Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Historia polskiej transplantologii w pigułce
Od pierwszego udanego przeszczepu w 1966 r., którego dokonali prof. Jan Nielubowicz i prof. Tadeusz Orłowski z Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawski Uniwersytet Medyczny), transplantologia w Polsce systematycznie się rozwija. W 1984 r. przeprowadzony został pierwszy udany przeszczep szpiku kostnego.
W 1985 r. docent Zbigniew Religa dokonał pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce. Operacja trwała 23 godziny, a pacjent Tadeusz Żytkiewicz przeżył kolejne 30 lat. To wydarzenie i upamiętniające je zdjęcie stały się wręcz ikoniczne.
Następnie w grudniu 1987 roku w Szczecinie po raz pierwszy w naszym kraju została przeszczepiona wątroba.
Kolejnym przełomowym momentem rozwoju polskiej transplantologii był pionierski przeszczep szpiku kostnego, który odbył się 18 lutego 1997 r. Zabieg się udał, choć dawca nie był spokrewniony z biorcą. W roku 2001 w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu po raz pierwszy w Polsce miał miejsce udany przeszczep serca i płuc.
Na uwagę zasługuje również niezwykle skomplikowany, ponad dziesięciogodzinny przeszczep ręki, dokonany przez specjalistów z Trzebnicy w 2006 roku. Zespolili ze sobą mięśnie, kości, skórę, żyły i tętnice przedramienia biorcy z ręką dawcy. W czerwcu 2015 r. miał miejsce pierwszy w Polsce łańcuchowy przeszczep nerek.
W ostatnich latach polscy transplantolodzy zasłynęli na arenie międzynarodowej udanymi przeszczepami twarzy i narządów szyi.
Przeszczep twarz i szyi w wykonaniu polskich transplantologów uznane za najlepsze na świecie
W maju 2013 r. w Klinice Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej gliwickiego oddziału Narodowego Instytutu Onkologii miała miejsce pierwsza w Polsce operacja rekonstrukcji twarzy, od której zależało ludzkie życie. W 2014 r. została uznana za najlepszy tego typu zabieg na świecie. Operowany wówczas 33-letni pacjent stracił większą część twarzy podczas wypadku przy pracy i bez przeszczepu, w dłuższej perspektywie, nie miał szans na przeżycie. Ta operacja była więc pierwszym na świecie przeszczepem twarzy ze wskazań życiowych. Przeprowadzona została przez zespół prof. Adama Maciejewskiego.
Również w Gliwicach pod okiem prof. Maciejewskiego w 2016 r. przeprowadzona została skomplikowana, kilkuetapowa operacja w obrębie narządów szyi, która obejmowała przeszczep gardła, przełyku, krtani i tchawicy, a także tarczyc z przytarczycami, mięśni oraz powłoki skórnej przedniej ściany szyi. Ten właśnie zabieg Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Rekonstrukcyjnej i Mikronaczyniowej (American Society for Reconstructive Microsurgery, ASRM) uznało za najlepszy na świecie przypadek w dziedzinie chirurgii mikronaczyniowej w 2016 r. Na pracę "Złożona allotransplantacja narządów szyi" oddano aż 93% głosów w kategorii "best case". Wyłoniona została spośród około 300 innych prezentacji z całego świata.
Polscy transplantolodzy zostali docenieni za swoje zasługi. Prof. Adam Maciejewski i prof. Łukasz Krakowczyk to jedyni Polacy, którzy zostali przyjęci do zaszczytnego grona około 950 członków American Society for Reconstructive Microsurgery. Obaj na co dzień pracują w Narodowym Instytucie Onkologii w Gliwicach. Prof. Adam Maciejewski jest kierownikiem Kliniki Chirurgii Onkologicznej i Rekonstrukcyjnej gliwickiego oddziału Instytutu.
Na zdjęciu poniżej prof. Adam Maciejewski z wyróżnieniem za pierwszy na świecie przeszczep twarzy ratujący życie
Przeszczep ręki pacjentowi, który się bez niej urodził
W grudniu 2016 roku we Wrocławiu przeprowadzono pierwszą na świecie udaną operację przeszczepu ręki dorosłemu pacjentowi, który urodził się bez niej. Zabieg trwał ponad trzynaście godzin i obalił przekonanie, że nie można przeszczepić kończyny osobie, u której się ona nie wykształciła. Operacja była bardzo trudna, ponieważ część tkanek pacjenta była słabo rozwinięta, zakończyła się jednak wielkim sukcesem - pacjent niedługo po wybudzeniu z narkozy mógł poruszać palcami.
Problemy polskiej transplantologii
Mimo licznych sukcesów, w tym rangi międzynarodowej, polscy specjaliści transplantologii wciąż muszą zmagać się z licznymi problemami swojej dziedziny. Ciągle brakuje narządów do przeszczepu. Jak podają specjaliści, każdego dnia w Polsce jedna osoba umiera z powodu braku narządu, który mógłby uratować życie. Choć według danych statystycznych, ponad 90% Polaków ma pozytywny stosunek do przeszczepiania organów, wciąż zbyt mało osób zgłasza chęć oddania po śmierci swojego serca czy nerki.
Warto propagować ten temat i uświadamiać ludzi, zwłaszcza że jeden dawca może uratować życie nawet siedmiu osobom.
Światowy Dzień Donacji i Transplantacji 2022
To święto międzynarodowe, które pierwszy raz miało miejsce w Genewie 14 października 2005 roku, obecnie obchodzone jest 26 października. Jego celem jest promowanie przeszczepów pomiędzy osobami spokrewnionymi, a także pobierania organów od osób zmarłych. W związku z tym na całym świecie organizowane są kongresy, konferencje oraz kampanie społeczne dotyczące ratowania ludzkiego życia dzięki przeszczepom organów.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji na Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- 22-letnia Aleksandra miała przeszczep szpiku. "O chorobie dowiedziałam się przez przypadek. Byłam tylko przeziębiona"
- Bracia Olaf i Alan w tym samym czasie czekali na nowe serca, obaj są już po przeszczepach. "Nie da się opisać naszego szczęścia"
- Inka miała menopauzę w wieku 17 lat. "Doktor powiedziała, że nie jestem już kobietą"
Autor: Diana Ryściuk
Źródło: gov.pl, kliniki.pl
Źródło zdjęcia głównego: JOSE LUIS CARRASCOSA MARTINEZ/Getty Images