Bardzo prawdopodobne, że historia zatoczy koło, i już wkrótce Jedwabny Szlak zostanie odtworzony. Do wdrożenia tej koncepcji dążą przede wszystkim Chiny. W 2013 r. przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej, w trakcie wizyty w Kazachstanie, przedstawił pomysł stworzenia nowego Szlaku Jedwabnego, który biegłby z Chin do Europy. Jednym z punktów na nowym Jedwabnym Szlaku byłaby Polska.
Podróże po świecie
Czym był dawny Jedwabny Szlak?
Jedwabny Szlak (Silk Road ) powstał około 200 r. p.n.e. Była to dawna droga handlowa, która łączyła Chiny z Bliskim Wschodem i Europą. Jedwabny Szlak rozciągał się na dwa kontynenty, a jego łączna długość wynosiła 8 tysięcy kilometrów. Rozpoczynał swój bieg w dawnej stolicy Chin, czyli Xi’am (kiedyś nazywającej się Chang’an), a kończył się w tureckiej Antiochii (Antakya), na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Trasa Jedwabnego Szlaku obejmowała trzynaście współczesnych krajów: Chiny, Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan, Kazachstan, Pakistan, Afganistan, Turkmenistan, Iran, Irak, Syrię i Turcję. Trasa przebiegała przez bardzo zróżnicowane krajobrazy, jak choćby tereny pustynne – pustynię Takla Makan czy skalistą Pustynię Syryjską, liczne jeziora, malownicze góry, starożytne miasta. Pierwszymi założycielami Jedwabnego Szlaku byli najprawdopodobniej greccy kupcy z Azji Środkowej.
Szlak przeżywał swój największy rozkwit w I w. p.n.e., gdy Rzymianie zauroczyli się chińskim jedwabiem. Po scaleniu i zjednoczeniu Chin, a zwłaszcza po ekspansji dynastii Han na Zachód, stworzono stałe połączenie lądowe między Chinami i Rzymem. Rzymianie płacili za ten szlachetny materiał w twardej walucie, ale wymieniali go również na luksusowe towary: perfumy, wyroby szklane, a nawet winogrona. Oprócz jedwabiu z Chin sprowadzano także papier i ceramikę. Jedwabny Szlak stracił swoje znaczenie w VI w. p.n.e., kiedy Azja Środkowa została zajęta przez ludy arabskie.
Jedwabny Szlak. Dlaczego przestał był używany?
Niemniej jednak Jedwabny Szlak był później wykorzystywany do czasu utworzenia przez Europejczyków szlaków morskich, które omijały Imperium Osmańskie. Legendarna trasa przestała mieć ostatecznie znaczenie w połowie XVII w., gdy opłynięto Afrykę i odkryto drogę morską do Chin. Jedwab stał się tylko jednym z wielu towarów, które transportowano tą drogą. Najbardziej na upadku Jedwabnego Szlaku straciły miasta i państwa, które leżały do tej pory na głównych lądowych szlakach handlowych. Trasę dawnego Jedwabnego Szlaku wykorzystywali często misjonarze, podróżnicy, pielgrzymi oraz najeźdźcy. Za sprawą tej właśnie drogi wędrowały nowe pomysły, wynalazki i religie. Według odkryć archeologicznych, jedwab był wytwarzany w Chinach od czasów starożytnych, czyli już w 3600 r. p.n.e.
Na początku ta luksusowa tkanina była przeznaczona tylko dla cesarskiego dworu. Jednak z czasem postanowiono wykorzystać jej potencjał i transportować materiał również na Zachód. Według jednej z chińskich legend, jedwab został odkryty przypadkiem w ogrodzie przez cesarza Huang Di, który żył w latach 2698–2598 p.n.e. Cesarz poprosił swoją żonę, Xi Lingshi, aby zobaczyła, które ze szkodników niszczą drzewa morwowe. Xi Lingshi odkryła, że winowajcami są białe larwy, które przędą połyskujące kokony. Jeden z kokonów wpadł cesarzowej do wrzątku, dzięki czemu można było z niego wyciągnąć delikatną nić. Xi Lingshi zawinęła nić na szpulkę, a kobietę czczono od tej pory jako Panią Jedwabników. Sekret pozyskiwania jedwabiu był strzeżony przez Chińczyków przez około 2000 lat, i to oni mieli pełny monopol na produkcję luksusowej tkaniny. W dzisiejszych czasach jedwab produkuję się na całym świecie, jednak to Chiny są wciąż największym potentatem.
Czy powstanie nowy Jedwabny Szlak?
Bardzo prawdopodobne jest, że historia zatoczy koło, i już wkrótce powstanie nowy Jedwabny Szlak. Dążą do tego przede wszystkim Chiny. W 2013 r. przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej, podczas wizyty w Kazachstanie, zaprezentował pomysł stworzenia nowego Szlaku Jedwabnego, który biegłby z Chin do Europy. Zgodnie z tą koncepcją szlak lądowy, czyli kolejowy, ma prowadzić z kilku chińskich miejscowości do Urumczi (miasto w Chinach), a następnie przez kazachski Dostyk w Bramie Dżungarskiej, dalej przez Astanę, Jekaterynburg, Niżny Nowogród, Homel, Brześć, aż do Polski (Małaszewicze i Łódź, gdzie znajdować się będą węzły logistyczno-przeładunkowe do innych europejskich krajów). Według danych koszt tego przedsięwzięcia ma wynieść od 60 do 100 miliardów dolarów. Od kiedy Chiny ogłosiły pomysł na odtworzenie Jedwabnego Szlaku, kraj ten dąży do rozbudowy sieci szybkich kolei, nowoczesnych autostrad, portów morskich, lotnisk, sieci energetycznych, a także infrastruktury informatycznej.
Zobacz także:
- Leżajsk – atrakcje i zabytki
- Półwysep Iberyjski – co warto zobaczyć?
- Zamek w Ojcowie – dlaczego warto go zwiedzić?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: LindaWang/Getty Images