Kto może być mediatorem? Pożądanymi cechami mediatora są z pewnością dużą odporność na stres, umiejętność zachowania neutralności i wysokie zdolności interpersonalne. Aby zostać mediatorem, należy ukończyć przygotowawczy kurs mediatora, dzięki któremu kandydat zdobędzie odpowiednie uprawnienia i podstawowe umiejętności pozwalające na pracę w tym zawodzie.
Prawo
Zawód: mediator. Kto to i czym zajmuje się mediator sądowy?
Współczesne tempo życia i wszechogarniająca presja sprawia, że często popadamy w różne konflikty i łatwiej się denerwujemy. W sytuacji, gdy dochodzi do rozstrzygania i ustalania ważnych decyzji przed sądem, emocje mogą przeszkadzać każdej ze stron w próbie racjonalnego wyboru. W tym momencie może wkroczyć ktoś, kto nazywa się mediatorem, a dokładniej – mediatorem sądowym lub rodzinnym.
Czym zajmuje się mediator sądowy? Najogólniej rzecz ujmując, mediator to osoba, która odpowiada za komunikację pomiędzy dwiema stronami. Jak sama nazwa wskazuje, mediator zajmuje się mediacją, a więc – zgodnie ze słownikiem PWN – "pośrednictwem w sporze, mającym na celu ułatwienie stronom dojście do porozumienia". Proces dążenia do ugodowego rozwiązania konfliktu nie jest jednak łatwy, a osoby, które pragną być mediatorami, muszą liczyć się z codziennym stresem.
Teoretycznie zawód mediatora polega przede wszystkim na rozmowie. Mediator sądowy spotyka się z dwiema stronami, aby pomóc im osiągnąć porozumienie. Co ważne, mediator nigdy nie jest ani sędzią, ani arbitrem, ani już tym bardziej którąkolwiek stroną konfliktu. Najważniejszą cechą mediatora jest zdolność do niesienia pomocy, przy jednoczesnym pozostaniu przy neutralnym stanowisku i w braku emocjonalnego stosunku względem którejkolwiek ze stron.
W jakich sytuacjach korzystamy z usług mediatora?
Zgodnie z prawem proces mediacji można prowadzić w każdej sprawie. Na wstępie jednak warto powiedzieć, że istnieją dwie formy mediacji – mediacja sądowa oraz mediacja pozasądowa. Z sądową mamy do czynienia, jeśli mediacja odbywa się na wniosek stron, przy akceptacji sędziego i po rozpoczęciu się już postępowania (może to być postępowanie zarówno cywilne, jak i karne). Mediacja pozasądowa odbywa się w sytuacji wniesienia przez strony wniosku o mediację bez lub przed właściwym postępowaniem sądowym. W pierwszym przypadku koszty prowadzenia mediacji ponoszone są przez sąd. Jeżeli któraś ze stron odmówi udziału w mediacji, sąd ma prawo później obarczyć ją całym kosztem postępowania mediacyjnego (mimo że na skutek odmowy tej osoby wcale do tego postępowania nie doszło). Z kolei koszty drugiego wariantu, mediacji pozasądowej, ponoszone są indywidualnie przez obydwie strony, zgodnie wnioskujące o mediację.
W jakich sytuacjach wykorzystywana jest rola mediatora? W praktyce o mediacje najczęściej proszą osoby stające przed sprawami cywilnymi, takimi jak:
- sprawy o zapłatę;
- udział w spadku;
- ustalenie własności, współwłasności lub ich zniesienie;
- podział majątku (w tym intercyza);
- różnego rodzaju roszczenia majątkowe i odszkodowawcze.
W powyższych sprawach mediatorów często określa się mianem mediatorów małżeńskich, gdyż kwestie dotyczące rozwodów są typem procesów, w których najczęściej wykorzystywany jest mediator. To jednak nie wszystko. Mediator wykorzystywany jest także w przypadku spraw gospodarczych. Najczęściej wówczas stara się pomóc przy sprawach dotyczących ustalenia:
- opłat rachunków, wykonanych umów;
- zgodności lub niezgodności towaru lub usługi z umową;
- zasadności roszczeń akcjonariuszy.
Mediatorem rodzinnym określamy z kolei osobę, która zajmuje się sprawami rodzinnymi. Do jego najczęstszych obowiązków należy pośredniczenie przy ustalaniu:
- kontaktów z dzieckiem, ich stopnia i charakteru;
- władzy rodzicielskiej;
- miejsca zamieszkania dziecka;
- alimentów i odpowiedzialności finansowej za dziecko.
Mediatorzy prowadzą również pojednawczą działalność w zakresie spraw czysto administracyjnych oraz karnych, a także w sprawach związanych z postępowaniami przeciwko nieletnim.
Jak zostać mediatorem sądowym i czy warto?
Jeśli zastanawiamy się, jak zostać mediatorem, to powinniśmy koniecznie zainteresować się dostępnymi kursami. Mediatorem karnym może być osoba, która, zgodnie z § 4 pkt. 1-8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 7 maja 2015 r. ws. postępowania mediacyjnego w sprawach karnych, posiada udokumentowaną wiedzę i doświadczenie w zakresie przeprowadzania postępowania mediacyjnego. Aby zostać mediatorem w sprawach cywilnych powyższy wymóg prawnie nie istnieje, jednak w praktyce wciąż konieczne jest zdobycie doświadczenia i wiedzy. O powołaniu mediatorów decydują prezesi sądów okręgowych, którzy decyzję opierają na m.in. uczestnictwie kandydata w stowarzyszeniach i organizacjach mediatorskich. To stosunkowo dobre wymagania – mediator -kandydat, aby zostać członkiem takiej organizacji, musi wcześniej przejść specjalistyczne kursy mediatorskie. Największym stowarzyszeniem w kraju jest Polskie Centrum Mediacji.
Wynagrodzenie mediatora oscyluje wokół średniego wynagrodzenia, ale wiele zależy od liczby przeprowadzanych mediacji w miesiącu. Atutem pracy mediatora jest adaptacyjny czas pracy, jednakże przyszli kandydaci do pracy na tym stanowisku muszą umieć wykazać się nieraz stalowymi nerwami, dużą wytrzymałością psychiczną i bezstronniczością.
Zobacz także:
- Co to jest mediacja i na czym polega?
- "Rozmowa z partnerem to wieczne awantury, groźby i obarczanie winą". Jak nauczyć się prawidłowej komunikacji w związku?
- Mobbing - czym jest i jak na niego reagować? "Jest z nim jak z molestowaniem - gros ludzi sądzi, że ofiara prowokuje"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: seksan Mongkhonkhamsao/Getty Images