Karp - w galarecie, po żydowsku, jak usmażyć?

Jadasz karpia jedynie na wigilię, myśląc, że to ryba tłusta i mulista w smaku? Nie wiesz, jak go przyrządzić, aby nie był tak kaloryczny jak karp smażony w panierce? Zobacz, jak wybrać najlepszego karpia i jak go przygotować, aby był smaczny, zdrowy i nietuczący.

Karp po żydowsku, w galarecie, pieczony z przyprawami czy smażony? Poznaj historię karpia, jego odmiany i wartości odżywcze oraz kaloryczność.

Więcej:

Dziki karp nie taki dziki

Sazan, czyli dziki karp , ryba słodkowodna, był spotykany pierwotnie w zlewiskach Morza Czarnego, Kaspijskiego i Azowskiego. Sprowadzony przez Rzymian do Europy Zachodniej szybko został doceniony i hodowany na dużą skalę. Pierwsze hodowlane stawy w Polsce zaczęły się pojawiać dzięki Cystersom już w XIII wieku i były zakładane przy klasztorach. Karp zyskał dużą popularność podczas dłuższych niż obecnie okresów postu - nawet do 180 dni. Szczególnie posmakował polskim władcom, przez co jedną z najpopularniejszych odmian tej ryby nazywa się karpiem królewskim. W latach 50. XX wieku karp stał się rybą wigilijną, dostępną tylko przed świętami.

Obecnie w Polsce w wodach słodkich spotykamy wiele odmian karpia. Do najpopularniejszych należą: karp pełnołuski , lustrzeń (królewski), bezłuski (golec) i liniowy.

Karp - wartości odżywcze i kaloryczność

Karp jest rybą średnio tłustą, która dostarcza nam łatwo przyswajalnego białka i dobrych tłuszczy. Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych w mięsie karpia wpływa na poprawę pamięci i zmniejszenie ryzyka zawału serca i udaru. Karp jest cennym źródłem minerałów, takich jak: żelazo, sód, wapń, fosfor i potas oraz witamin: B6, B12, kwasu foliowy, tiamina.

Kaloryczność karpia zależy od sposobu jego przyrządzenia. Przykładowo, 100 gramów:

· Karp w galarecie - 160 kalorii

· Karp pieczony - 150 kalorii

· Karp smażony w panierce - 250 kalorii.

Jeśli zatem jesteś na diecie, a zbliża się wigilia, może warto zrezygnować ze smażenia na rzecz odchudzonej wersji karpia pieczonego? Karp na wigilię w wersji pieczonej z dodatkiem ulubionych ziół może smakować wyśmienicie i nie stanie się przyczyną wyrzutów sumienia.

Jak przygotować karpia?

Karpia na przestrzeni wieków przygotowywano na różne sposoby. Najdawniejsza spotykana w Polsce potrawa z karpia to karp na szaro, czyli przyrządzony w sosie piernikowym z dodatkiem rodzynek. Najpopularniejszy obecnie przepis na karpia, zwłaszcza na wigilię, to karp smażony lub w galarecie. Poniżej przedstawiamy kilka prostych sposobów na to, jak zrobić karpia .

Karp smażony

Przepis na karpia smażonego to popularne i banalnie proste w wykonaniu danie. Należy jednak pamiętać, że ze względu na panierkę jest też dość kaloryczną potrawą. Jak usmażyć karpia? Rybę najpierw należy posolić, obtoczyć w mące wymieszanej z bułką tartą i w jajku, a następnie na patelni z rozgrzanym olejem smażyć z każdej strony do zarumienienia. Łatwe i nie wymaga specjalnych umiejętności!

Kotlet schabowy bez schabu wg Darii Ładochy

Karp w galarecie

Karp w galarecie to potrawa, bez której wielu z nas nie wyobraża sobie polskiej wigilii. Rybę przygotowuje się w wywarze z warzyw (włoszczyzny) z przyprawami do bulionu. Galareta, w której zatapia się dzwonki karpia, powstaje z wywaru z dodatkiem żelatyny.

Tradycyjny karp w galarecie – przepis

Jak zrobić karpia w galarecie?

Przepis na 6 porcji

Składniki:

1 ½ kg karpia,
1 marchewka,
1 pietruszka,
1 cebula,
¼ selera,
3 listki laurowe,
5 ziarenek ziela angielskiego,
3 łyżki żelatyny,
szczypta soli,
5 ziarenek pieprzu,
2 łyżeczki soku z cytryny.

