Smardze jadalne to jedne z najsmaczniejszych ale też trudno dostępnych grzybów wiosennych. Przypominające plaster miodu smardze tuż obok trufli są jednym z najdroższych przysmaków świata. Mają delikatny, korzenny smak i są chętnie wykorzystywane w kuchni. Gdzie znaleźć smardze w Polsce i czy można je zbierać? Jak je rozpoznać i czy często spotkać można grzyb podobny do smardza?
Grzyby smardze – gdzie można je spotkać?
Polska to kraj, w którym smardze występują bardzo rzadko, ale są przede wszystkim objęte ochroną. Najbliższe miejsce ich występowania to Czechy, Słowacja, Niemcy. Pozostałe kraje, w których rosną smardze, to: Austria, Szwecja, Norwegia, Dania, Słowenia, Chiny, Tajwan, Japonia, Nowa Zelandia, Meksyk, USA i Kanada. Znany od 1753 roku grzyb przypominający plaster miodu rośnie w trzech odmianach: kulistej, grubonogiej i zwykłej.
Wiosna
Sezon na smardze jest krótki. Grzyby te są typowo wiosennymi, a więc okres ich wzrostu przypada na okres kwietnia i maja. Smardze wzrastają głównie po obfitych deszczach, w lasach iglastych i liściastych. Lubią podłoże wilgotne, wręcz mokre, więc znaleźć je można na obrzeżach lasów, w pobliżu strumyków i leśnych potoków. Pojedyncze smardze rosną również w przydomowych ogrodach i pod drzewami owocowymi.
Jak wygląda grzyb smardz?
Smardze osiągają wysokość do 10 cm. Ich kapelusze są zazwyczaj jajowate lub stożkowe. Wyglądem przypominają uformowany w jajo plaster miodu. Pokryty dziesiątkiem jamek kapelusz w środku jest pusty. Smardze mają delikatny i korzenny zapach, a w dotyku przypominają wosk. Smardzów nie można spożywać na surowo, gdyż w tej postaci mają działanie trujące.
Grzyb smardz – dobry na zdrowie
Smardze są bogatym źródłem białka, błonnika i węglowodanów. Ich właściwości doceniane są przez zielarzy i producentów nalewek, którzy upatrują w nich źródła dobrego wzroku. Te grzyby w przeciwieństwie do wielu innych nie są ciężkostrawne. Poza tym są źródłem aminokwasów: tyrozyny, waliny, leucyny, fenyloalaniny, glutaminy, alaniny i wielu innych. Dzięki temu mają działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, wspomagające pamięć. Doceniają je osoby, które walczą z nadmiarem tkanki tłuszczowej.
Smardze – przepisy
Delikatny korzenny smak smardzów czyni je produktem o szerokim zastosowaniu w kuchni. Mogą posłużyć jako dodatek do omletów, jajecznicy i wytrawnych naleśników, ale też być podane jako główny bohater obiadu. Jak przyrządzić smardze? Na przykład w formie risotto lub z makaronem.
Risotto ze smardzem - przepis krok po kroku
(czas przygotowania: ok 45 min.)
Składniki:
- średnia cebula (posiekana w drobną kostkę),
- 2 ząbki czosnku (drobno posiekany lub przepuszczony przez praskę),
- 2 łyżki masła,
- 400 g ryżu,
- 300 g smardzów (pokrojonych w cząstki),
- litr bulionu warzywnego,
- 600 ml białego wytrawnego wina,
- liście laurowy i ziele angielskie do smaku,
- gałązka tymianku,
- świeżo zmielony pieprz ziołowy,
- 2 łyżki startego parmezanu
Sposób przygotowania:
- Na rozgrzane masło dodać cebulę i czosnek, po chwili wsypać ryż i podlać winem i bulionem (około pół litra).
- Przykryć i dusić na małym ogniu, aż ryż trochę zmięknie.
- Kiedy ryż wchłonie cały płyn, dodać smardze, resztę bulionu i zioła.
- Ponownie przykryć i dusić na bardzo małym ogniu, aż ryż ponownie wchłonie płyn.
- Mieszać co chwilę, aby ryż nie zbił się i nie przywarł.
- Na koniec danie obsypać startym parmezanem.
Makaron ze smardzem - przepis krok po kroku
(czas przygotowania około 20 min)
Składniki:
- 4 gniazda makaronu wstęgi,
- 300 g smardzów,
- świeży koperek,
- łyżka masła,
- sól
Sposób przygotowania:
- Makaron ugotować al dente.
- Na patelni podsmażyć grzyby, dodać makaron i łyżkę masła.
- Dobrze wymieszać, by składniki połączyły się ze sobą.
- Na koniec posypać koperkiem i posolić do smaku.
Kotlety z kaszy owsianej ze smardzami - przepis krok po kroku
(czas przygotowania - około godziny)
Składniki:
- szklanka ugotowanej kaszy owsianej,
- 1 jajko,
- łyżka bułki tartej,
- łyżka mąki,
- sól, pieprz,
- szczypta słodkiej papryki,
- olej,
- garść smardzów,
- śmietana,
- szklanka bulionu warzywnego.
Sposób przygotowania:
- Ugotowaną kaszę połączyć z mąką, bułką tartą, jajkiem.
- Formować kotleciki, obtaczać w bułce i smażyć na mocno rozgrzanym oleju – podobnie jak kotlety mielone.
- Smardze podsmażyć, podlać bulionem, dodać śmietanę i dusić około 15 minut na bardzo małym ogniu.
- Smażone kotlety podawać polane sosem grzybowym.
Omlet ze smardzami - przepis krok po kroku
Składniki:
- 4 jajka,
- 2 łyżki mąki,
- ¾ szklanki mleka,
- 1 cebula (pokrojona w pióra),
- 2 łyżki masła,
- pomidorki koktajlowe (przekrojone na pół),
- sól, pieprz,
- garść smardzów (przekrojonych na pół),
- zioła: tymianek, rozmaryn (według uznania).
Sposób przygotowania:
- Jajka rozbić i dobrze wymieszać, następnie dodać mąkę, mleko, przyprawy i dobrze połączyć, by nie było grudek.
- Dodać cebulę, grzyby, pomidorki, wylać masę na dobrze rozgrzaną patelnię i smażyć po każdej stronie po 4 minuty.
- Omlet powinien mieć formę pizzy.
- Przed podaniem posypać ziołami.
Zobacz także:
- Co jemy w maju? Czas na wiosenne, sezonowe warzywa!
- Warzywa na działce. Które zasadzić w maju?
- 5 najdroższych grzybów świata. 2 z nich rosną w Polsce
- Smardze - już można zbierać te wiosenne grzyby. Kilogram kosztuje nawet 450 zł
Autor: Anna Kobyłka
Źródło zdjęcia głównego: Fot. Getty Images/gui00878