Wśród chorób nowotworowych występujących u mężczyzn, aż 1/4 wszystkich dotyczy układu moczowo-płciowego. Jakie są różnice w przyczynach występowania raka jąder i raka prostaty? Czy rak jądra przekreśla szanse na zostanie tatą? Na te i inne pytania dotyczące profilaktyki odpowiedział w Dzień Dobry TVN lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski.
Jak wygląda badanie prostaty i jąder?
Wielu mężczyzn niechętnie wykonuje badania profilaktyczne, w tym tych dotyczące układu moczowo-płciowego. To ogromny błąd, ponieważ rak prostaty jest najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn w Polsce.
- Badanie powinno się robić ok. 50. roku życia - wyjaśnił lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski.
Jak wygląda wizyta? - Poruszamy intymne tematy, rozmawiamy o problemach dotyczących funkcji oddawania moczu, sfery seksualnej itd. Robimy badanie całego ciała, w tym to intymne badanie prostaty, wprowadzając palec do odbytnicy, by ocenić gruczoł krokowy. To nie jest bolesne, wykonujemy je w należytej staranności, intymności, z zachowaniem godności pacjenta - zaznaczył urolog.
Natomiast w przypadku raka jądra bardzo ważne jest samobadanie. Każdy mężczyzna powinien je wykonywać raz w miesiącu, najlepiej po kąpieli - to szybki sposób na zauważenie ewentualnych zmian.
- Każda nierówność, wyczuwalny guzek, twardość w jądrze to sygnał dla mężczyzny, aby iść do lekarza. Oczywiście w większości przypadków to nie jest nowotwór, ale trzeba to wyjaśnić. Mężczyźni wstydzą się iść do lekarza, ale ten nowotwór uchwycony na początku jest prawie w 100 procentach wyleczalny - dodał urolog.
Na czym polega badanie PSA?
Gdy po badaniu wystąpi podejrzenie w kierunku choroby nowotworowej, chory kierowany jest na badanie biomarkera PSA, które daje obraz zdrowia prostaty.
- To, że mamy podwyższone PSA oznacza, że należy udać się do lekarza i wykonać komplet specjalistycznych badań. Dopiero na końcu lekarz mówi: "Wszystko jest w porządku, bo objawy są związane ze starzeniem się, więc wdrożymy takie, a nie inne leczenie", lub odwrotnie "Mamy podejrzenie w kierunku raka prostaty, choć nie ma żadnych objawów i powinniśmy skierować cię na drogę pogłębionej diagnostyki, wykonania biopsji fuzyjnej gruczołu krokowego, żeby na końcu, jeśli rozpoznamy raka, rozpoznać go na samym początku" - zaznaczył dr hab. n. med. Roman Sosnowski, podkreślając, że rak to nie wyrok.
Profilaktyka nowotworowa mężczyzn - czat
Kiedy powinniśmy udać się na pierwszą kontrolę u urologa? Czy na wizytę powinno się już umówić nastolatka?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Około 50. roku życia mężczyzna powinien zgłosić się do lekarza na sprawdzenie "zdrowia urologicznego" lub inaczej "zdrowia prostaty". Taka wizyta nie jest konsekwencją występujących objawów, a takie działania mężczyzny to profilaktyka mająca na celu ewentualne uchwycenie choroby, np. raka prostaty, zanim wystąpią jakiekolwiek objawy. Mężczyźni, u których w rodzinie występują nowotwory, m.in. rak prostaty, ale także nowotwory u kobiet, jak rak piersi, jajnika, trzustki; lub będący nosicielami mutacji BRCA2, powinni zgłaszać się do lekarza na kontrolę już od 40-45. roku życia.
Dzień dobry jestem matką 20-latka, który wczoraj wyczuł guz na prawym jądrze. Co my teraz możemy zrobić, gdzie się zgłosić, żeby jak najszybciej wdrożyć leczenie? Jakie badania powinny być zrobione u syna? Agnieszka Wrzesińska
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Młody mężczyzna powinien zgłosić się do lekarza rodzinnego lub specjalisty urologa, który wykona badanie fizykalne, zaleci przeprowadzenie badania USG jąder, porozmawia z mężczyzną i być może z rodziną (ważnym czynnikiem zwiększającym ryzyko nowotworu jądra jest niezstąpienie jąder o czasie, czyli po urodzeniu brak jąder w mosznie), a w sytuacji podejrzenia nowotworu lekarz zleci wykonanie właściwych markerów. Powinniśmy nie bagatelizować takiej sytuacji. Wczesne wykrycie nowotworu jądra, daje nam szansę prawie całkowitego wyleczenia.
Czy przy nowotworze jąder możemy z partnerem starać się o dziecko, czy będzie trzeba poczekać?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Po zakończeniu leczenia (usunięcie jądra z guzem jest pierwszą i podstawową metodą leczenia) prokreacja jest możliwa, a funkcja jednego jądra powinna być na tyle prawidłowa, aby mężczyzna mógł zostać ojcem. Istnieją schorzenia, które niezależnie od nowotworu jądra, mogą upośledzać funkcje rozrodcze - takie sytuacje wymagają zgłoszenia się do lekarza specjalisty.
Jak rozpoznać raka jądra?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Każda nieprawidłowość dotycząca spoistości, twardości, wielkości jądra, występowania dolegliwości bólowych jąder, powinna bezwzględnie sprowokować mężczyznę do zgłoszenia się do lekarza. Każda wyżej wymieniona sytuacja powinna być oceniona przez mężczyznę w samobadaniu jąder, czyli przetaczaniu jądra między palcami i sprawdzeniu, czy nie wyczuwalne jest ewidentne stwardnienie, zgrubienie, np. jak ziarno fasoli czy orzech. Nie każdy wyczuwalny problem oznacza nowotwór jądra. Lepiej sprawdzić i wyjaśnić, co dolega danemu mężczyźnie. A przeoczenie choroby nowotworowej jądra może przynieść negatywne konsekwencje dla zdrowia. Pamiętajmy, nie bagatelizujmy symptomów i objawów, które wysyła nam nasze ciało.
Ile razy dziennie mężczyzna powinienem oddawać mocz? Jakie objawy powinny zaniepokoić i skłonić do wizyty u urologa?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Gdy mężczyzna wybudza się w nocy kilka razy po to, aby oddać mocz, gdy w dzień oddaje mocz co godzinę, co dwie; gdy występują parcia naglące, czyli konieczność natychmiastowego pójścia do toalety, gdy strumień moczu się zacina, przerywa, gdy występuje mocz w kolorze czerwonych (czyli krwiomocz), to takie sytuacje nie są prawidłowe, a mężczyzna powinien zgłosić się do lekarza. W pierwszej kolejności może to być lekarz medycyny rodzinnej lub urolog. Nie czekajmy, aż "samo" przejdzie, tylko zareagujmy, zgłaszając się do lekarza.
Czy jak miałem 2 biopsje prostaty i nie wykazało komórek rakowych, konieczne są kolejne biopsje. PSA utrzymuje się cały czas na poziomie 10.000
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Taka sytuacja wymaga wizyty u specjalisty urologia. Należy zinterpretować wyniki rezonansu magnetycznego, stężeń PSA, towarzyszących chorób i innych ewentualnych zaburzeń zdrowotnych.
Witam, czy wynik PSA powyżej 10 jest bardzo niepokojący?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Każde stężenie PSA powyżej granic normy powinno być zinterpretowane zawsze z lekarzem, a także powtórzone w ciągu 4-6 tygodni. Nie można interpretować wyniku PSA samodzielnie, gdyż za wzrost tego markera odpowiada wiele schorzeń prostaty i sytuacji zdrowotnych, a nie tylko wzrost stężenia PSA jest związany z rakiem prostaty.
Jak należy przygotować się do pierwszej wizyty u urologa?
- lekarz urolog dr hab. n. med. Roman Sosnowski: Pierwsza wizyta u urologa, tzw. sprawdzenie zdrowia urologicznego mężczyzny, powinno odbyć się około 50. roku życia. Lekarz w czasie wizyty zapyta o różne informacje związane ze "zdrowiem urologicznym", takie jak np. częstość oddawania moczu w dzień czy w nocy, dopyta o historię występowania nowotworów w rodzinie i wykona podstawowe badanie fizykalne, w tym tzw. badanie per rectum, czyli ocena prostaty. A zatem należy być przygotowanym, czyli uzmysłowić sobie, czy w nocy wstaję, aby oddać mocz, jak często oddaję mocz w dzień, czy występują bóle w czasie oddawania moczu. Warto wiedzieć, czy w mojej rodzinie chorował ktoś lub choruje na nowotwory i to nie tylko raka prostaty. Samego badania fizykalnego nie należy się absolutnie bać, lekarz zachowa właściwą staranność i intymność, a badanie per rectum absolutnie nie jest bolesne, a być może jedynie nieco nieprzyjemne. Jednak należy pamiętać, że wizyta u lekarza to inwestycja w swoje zdrowie i dbanie o "dziś", po to żeby "jutro" było w pełnym zdrowiu.
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Wszystkie odcinki oraz Dzień Dobry TVN Extra znajdziesz też na Player.pl.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Gwiazdor serialu "Jezioro marzeń" choruje na nowotwór. "Zmagam się z tym"
- [TYLKO U NAS] Druzgocące wyznanie żony Tomasza Jakubiaka. "Groziłaby mu śmierć głodowa"
- Wykryła zmianę w piersi dzięki Dzień Dobry TVN. Zdecydowała się na "operację Angeliny Jolie"
Źródło zdjęcia głównego: ddtvn