Przygotowanie:

1. Oczyść rybę i usuń głowę, pozostawiając płetwy i ogon.

2. Rybę umyj, osusz, pokrój w poprzek na dzwonki (4 cm kawałki) i lekko posól.

3. W garnku z wodą gotuj (przez 20 min) marchew, pietruszkę, cebulę, selera, liście laurowe, ziele, przyprawiając je szczyptą soli i pieprzu.

4. Dodaj karpia i gotuj kolejne 20 min do miękkości ryby.

5. Po ugotowaniu i ostudzeniu ryby, usuń ości.

6. Wywar odcedź. Tak przygotowany 1 litr wywaru możesz jeszcze doprawić solą i pieprzem.

7. Żelatynę rozpuść w 3 łyżeczkach wody, a następnie dodaj do wywaru, wlej sok z cytryny i wszystkie składniki wymieszaj.

8. Na półmisek wylej ⅓ wywaru i wstaw do lodówki.

9. Po zastygnięciu ułóż na galarecie karpia i wlej kolejną ⅓ część wywaru i ponownie wstaw do lodówki.

10. Na koniec możesz ozdobić karpia rodzynkami, zielonym groszkiem, natką pietruszki lub pokrojoną w plasterki marchewką, a następnie zalać ostatnią porcją wywaru i wstawić do zastygnięcia.

11. Ten sam przepis możemy lekko zmodyfikować, zastępując żelatynę substancją żelującą (agar-agar) – w ten sposób powstanie karp w galarecie bez żelatyny.

Pyszny karp w galarecie po żydowsku

Karp w galarecie po żydowsku pojawia się na naszych wigilijnych stołach bardzo często. Ryba przyrządzona w ten sposób to po prostu karp w galarecie na słodko z rodzynkami.

Przepis na 6 porcji

Składniki:

1 i ½ kg karpia,
2 cebule,
porcja włoszczyzny,
200 ml wina białego,
1 cytryna (sok),
3 łyżki oliwy,
10 ziarenek ziela angielskiego,
4 listki laurowe,
100 g rodzynek,
szczypta soli, pieprzu i cukru do doprawienia,
żelatyna na 1 l wody (zgodnie z przepisem na opakowaniu).

Przygotowanie:

1. Rybę oczyść i pokrój, a następnie skrop sokiem z cytryny i odstaw na 30 min. W tym czasie obierz, pokrój i podsmaż włoszczyznę.

2. Po kilku minutach dolej wodę i wino, wrzuć przyprawy i rodzynki. Wszystko gotuj około 20 min, po czym dodaj filety karpia i gotuj kolejne 30 min.

3. Wyjmij rybę, przecedź wywar, ale zostaw rodzynki i dopraw do smaku, jeśli jest taka potrzeba, a następnie dodaj rozpuszczoną żelatynę.

4. Z filetów usuń większe ości, pokrój na paski, ułóż na półmisku, a następnie udekoruj rodzynkami i zalej wywarem.

5. Wstaw do lodówki, aby galareta się ścięła. Wigilijny karp w galarecie z rodzynkami to nic innego, jak karp w galarecie po staropolsku .

Karp w galarecie cebulowej

Karpia w galarecie możemy przygotować również w wersji mocno cebulowej. Karp w galarecie z cebuli nie jest trudny do przygotowania, choć nieco pracochłonny. Przepis na 4 porcje

Składniki:

1 ½ kg karpia pokrojonego w dzwonki, łeb oraz ogon,
2 marchewki,
2 pietruszki,
½ selera,
4 duże cebule,
4 łyżki rodzynek,
przyprawy: ziele angielskie, pieprz, sól, liście laurowe, cukier,
sok z cytryny.

Przygotowanie:

1. Warzywa, łeb, ogon zalej wodą (1,5 l), wrzuć liście laurowe, pieprz, ziele angielskie i gotuj przez 30 min.

2. Po tym czasie dołóż dzwonki karpia. Po około 25 min. wyjmij rybę i warzywa, a głowę i ogon zostaw, aż wywar odparuje (powinno zostać 0.5 l wywaru).

