Pomarańczowy grzyb ma pod kapeluszem blaszki i rozszerzający się ku górze trzon. Mimo blaszek, charakterystycznych dla wielu grzybów trujących, pomarańczowe grzyby z blaszkami bywają zarówno jadalne, jak i niejadalne, rzadziej trujące. Jednymi ze smaczniejszych przedstawicieli grzybów pomarańczowych są wysoko cenione w kuchni kurki i rydze.
Jadalny, niejadalny i trujący grzyb pomarańczowy
Wśród pomarańczowych grzybów wyróżniamy grzyby jadalne:
- kurka (pieprznik jadalny),
- rydz (rydz prawdziwy, mleczaj rydz).
Niejadalny (czyli taki, który nie zawiera silnych substancji toksycznych, może być niesmaczny lub wywołać zatrucie pokarmowe) pomarańczowy grzyb to np:
- lisówka pomarańczowa,
- pieprznik pomarańczowy,
- gąska pomarańczowa.
Trujące pomarańczowe grzyby to np.:
- mleczaj wełnianka,
- strzępiak ceglasty.
Pomarańczowy grzyb: pieprznik jadalny, czyli kurka
Pieprznik jadalny jest znany pod wieloma nazwami, np. stroczek lisica, lisiec, lisiczka, kurka żółta, pieprznik pospolity, pieprznik gąska, stągiewka jadalna. Najczęściej - po prostu kurka.
Pieprznik jadalny ma pomarańczowy rozłożysty i wygięty ku górze kapelusz. Średnica kapelusza sięga 12 cm. Ma kolor od jasnożółtego do pomarańczowo-żółtego. Trzon poszerza się ku górze, wygina i jest takiej samej barwy, co kapelusz. Blaszki są dość nieregularne i rozgałęzione.
To jeden z najczęściej występujących grzybów w Polsce. Występuje również niemal na całym świecie - zarówno w lasach iglastych, jak i liściastych, często pod świerkami.
TSVETOMIR HRISTOV/Getty Images
Grzyb pomarańczowy: mleczaj rydz
Mleczaj rydz, czyli rydz prawdziwy lub bełdka rydz, jest jadalnym grzybem o dużym (12 cm) kapeluszu. Występuje w różnych odcieniach pomarańczy. Kapelusz jest pokryty śluzem. Blaszki są delikatne i drobne. Po uszkodzeniu zielenieją. Trzon może być nieco jaśniejszy lub taki sam, jak kapelusz. Inne gatunki mleczajów także są jadalne, jednak nie tak smaczne. Niektóre wymagają bardzo intensywnej obróbki, by nadawały się do jedzenia.
Pomarańczowy grzyb: lisówka pomarańczowa - czy jest trująca?
Lisówka pomarańczowa to niejadalny grzyb z pomarańczowym kapeluszem nazywany fałszywą kurką. Lisówka pomarańczowa nie zawiera substancji toksycznych i nie jest grzybem trującym. Zdania na temat jadalności lisówki są jednak podzielone. W niewielkich ilościach u zdrowych osób może nie wywołać żadnych nieprzyjemnych objawów. Po zjedzeniu dużych ilości lisówki pomarańczowej może pojawić się zatrucie pokarmowe, niegroźne dla zdrowia, pod warunkiem, że w przypadku biegunki i wymiotów będziemy się odpowiednio nawadniać. Objawy zatrucia lisówką pomarańczową mogą się także pojawić u niektórych osób szczególnie wrażliwych na alkohol cukrowy, arabitol.
Lisówka pomarańczowa, po odpowiednim przyrządzeniu, była i jest jedzona w Meksyku. Zatrucie lisówką pomarańczową może być nieprzyjemne, a sam grzyb nie należy do specjalnie smacznych.
Pieprznik pomarańczowy (pieprznik Friesa)
Kapelusz pieprznika pomarańczowego ma do 4 cm średnicy i pomarańczowy kolor. Charakteryzuje się gładką, nieco aksamitną powierzchnią. Pod kapeluszem ma nierówne, porozwidlane blaszki w kolorze bladoróżowym lub brudnożółtym. Trzon pieprznika rozszerza się ku górze i ma taki sam kolor jak kapelusz. Jest gatunkiem wymierającym w Polsce, zaliczanym do grzybów niejadalnych.
Gąska pomarańczowa - trująca czy nie?
Gąska pomarańczowa ma pomarańczowo-brązowy kapelusz z białymi, drobnymi blaszkami. Gąska jest gatunkiem rzadkim, zagrożonym. Najczęściej występuje pod świerkami. To grzyb niejadalny ze względu na swój gorzki smak.
Jak odróżniać od siebie pomarańczowe grzyby?
Jak odróżnić gatunki grzybów podobne do lisówki pomarańczowej:
- lisówka pomarańczowa a kurka: lisówka ma ciemniejszy kolor oraz cieńsze i gęściejsze blaszki;
- pieprznik jadalny a lisówka pomarańczowa: pieprznik ma gęściej rozłożone blaszki pod kapeluszem, wierzch kapelusza ma intensywniejszy, ciemniejszy, bardziej pomarańczowy kolor;
- pieprznik jadalny a pieprznik pomarańczowy: pieprznik jadalny jest bledszy, dużo większy i częściej spotykany niż pieprznik pomarańczowy;
- gąska pomarańczowa a inne pomarańczowe grzyby: jest ciemniejsza, pomarańczowo-brązowa i ma białe, drobne blaszki;
- mleczaj wełnianka a inne mleczaje: kapelusz jest pokryty charakterystycznym nalotem przypominającym watę lub delikatne włoski, obficie wydziela mleczko.
Nieco innym pomarańczowym grzybem jest koźlarz pomarańczowożółty (krawiec). Jest gatunkiem grzyba z rodziny borowikowatych, więc pod kapeluszem nie ma blaszek. Po przekrojeniu miąższ koźlarza zmienia kolor na fioletowo-szary. Wszystkie gatunki koźlarzy są jadalne.
Zobacz także:
- Kurkę łatwo pomylić z lisówką pomarańczową. Wyjaśniamy, jak je odróżnić, by nie doszło do zatrucia
- Sezon na grzyby. Co warto wiedzieć przed wyprawą do lasu?
- 5 najdroższych grzybów świata. 2 z nich rosną w Polsce
- Cała prawda na temat grzybów. Smakują, ale czy posiadają również wartości odżywcze? Komu szkodzą?
- Grzyby jadalne blaszkowe – jak odróżnić je od trujących?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Boerth Aadne Saetrenes/Getty Images