Roszada jest pewnym specyficznym ruchem w szachach. Aby ją przeprowadzić, muszą być spełnione pewne okoliczności. Uczestniczą w niej równocześnie król i jedna spośród wież tego samego koloru. Przypomnijmy jednak najpierw podstawowe zasady, które rządzą na szachownicy.
Szachy - informacje podstawowe
- Szachy to gra planszowa rozgrywana przez dwóch graczy na planszy zwanej szachownicą;
- Gramy bierkami (białymi i czarnymi);
- Każdy gracz rozpoczyna rozgrywkę, mając po 16 bierek (8 figur i 8 pionków), a dokładniej: jednego króla, jednego hetmana, dwie wieże, dwóch gońców, dwa skoczki oraz osiem pionków;
- Grę zawsze rozpoczyna osoba, która porusza się białymi bierkami. Ruch wykonuje się naprzemiennie;
- Ruchem nazywamy przemieszczenie bierki z jednego pola na drugie – wolne;
- Bicie to przemieszczanie się bierki z jednego pola na drugie, ale takie, które jest zajęte przez bierkę przeciwnika (zbitą bierkę usuwamy z szachownicy);
- Żadna bierka, za wyjątkiem skoczka (a także wieży, ale tylko podczas wykonywania roszady), nie może przeskakiwać przez inne bierki;
- Żaden z graczy nie może zrezygnować ze swojego ruchu;
- Celem rozgrywki jest pojmanie króla przeciwnika, tzw. mat;
- Wygrywa gracz, który zamatuje króla lub którego przeciwnik się podda .
Roszada - szachy, co to oznacza?
Podstawą roszady jest równoczesny ruch króla i wieży. Roszada to przesunięcie króla o dwa pola w kierunku wieży, a następnie ustawienie wieży na polu, które minął król. Roszadę można wykonać jedynie w specjalnych okolicznościach:
- król od początku partii nie wykonał ruchu;
- wieża, która uczestniczy w roszadzie, nie wykonała ruchu od początku partii;
- pomiędzy królem a wieżą uczestniczącą w roszadzie nie ma innych bierek;
- król nie jest szachowany;
- pole, przez które będzie przechodził król, nie jest atakowane przez bierki należące do przeciwnika;
- roszada nie przyczyni się do tego, że król znajdzie się pod szachem;
- król i wieża znajdują się na tej samej linii (białe na pierwszej, a czarne na ósmej linii).
Istnieją również błędne przeświadczenia dotyczące roszady:
- wieża uczestnicząca w roszadzie nie może być atakowana;
- wieża uczestnicząca w roszadzie może przechodzić przez atakowane pola;
- król, który w poprzednich ruchach był szachowany (ale nie wykonał posunięcia), nie może wykonać roszady.
Roszada w szachach - długa a krótka
Roszada krótka jest roszadą wykonaną w tę stronę, w którą króla od wieży oddzielają dwa wolne pola. Roszada długa natomiast to ruch wykonany w tę stronę, w którą króla od wieży oddzielają trzy wolne pola.
Jaki jest cel roszady w szachach?
Większość figur najlepiej walczy w środku szachownicy i traci zdolności bojowe przy jej brzegu. W związku z tym umieszczenie króla z dala od centrum utrudnia atak na niego. Król będzie wtedy chroniony przez mur stworzony z trzech pionów (np. F2, G3, H2) i równocześnie sam da im ochronę. Główne starcie partii toczy się w centrum, aktywnie biorą w niej udział piony z linii D i E, stąd miejsce w pobliżu rogu jest bezpieczniejsze.
W tym samym czasie wieża, która znajduje się w pozycji wyjściowej w rogu, ma niewielką wartość bojową. Roszada umożliwia więc szybkie włączenie wieży do walki , może wspierać własne figury, które walczą w centrum. Jednocześnie wieża ta chroni własnego króla.
Ustawienie figur na szachownicy
Szachy są grą strategiczną rozgrywaną przez dwóch graczy na szachownicy, która składa się z 64 pól. Potocznie bierki, którymi rozgrywa się partię, nazywa się właśnie “szachami”.
Gracze dysponują po zestawie bierek w odmiennych kolorach (potocznie nazywa się je bierkami białymi i czarnymi). W skład każdego zestawu wchodzi szesnaście bierek: król, hetman (czasami zwany damą lub królową), dwa gońce, dwa skoczki (zwane czasami końmi), dwie wieże oraz osiem pionów. Gdy zaczynasz grę, szachownica powinna być ułożona tak, byś miał białe pole na najbliższej Ci linii po prawej stronie.
Układanie bierków na szachownicy powinieneś rozpocząć od lewej strony. Będą to kolejno: wieża, skoczek, goniec, hetman, król, goniec, skoczek, wieża oraz 8 pionków w drugiej linii. Prawidłowe ułożenie figur w szachach jest kluczowe do właściwego przeprowadzenia rozgrywki!
Jak poruszać się bierkami po szachownicy?
Każdy spośród 6 rodzajów bierek porusza się w inny sposób. Figurom nie wolno przechodzić przez inne figury (tylko skoczek potrafi przeskakiwać nad innymi bierkami). Figurom nie wolno także przenieść się na pole, na którym znajduje się ich własna figura. Mogą jednak być przestawione w miejsce, w którym znajduje się figura przeciwnika - zostaje ona wtedy zbita.
Podsumowując, można stwierdzić, że figury są przestawiane na pola, na których mogą być inne figury należące do przeciwnika (poprzez zajęcie ich pól oraz zastąpienie bierki). Ponadto mogą bronić własnych figur lub kontrolować ważne pola w partii.
Zobacz także:
- Jak wygrać w warcaby – trochę wiedzy, kilka sztuczek
- Scrapbooking dla początkujących – co warto kupić? Materiały do scrapbookingu
- Ile pól ma szachownica? – poznaj sztuczki i techniki dotyczące gry w szachy
Zobacz wideo: Podwodne szachy
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Erik Witsoe/Eye/EmGetty Images