Niedotlenienie okołoporodowe to jedno z tych zagrożeń, których przyszłe mamy boją się najbardziej. Dzięki odpowiedniej profilaktyce przedporodowej można jednak znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego zagrożenia.
Niedotlenienie okołoporodowe – przyczyny
Powikłania okołoporodowe, takie jak niedotlenienie, wynikać mogą z różnych przyczyn. Dzielą się na trzy podstawowe grupy:
- matczyne,
- maciczno-łożyskowe,
- wewnątrzmaciczne, płodowe.
Do przyczyn matczynych zalicza się zespół żyły głównej dolnej, obniżenie ciśnienia tętniczego, spadek perfuzji matczyno-łożyskowej, zatorowość płucną, zatorowość sprowokowaną przez płyn owodniowy. Wśród możliwych przyczyn należy wskazać również na zbyt długie parcie i ewentualny napad drgawek.
Do maciczno-łożyskowych przyczyn niedotlenienia mózgu należą przede wszystkim przedwczesne oddzielenie łożyska, nieprawidłowy przepływ łożyskowy, niewydolność łożyska podczas skurczu, pęknięcie macicy.
Przyczyny wewnątrzmaciczne i płodowe to głównie powikłania pępowinowe. Zalicza się do nich ucisk, owinięcie pępowiny lub wypadnięcie sznura pępowiny. Mogą również wystąpić zaburzenia rytmu serca płodu.
Podwyższone ryzyko wystąpienia urazu okołoporodowego
Niedotlenienie okołoporodowe występuje między innymi w przypadku przedwczesnego porodu lub ciąży przenoszonej. Ryzyko rośnie w przypadku zbyt dużej masy urodzeniowej dziecka. Niebezpieczna jest również przedłużająca się druga faza porodu oraz nieprawidłowe ułożenie dziecka. Wystąpieniu niedotlenienia okołoporodowego sprzyjają także choroby matki takie jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze.
Objawy niedotlenienia okołoporodowego
Niedotlenienie okołoporodowe to zespół objawów wynikający z niedostatecznego utlenowania tkanek. Kluczowy jest tutaj pierwszy i drugi okres porodu. Niedotlenienie występuje u noworodka ocenionego na 5 punktów w skali Apgar. Objawem niedotlenienia okołoporodowego jest obniżone pH krwi skutkujące kwasicą. Niedotlenienie okołoporodowe może mieć także inne bezpośrednie konsekwencje. Należą do nich:
- zaburzenia neurologiczne,
- spadek napięcia mięśniowego,
- drgawki,
- niewydolność wielonarządowa,
- spadek płytek krwi,
- wzrost liczby erytroblastów,
- podwyższenie wskaźników wątrobowych,
- niewydolność krążeniowo-oddechowa,
- nadciśnienie płucne,
- zaburzenia krzepnięcia,
- upośledzenie metabolizmu,
- martwica jelit.
Objawy niedotlenienia okołoporodowego u wcześniaków to także:
- zaburzenia wydzielania surfaktantu w pęcherzykach płucnych,
- bezdech,
- hiperglikemia,
- niedrożny przewód tętniczy,
- zwiększone ryzyko martwiczego zapalenia jelit,
- zwiększona podatność na zakażenia.
Niedotlenienie okołoporodowe – konsekwencje
Urazy okołoporodowe u noworodków mogą mieć bardzo różne konsekwencje w zależności od tego, ile czasu dziecko nie oddychało, a także od indywidualnej jego wrażliwości. Niedotlenienie okołoporodowe może prowadzić do niewielkich dysfunkcji rozwojowych. Efektem niedotlenienia mogą być jednak bardzo poważne urazy.
Wiele zależy również od szybkości i sprawności leczenia. Podawanie tlenu, wspomaganie oddechu i masowanie serca muszą zostać skutecznie i poprawnie wykonane. Po resuscytacji noworodek powinien pozostać na oddziale ze ścisłym monitorowaniem.
Możliwe konsekwencje niedotlenienia okołoporodowego to:
- zaburzenia poznawcze,
- padaczka,
- mózgowe porażenie dziecięce,
- upośledzenie umysłowe,
- zgon.
Niedotlenienie okołoporodowe a rozwój dziecka
Powikłania okołoporodowe w łagodnej postaci bardzo często są możliwe do wyrównania na dalszym etapie rozwoju. Dzieci, u których wystąpiło niedotlenienie okołoporodowe, mogą dalej rozwijać się prawidłowo. Łagodne uszkodzenia okołoporodowe dają właściwie 100% szans na normalny rozwój dziecka.
W przypadku umiarkowanej postaci niedotlenienia rokowania są już różne. Wszystko zależy od tego, jak długo utrzymują się objawy niedotlenienia. Znaczna część dzieci, nawet w przypadku umiarkowanego niedotlenienia, może rozwijać się prawidłowo. Jeśli jednak objawy niedotlenienia utrzymują się dłużej niż 7 dni, rokowania na dalszy prawidłowy rozwój spadają z każdą kolejną dobą.
Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego
Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego wypada 6 października. Powołany został w 2012 roku przez australijską organizację non-profit Cerebral Palsy Alliance oraz amerykańską United Cerebral Palsy. Celem jest zwiększanie świadomości ludzi czym jest ta choroba i jak można pomóc osobom, które się z nią zmagają. Obecnie cierpi na nią ponad 17 milionów ludzi na świecie. Z tej okazji, na znak solidarności z chorymi, niektóre budynki użyteczności publicznej zostają oświetlone na zielono.
W ramach akcji (i nie tylko) poszukiwane są pomysły i rozwiązania, które mogą być zastosowane w celu poprawy codziennego życia osób z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Od 2015 roku jest to również ruch społeczny, który koncentruje się na najważniejszych kwestiach dotyczących osób z MPD na całym świecie, niezależnie od różnic kulturowych czy ekonomicznych. Strona internetowa Dnia dostarcza narzędzi i zasobów w celu podjęcia działań na szczeblu lokalnym, a tym samym buduje globalny ruch.
W Polsce Światowy Dzień Mózgowego Porażenia Dziecięcego również jest obchodzony 6 października. Partnerem święta jest Fundacja Pomocy Dzieciom Kolorowy Świat, która prowadzi kampanię #17milionów.
Zobacz także:
- Ma mózgowe porażenie dziecięce i życie pełne pasji. "Jestem szczęśliwy, choroba mnie nie ogranicza"
- PIMS niemal całkowicie zniszczyło płuca 4,5-letniego chłopca. "Pierwsze objawy były typowe dla wielu chorób"
- Fundacja TVN buduje Centrum Psychiatrii Dzieci i Młodzieży. "Skala potrzeb nas zaskoczyła"
Zobacz wideo: MPD
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Image taken by Mayte Torres/Getty Images