Szok termiczny, inaczej nazywany wstrząsem, jest naturalną reakcją organizmu, może jednak spowodować poważne uszkodzenia ciała, a nawet śmierć. Skutki wstrząsu są niezwykle poważne, dlatego warto wiedzieć, co zrobić, żeby się przed nim zabezpieczyć i jak bez uszczerbku na zdrowiu spędzić wakacje, opalając się i korzystając z chłodu, jaki daje pobliska woda. Sprawdź, jakie są objawy szoku termicznego oraz jak udzielać pierwszej pomocy osobie, która go doświadczyła.
Zobacz wideo: Zdrowie
Zdrowie
Szok termiczny – co to jest?
Szok termiczny to termin, którym określa się wstrząs, do jakiego dochodzi po kontakcie nagrzanego na słońcu organizmu z zimną wodą. Aby doszło do szoku termicznego, woda w morzu lub jeziorze wcale nie musi być bardzo zimna – wystarczy, aby miała powyżej 0°C. Największe ryzyko wstrząsu pojawia się, kiedy woda ma poniżej 13°C. Warto pamiętać, że do szoku termicznego może dojść nie tylko w wyniku nagłego znalezienia się pod powierzchnią wody, np. w wyniku skoku. Znacznie częściej odnotowywane są przypadki, kiedy wstrząs wystąpił po zanurzeniu się w wodzie od razu po zejściu ze słonecznej plaży. Gwałtowne ochłodzenie ciała spowodowane jest tym, że temperatura wody jest przez organizm odbierana znacznie szybciej i intensywniej, niż temperatura powietrza. Szok termiczny znacznie częściej występuje u osób, które spożywają alkohol, u kobiet podczas miesiączki oraz wśród osób niewyspanych, zmęczonych i osłabionych.
Przyczyny szoku termicznego
Główną przyczyną wystąpienia szoku termicznego jest nagły kontakt rozgrzanego ciała z wodą o niskiej temperaturze. Do szoku termicznego najczęściej dochodzi w trakcie urlopów i wakacji nad morzem czy jeziorem, zazwyczaj podczas skakania do wody z pomostów. Wstrząs może nastąpić również w trakcie innych aktywności fizycznych, niekoniecznie związanych z pływaniem, np. podczas spływu kajakowego lub raftingu.
Zobacz wideo: Ratownicy na polskich wodach
Objawy szoku termicznego – jak prawidłowo rozpoznać wstrząs?
Pierwszym widocznym objawem szoku termicznego jest próba gwałtownego złapania powietrza, co może okazać się szczególnie niebezpieczne w przypadku osób, które skaczą do wody z dużych wysokości, a podczas spadania zanurzają się na duże głębokości. Niekontrolowane i pogłębione oddychanie często prowadzi do hiperwentylacji, w rezultacie której z organizmu usuwa się dwutlenek węgla. Kolejne minuty przyspieszonego oddychania osłabiają człowieka, powodują zawroty głowy, drętwienie kończyn oraz omdlenia. Osoba, która doświadcza szoku termicznego, może panikować i utracić orientację. Zazwyczaj zachwiana jest również jej równowaga.
Szok termiczny – jakie są jego skutki?
Jednym z najpoważniejszych skutków szoku termicznego jest utonięcie. Człowiek, który łapczywie stara się złapać powietrze, próbuje oddychać coraz szybciej, wykonuje coraz gwałtowniejsze wdechy i wydechy. W konsekwencji wprowadza do swoich dróg oddechowych wodę blokującą przepływ powietrza. W wyniku nagłego kontaktu rozgrzanego ciała z wodą dochodzi również do zwężania się naczyń krwionośnych. W trakcie opalania powiększają się one na tyle, że nagłe ich skurczenie powoduje zwiększony transport krwi do serca, a w rezultacie nawet zatrzymanie jego pracy. W takich przypadkach może dojść nawet do śmierci, szczególnie jeśli odpowiednio szybko nie zostanie udzielona pierwsza pomoc.
Szok termiczny – jak udzielić pierwszej pomocy?
Wychłodzony organizm potrzebuje ustabilizowania temperatury i ogrzania. Właśnie to jest głównym celem pierwszej pomocy, której udziela się poszkodowanemu. Osobę, która doświadcza szoku termicznego, należy przenieść w miejsce suche i ciepłe, najlepiej również osłonięte od bezpośrednich podmuchów wiatru. Ewentualne przemoknięte ubranie należy bezwzględnie ściągnąć. Ogrzewanie organizmu trzeba przeprowadzać stopniowo. Warto przykryć osobę kocem, ręcznikiem lub innymi suchymi rzeczami, które pomogą ochronić organizm przed zimnem. Następnie można delikatnie ogrzewać poszczególne części ciała, skupiając się na głowie, szyi oraz klatce piersiowej. Organizm powinien zacząć się ogrzewać, a osoba poszkodowana poczuć się lepiej. Jeśli w wyniku wstrząsu doszło do zatrzymania pracy serca, należy wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową oraz zadzwonić po pogotowie ratunkowe. Nawet jeśli wstrząs nie wywołał tak niebezpiecznych objawów, warto zadzwonić po ratowników medycznych lub udać się do najbliższego punktu, w którym lekarz zbada poszkodowanego, a w razie potrzeby udzieli profesjonalnej pomocy.
Zobacz też:
- Śpisz na brzuchu? To niezdrowa praktyka. Dzieci ucierpią najbardziej
- Jak samemu rozpoznać czerniaka? Ekspertka o robieniu zdjęć i metodzie ABCDE
- Co psuje dzieciom wzrok? "Nasze oko nie jest stworzone do pracy z bliska"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Uwe Krejci/Getty Images