Według specjalistów mianem wtórnego braku miesiączki określa się całkowity zanik menstruacji na ponad 3 miesiące u kobiety mającej regularne cykle we wcześniejszym okresie. Diagnostyka zaburzeń jest trudna ze względu na ilość potencjalnych czynników sprawczych, dlatego na początku u pacjentek wyklucza się ciążę i menopauzę, a dopiero potem poszerza zakres badań o dodatkowe analizy.
Wtórny brak miesiączki - przyczyny
U kobiet wtórny brak miesiączki może być skutkiem wielu czynników Za najbardziej prawdopodobną przyczynę uznaje się jednak zaburzenia hormonalne związane z nieprawidłową pracą przysadki mózgowej. Jest to gruczoł odpowiedzialny za produkcję żeńskich hormonów płciowych i regularne cykle miesiączkowe. Jeśli przysadka jest niewydolna, kobieta nie jajeczkuje i w efekcie nie ma miesiączki.
We wtórnym braku miesiączki przyczyną pojawienia się zaburzeń może być także wysoki poziom prolaktyny. Na jej wytwarzanie wpływa nie tylko przysadka mózgowa, ale też wysiłek fizyczny, stres, niewłaściwa dieta lub aktywność seksualna. Prolaktyna odpowiada za laktację.
Inne przyczyny zaniku miesiączki:
- nagły przyrost lub spadek masy ciała,
- zespół policystycznych jajników,
- przedwczesne wygasanie czynności jajników,
- gruczolaki przysadki,
- anemia,
- choroby nerek,
- nowotwory,
- wrodzone mutacje genetyczne,
- odstawienie tabletek antykoncepcyjnych (w 10% przypadków).
Ustalenie przyczyny wtórnego zaniku miesiączki jest możliwe dopiero po wykonaniu wielu badań diagnostycznych.
Wtórny brak miesiączki - diagnostyka
Diagnostyka zaburzeń miesiączkowania jest wielotorowa ze względu na ilość potencjalnych czynników, które mogą mieć wpływ na zanik menstruacji. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie ogólnym przeprowadzonym z pacjentką, badaniu ginekologicznym i badaniach laboratoryjnych, które określają poziom hormonów.
Wykonuje się:
- badanie poziomu prolaktyny (badanie musi być wykonane na czczo i z zachowaniem przynajmniej jednego dnia abstynencji seksualnej),
- badanie poziomu hormonu folikulotropowego (FSH), hormonu luteinizującego (LH), progesteronu, estrogenu, androgenów,
- badanie poziomu hormonów tarczycowych - tyreotropowego (TSH), wolnej trójjodotyroniny (FT3), tyroksyny (FT4),
- cytologię.
W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI) głowy, żeby ocenić pracę przysadki mózgowej.
Wtórny brak miesiączki - leczenie
Leczenie wtórnego braku miesiączki jest uzależnione od choroby podstawowej, która została zdiagnozowana u pacjentki. Jeśli są to zaburzenia hormonalne, wdraża się leczenie farmakologiczne, polegające na ich uzupełnieniu. W większości przypadków farmakoterapia jest wystarczająca, żeby przywrócić prawidłowy cykl u kobiety.
Sytuacja jest trudna, jeśli u kobiety stwierdzono obecność guzów. Żeby przywrócić miesiączkę, może być konieczny zabieg operacyjny. Rekonwalescencja po operacji jest długa, ale kobieta ma duże szanse na powrót do zdrowia.
Kluczowym elementem terapii jest zmiana stylu życia. Konieczna jest odpowiednia dieta, która pozwoli utrzymać wagę na odpowiednim poziomie, ograniczenie stresu i codzienna aktywność fizyczna.
Wtórny brak miesiączki a zajście w ciążę
Przy wtórnym braku miesiączki szanse na zajście w ciążę są nikłe. Brak krwawienia jest równoznaczny z brakiem jajeczkowania. Oznacza to również brak komórki jajowej, która mogłaby być zapłodniona. Żeby zajść w ciążę, konieczne jest wyregulowanie cykli.
Wielu kobietom nie przeszkadza fakt, że nie mają miesiączki, dlatego zwlekają z wizytą u lekarza. Jest to błędem, ponieważ im dłuższy zanik menstruacji, tym większe ryzyko pojawienia się powikłań z tym związanych. Kobiecie, która nie miesiączkuje, grozi dodoatkowo osteoporoza lub osteopenia. Winowajcą problemów z układem kostnym jest estrogen. Jako hormon jest on nie tylko odpowiedzialny za cykl miesiączkowy, ale ma też wpływ na tworzenie się kości. Poza tym zaburzenia hormonalne wiążą się ze spadkiem libido i gorszym samopoczuciem. Najgorsze, przy wtórnym zaniku miesiączki, skutki to całkowita utrata płodności.
Bibliografia:
1. Joanna Witkoś, Piotr Wróbel, Aleksandra Wróbel, Nieregularność cykli miesięcznych wśród dziewcząt trenujących koszykówkę , OSTRY DYŻUR 2015, tom 8, numer 3, 62-65.
2. Katarzyna Jankowska, Przedwczesne wygasanie czynności jajników , Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 12, 2014.
3. dr n. med. Olaf Lindert, dr n. med. Kornelia Tomaszewska, dr n. med. Jacek P. Grabowski, Ginekologia i położnictwo , Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
Zobacz także: Co wpływa na zatrzymanie miesiączki? I jak to zrobić samodzielnie?
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: nensuria / Getty Images