3. Dopraw solą, pieprzem, cukrem, sokiem z cytryny do smaku. Cebulę przetrzyj i dodaj do wywaru.

4. Na półmisku ułóż karpia, rodzynki (wcześniej namoczone w wodzie, by stały się miękkie) i całość zalej wywarem cebulowym.

5. Karpia w galarecie cebulowej włóż do lodówki.

Wigilijny karp w galarecie z chrzanem

Delikatna ryba w galarecie, warta jest innej odsłony smakowej, tym bardziej, że doskonale komponuje się z ostrym smakiem chrzanu. Dlatego podczas kolejnej wigilii można podać karpia w galarecie z chrzanem. Jak przyrządzić rybę? Przepis na 4 porcje.

Składniki:

1 kg ryby,
3 szklanki wody,
1 pęczek włoszczyzny,
⅓ korzenia chrzanu,
liść laurowy,
1 białko jajka,
2 łyżeczki żelatyny,
1 łyżeczka octu,
szczyptę soli, pieprzu, kilka ziarenek ziela angielskiego, łyżeczkę cukru.

Przygotowanie:

1. Karpia przygotuj, jak zazwyczaj: wyczyść, umyj, wyfiletuj, osusz i posól.

2. Gotuj wywar z jarzyn i chrzanu przez około 20 min, włóż rybę i gotuj kolejne 20 min.

3. Rybę wyjmij, a do wywaru dodaj żelatynę, ocet, białko jajka i gotuj jeszcze przez chwilę.

4. Następnie przecedź przez gazę.

5. Ugotowanego karpia ułóż na półmisku i udekoruj. Możesz użyć w tym celu: jajka na twardo, cytryny, pomidora, gotowanej marchewki. Całość zalewamy tężejącą galaretą chrzanową i wstawiamy do lodówki.

Karp po żydowsku

Tradycyjna potrawa polskich Żydów podawana w trakcie postu to karp w galarecie w wersji na słodko. Ten przepis na karpia wigilijnego może pojawić się na waszych stołach np. zamiast karpia w galarecie na słono. Ryba podawana jest w schłodzonej galarecie. Galaretę przygotowuje się z wywaru z kręgosłupa i głowy ryby, z dodatkiem cebuli, marchwi, pietruszki, selera i przypraw, gotowanego przez kilka godzin. Galareta jest słodkawa w smaku ze względu na dodatek rodzynek i płatków migdałów. W niektórych przepisach do galaretki dorzuca się również kawałki marchewki i jajek.

Karp pieczony

Karp pieczony to najlepsza alternatywa dla tuczącej ryby smażonej w panierce. Pieczenie karpia jest bardzo proste i nie wymaga czasochłonnego stania przy kuchence, jak podczas smażenia. Możemy go upiec na blasze, w naczyniu żaroodpornym lub w folii w piekarniku. Najlepiej smakuje marynowany w oliwie z oliwek, z czosnkiem, chilli, ziołami, np. tymiankiem, rozmarynem, sokiem z cytryny, doprawiony solą i pieprzem i usmażony z kawałkami cebuli.

Jak wybrać dobrego karpia?

Należy pamiętać, że nie tylko sposób przyrządzenia ryby będzie miał wpływ na jej smak, również wiele zależy od wyboru odpowiedniego karpia. Nie należy kupować zbyt dużych karpi, ponieważ mogą być dość tłuste, a z kolei małe sztuki mogą mieć za dużo ości. Świetnie, jeśli uda nam się dostać karpie o wadze 1-1,5 kg. Warto zwrócić uwagę na cenę - najtańsze karpie mogły być karmione mało jakościową karmą, a ich wzrost mógł być sztucznie napędzany. Takie ryby nie będą dobrze smakować. Najwartościowsze karpie dostaniemy z pewnością w znanych hodowlach z długą tradycją, gdzie ceny nie będą najniższe, ale będziemy mieć pewność, co do sposobu karmienia i wzrostu ryb. Pamiętajmy, że najlepsze karpie powinny mieć około 3 lat, krągłe brzuchy, gładką i wilgotną skórę, ciemnoczerwone skrzela, szkliste oczy. Warto zwrócić uwagę, czy na skórze nie ma uszkodzeń lub plam. Wybierając zdrowe karpie, mamy gwarancję, że dostarczymy naszemu organizmowi wartości odżywczych i tym samym korzystnie wpłyniemy na nasze zdrowie.

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: iStockphoto

podziel się: