Leżajsk to powiatowe miasto na północy Podkarpacia, w dolinie rzeki San. Sąsiaduje z Puszczą Sandomierską. To niewielkie miasto ma bogatą, wielokulturową historię.
Zobacz wideo: Podróżnicy i ich niezwykłe wyprawy
Podróżnicy i ich niezwykłe wyprawy
Leżajsk – historia najstarsza
W czasach dawnych Słowian, na terenie, gdzie dziś znajduje się Leżajsk, mieszkali Lędzianie (Lenżanie). Pierwszą potwierdzoną wzmianką o wsi Leżajsk jest akt nadania Rzeszowa i okolic Janowi Pakosławicowi ze Stróżyska przez Kazimierza Wielkiego. Teren nadania miał się rozciągać od Dąbrowy (na północy), przez Czudec (na zachodzie), po Leżajsk (na wschodzie). Dokument pochodzi z 1345 r.
Od kiedy istnieje miasto Leżajsk?
W 1397 r. Władysław Jagiełło nadał Leżajskowi prawa miejskie. Pod koniec XV w. zaczęły się najazdy Tatarów i Wołochów, które utrudniały rozwój miasta. Po wyjątkowo dotkliwym tatarskim najeździe Zygmunt Stary zdecydował, że miasto Leżajsk zostanie przeniesione w nieco bezpieczniejsze miejsce, 5 kilometrów na południowy zachód. Otrzymało wtedy nazwę Leżajsk Zygmuntowski. Rok później miejsce, gdzie był Stary Leżajsk, zostało przyłączone do miasta. Obecnie jest to teren wsi Stare Miasto.
Średniowieczny Leżajsk był wielokulturowy – mieszkali tam Polacy, Rusini, Niemcy, Tatarzy. Żydzi pojawili się w mieście później, by w XVII w. stanowić już jedną trzecią ludności miasta.
Zobacz wideo: Połączył podróże z treningami
Rozkwit Leżajska i jego dalsza historia
Dzięki dogodnej lokalizacji, na skrzyżowaniu szlaków handlowych i niedaleko rzeki, którą spławiano towary, miasto szybko się rozwijało. Handlowano tu futrami, zbożem, suknem.
Jednak okres pomyślności i dostatku skończył się wraz z potopem szwedzkim w XVII w. Po rozbiorze Leżajsk trafił pod panowanie Austrii.
Przed wojną Leżajsk był mieszanką różnych kultur. Największe grupy narodowościowe zamieszkujące miasto to Polacy, Żydzi i Ukraińcy.
Leżajsk nie uniknął zniszczeń w czasie I wojny światowej. Przez miasto przeprawiały się wojska austriackie, rosyjskie i niemieckie. W czasie II wojny światowej Leżajsk został spacyfikowany.
Leżajsk – zabytki
Największym zabytkiem Leżajska jest bazylika pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i klasztor oo. bernardynów. W klasztornych katakumbach można zwiedzić Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów. W kościele znajdują się XVII–wieczne organy składające się z trzech osobnych instrumentów. Trzech organistów może na nich grać równocześnie. Od czerwca do sierpnia odbywa się tam Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej.
W bazylice można obejrzeć obraz Matki Bożej Leżajskiej (Pocieszenia), do którego pielgrzymują wierni. Jego historia zaczyna się w 1560 r., kiedy młynarzowi i pasterzom objawiła się Matka Boska. Kolejne objawienia miały miejsce 30 lat później. W miejscu objawień podobno zdarzały się cudowne uzdrowienia. Stawiano tam kapliczki, a w 1598 r. zbudowano kościół. Aby zająć się licznymi pielgrzymującymi tu wiernymi, do Leżajska sprowadzili się bernardyni. Na leżajskim rynku warte obejrzenia są również:
- neorenesansowy ratusz z XVIII w.,
- wieża dzwonnicza z XVII w.,
- zespół kościoła farnego z XVII w.
Leżajsk na Szlaku Chasydzkim
W Leżajsku żył i zmarł cadyk Elimelech ben Eleazar Lipmann, nazywany ojcem chasydyzmu na ziemiach polskich. Grób cadyka Elimelecha znajduje się w białej kaplicy, ohelu, na terenie XVII–wiecznego cmentarza żydowskiego.
W rocznicę śmierci cadyka w Leżajsku robi się tłoczno. Przybywają chasydzi z całego świata. Zwiększony ruch obserwuje się na pobliskim lotnisku w Rzeszowie – Żydów przylatują z USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Izraela. W ciągu roku grób cadyka odwiedza ponad 10 tys. osób.
Leżajsk jest ważnym punktem Szlaku Chasydzkiego przechodzącego przez dawne miasteczka Roztocza i Bieszczad, związane z żydowską historią.
Leżajsk – atrakcje przyrodnicze
Lasy stanowią niemal 30% powierzchni powiatu leżajskiego. Na terenie nadleśnictwa jest 5 rezerwatów przyrody, 7 pomników przyrody i 3 obszary chronionego krajobrazu.
W okolicach wyznaczonych jest kilka tras do uprawiania nordic walking oraz piesze, rowerowe i samochodowe szlaki turystyczne.
Zalew w Leżajsku jest sztucznym zbiornikiem wodnym, jednak przy jego brzegach można spotkać leśne zwierzęta, m.in. bobry i wydry, a wędkarze łowią w nim ryby.
Leżajsk – zwiedzanie Muzeum Ziemi Leżajskiej
Zwiedzanie Leżajska nie obejdzie się bez wizyty w miejskim muzeum. Muzeum Ziemi Leżajskiej znajduje się w dawnym Dworze Starościńskim. Najciekawsze i najcenniejsze eksponaty to:
- pieczęć miasta z 1778 r.,
- sztandar Związku Strzeleckiego z 1927 r. (przedwojenne gwoździe przekazał m.in. Józef Piłsudski i jego żona),
- opracowana przez gen. Władysława Sikorskiego mapa regulacji Sanu,
- rekonstrukcja cmentarzyska kultury łużyckiej z VI–V w.p.n.e.
Muzeum w Leżajsku jest także w posiadaniu kolekcji pocztówek z wizerunkiem miasta oraz sprzętów rolniczych i rzemieślniczych wykorzystywanych przez mieszkańców na przełomie XIX i XX w.
Interesującą ekspozycją jest także wystawa poświęcona browarnictwu. W Leżajsku, od czasów króla Zygmunta Starego do dziś, warzy się piwo.
Ciekawą atrakcją dla dzieci w muzeum leżajskim jest wystawa zabawkarstwa i bibułkarstwa, która prezentuje 200 drewnianych zabawek oraz kwiaty z bibuły.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz też:
- Jak tanio podróżować za granicę? "Najważniejsza jest elastyczność"
- Półwysep Iberyjski – co warto zobaczyć?
- Zalipie – malowana wieś. Co warto tam zobaczyć?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Adrian Wojcik/Getty Images