Bażyna należy do niskich roślin okrywowych, osiągających od 15 do 30 centymetrów wysokości. Charakteryzuje się całkowicie mrozoodporną krzewiną, która bardzo rozrasta się na szerokość. W naturalnych warunkach występuje w większych grupach po kilka sztuk. Tak też najlepiej sadzić ją w ogrodach. Może być również uzupełnieniem innych roślin jako roślina na skalniaku. Bażyna czarna ma ciemne owoce, przypominające borówki amerykańskie. Zdania co do ich jadalności są podzielone, choć znaczna większość uznaje je za bezpieczne i nietrujące. Są delikatne w smaku, niesłodkie i raczej niewyróżniające się niczym szczególnym.
Podstawowy gatunek ma ciemnozielone, gęste gałęzie, pokryte niewielkimi liśćmi. Swoją strukturą przypominają gałęzie drzew iglastych. Na ich szczycie w okresie wiosennym pojawiają się drobne kwiaty w kolorze jasnoróżowym, nie mają one jednak walorów dekoracyjnych. Bażyna może okazać się pożyteczną rośliną w ogrodzie – tak jak inne rośliny wrzosowate, takie jak: różanecznik, żurawina czy oczywiście wrzos.
Zobacz także: Wrzosy – uprawa i pielęgnacja w domu. Kiedy przycinać wrzos w doniczce?
Najciekawsze odmiany bażyny
Choć w Polsce uprawa bażyny czarnej nie cieszy się dużym powodzeniem, to w obrębie gatunku można wyróżnić dwie podstawowe odmiany, najchętniej wybierane do ogrodów domowych. Obie należą do roślin typowo ozdobnych, które charakteryzują się nietypowym, przyciągającym uwagę kolorem. Posadzenie ich w towarzystwie innych roślin gwarantuje, że niezależnie od pory roku, ogród będzie prezentował się nietuzinkowo i atrakcyjnie.
· Odmiana Zitronella ma liście intensywnie żółte latem, które w okresie jesiennym i zimowym zyskują barwę pomarańczową lub jasnobrązową.
· Odmiana Bernstein cechuje się oryginalnymi liśćmi, które latem przybierają kolor żółty, z kolei jesienią przyciemniają się i zyskują bardziej brązowozłoty odcień.
Bażyna czarna – wszystko, co warto wiedzieć o uprawie i pielęgnacji
W ogrodach najczęściej sadzi się jedynie odmiany bażyny czarnej, nie zaś czysty gatunek. Są one bardziej dekoracyjne i zwykle również łatwiej dostępne. Ze względu na zagrożenie wyginięciem, nasiona do uprawy lub sadzonki można otrzymać tylko w specjalnych szkółkach. Roślina jest objęta ścisłą ochroną gatunkową i nie może być pozyskiwana z nielegalnych lub naturalnych źródeł. Nadaje się do uprawiania w ogrodach skalnych lub jako element rabat. Dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza, radzi sobie także w dużych miastach.
Uprawa i pielęgnacja bażyny czarnej nie należą do skomplikowanych. Roślina nie wymaga określonego rodzaju gleby, bez większych problemów radzi sobie z ziemią o dowolnym odczynie. Preferuje miejsca kwaśne i wilgotne, ale takie, w których zbyt długo nie stoi woda. Najlepiej rozwija się na glebach torfowych, ale równie dobrze radzi sobie w typowej ziemi ogrodniczej. Jeśli stanowisko nie będzie odpowiednie, roślina prawdopodobnie i tak się ukorzeni, nie stanie się jednak aż tak atrakcyjna. Może mieć silnie wydłużone pędy, mniejszą ilość liści lub charakteryzować się zwiększoną podatnością na choroby.
Bażyna czarna preferuje miejsca chłodne , w których umożliwiony jest rozwój i dojrzewanie jej nasion. Nie przeszkadza jej silny wiatr, potrafi stworzyć niskie i szeroko rozrastające się pędy, niewrażliwe nawet na mocne i długotrwałe podmuchy wiatru. Choć jest rośliną mrozoodporną , w wyjątkowo niskich temperaturach i przy bezśnieżnych zimach może zamarzać. Potrzebuje miejsc, w których pokrywa śnieżna pojawia się szybko i jednocześnie dosyć szybko znika, gdyż roślina wcześnie kwitnie. Bażyny lubią miejsca o wysokiej wilgotności, w związku z czym naturalnie często występują w towarzystwie wysokich drzew, które zapewniają im odpowiedni jej poziom. Zbyt suche powietrze może negatywnie wpływać na rozwój i wzrost rośliny. Jest to jednak proces długotrwały i kilkudniowe przesuszenie nie powinno zaszkodzić roślinie i uszkodzić jej części nadziemnych.
Właściwości i zastosowanie bażyny czarnej
Owoce bażyny czarnej były stosowane jako barwnik do tkanin. Na jej podstawie przygotowywano również wywary. Bażyna czarna zajmuje również szczególne miejsce w medycynie ludowej . Uznawana jest za środek wzmacniający, ma wykazywać działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Ma szerokie właściwości antyoksydacyjne. Współcześnie jej największą zaletą są walory dekoracyjne. Wykorzystuje się ją jako roślinę okrywową, która nie tylko pozwala w łatwy sposób zagospodarować przestrzeń w ogrodzie, ale także ograniczyć erozję gleby i rozwój chwastów. Jej zasadzenie korzystnie wpływa również na zachowanie odpowiedniego poziomu wilgoci podłoża i znacznie skraca listę zabiegów pielęgnacyjnych, których potrzebują inne rośliny uprawne.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto