Czy jubilat oznacza to samo co solenizant? Czy można tych dwóch nazw używać wymiennie? A może tylko osoba obchodząca imieniny jest solenizantem, jubilatem zaś osoba mająca urodziny?
Jubilat i solenizant a imieniny, urodziny i jubileusze
„Czy osobę, która obchodzi urodziny, powinniśmy nazywać solenizantem czy jubilatem ”? Takie pytania padają bardzo często. Wiele osób zastanawia się, czy jubilatka i solenizantka oznaczają tę samą osobę. Jeden z bardzo powszechnych mitów mówi, że urodziny świętuje jubilat, imieniny solenizant. Która nazwa jest zatem odpowiednia dla danego wydarzenia? Solenizantem jest osoba, która obchodzi w danym dniu swoje imieniny lub urodziny. Wybierając się do kogoś na trzydzieste urodziny lub na imieniny, zawsze powinno się taką osobę nazwać solenizantem. Natomiast jubilatem jest osoba obchodząca dowolny jubileusz.
Dlaczego pomyłki są tak częste i wciąż wiele osób dopytuje, czy urodziny obchodzi solenizant, czy jubilat ? Jest to najprawdopodobniej spowodowane dopuszczeniem używania formy „jubilat” w odniesieniu do osoby obchodzącej urodziny, ale tylko w normie potocznej. Zatem w rozmowie nieoficjalnej osobę obchodzącą urodziny można nazwać jubilatem, natomiast w rozmowie lub zaproszeniu oficjalnym, zarówno osoba obchodząca imieniny, jak i urodziny, nazywana powinna być solenizantem.
Etymologia słów jubilat i solenizant
Słowo jubilat, a w zasadzie jubileusz, pochodzi od łac. „iubilum”, które oznacza „radosny krzyk”, a formie czasownikowej „iubilare” oznacza radowanie się i weselenie. Najczęściej zatem jubileusze wiązano z doniosłymi wydarzeniami, często takimi, które dotyczyły całych społeczności. Z kolei słowo „solenizant” pochodzi od łac. słowa „solennis”, które oznacza coś uroczystego i dorocznego. Niemałe znaczenie ma tutaj cykliczność. O ile najczęściej jubileusz dotyczy okrągłych rocznic, o tyle solenizant może obchodzić swoje święto cyklicznie , np. raz do roku (a nawet więcej, jeżeli obchodzi imieniny i urodziny). Solenizantem może być zarówno małe dziecko, jak i osoba w podeszłym wieku.
Jubileusze i jubilaci
Czym jest jubileusz? Jubileusz to święto, które wskazuje na okrągłą rocznicę. Dotyczy on zarówno ludzi, jak i państw, organizacji, miast, firm:
- Firma X obchodzi jubileusz 20-lecia obecności na rynku.
- Polska obchodzi jubileusz 100. rocznicy odzyskania niepodległości.
- Miasto X obchodzi w tym roku jubileusz z okazji 300. rocznicy założenia.
- Jan Nowak obchodzi jubileusz 30-lecia czynnej pracy dziennikarskiej.
Kto nie jest jubilatem?
Często jubilatami nazywa się osoby, które obchodzą w danym dniu swoje święto , jednak nie są to imieniny, urodziny ani okrągłe rocznice. Z braku jednak odpowiedniego określenia wykorzystuje się słowo „jubilat”, wypełniając tym samym lukę w języku. O jakie święta chodzi? Można do nich zaliczyć np. Dzień Matki, Dzień Babci lub Dziadka, Dzień Nauczyciela, Dzień Kombatanta. Należy pamiętać, że nie są to jubileusze, a więc daty szczególne i okrągłe, ale po prostu specjalne dni. Dlatego, zamiast nazywać kogoś świętującego jubilatem, warto powiedzieć o nim „obchodzący dziś swoje święto”.
Solenizantka a jubilatka
Solenizantka i jubilatka to określenia kobiet, które obchodzą urodziny, imieniny (solenizantka), ważne, szczególne uroczystości (jubilatka). Nie używa się jednak tych określeń w stosunku do instytucji, miast czy krajów, nawet w sytuacji, kiedy byłoby to uzasadnione gramatycznie. Przykładem może być zdanie: „Polska jest w tym roku czcigodną jubilatką”.
Czy tego błędu należy się wstydzić?
Każdy powinien dbać o poprawność swojego języka. Jednak użycia słowa „jubilat” w odniesieniu do osoby obchodzącej urodziny nie należy traktować jako wielkiego błędu językowego , zwłaszcza jeżeli użyjemy tej formy w niezobowiązującej rozmowie w języku potocznym. W tekstach formalnych, a więc np. zaproszeniach lub życzeniach, powinniśmy zachowywać poprawność form.
O czym jeszcze warto pamiętać w odniesieniu do jubilatów i solenizantów? O odpowiedniej odmianie. Trudności może przysporzyć szczególnie dopełniacz liczby mnogiej w słowie „jubileusz”, który ma dwie poprawne formy: „jubileuszy” oraz „jubileuszów”.
Uniwersalny słownik języka polskiego , red. S. Dubisz, Warszawa 2003, t.4, s. 437, t.2, s. 203.
Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce , red. K. Kłosińska, wyd. 2, Warszawa 2014, s. 297.
>>> Zobacz też:
- Czy „spadająca gwiazda” spełnia życzenia?
- Miesiąc miodowy – jak go dobrze spędzić i dokąd wyjechać?
- Dzień Edukacji Narodowej. Życzenia na dzień Nauczyciela