Analiza finansowa przedsiębiorstwa to bardzo szerokie zagadnienie omawiane w setkach, jeśli nie tysiącach różnych publikacji. Nie da się go wyczerpać w jednym, krótkim artykule, ale postaramy się przybliżyć najważniejsze związane z nim kwestie. Lektura ta pomoże zrozumieć sens i podstawy analizy finansowej.
Istota analizy finansowej
Analiza finansowa przedsiębiorstwa to nic innego, jak badanie stanu i rozwoju jego sytuacji ekonomicznej. Dzięki niej można sprawdzić stan finansów firmy, jak również efektywność jej przedsięwzięć gospodarczych i podejmowanych decyzji. Analiza dostarcza wielu istotnych informacji właścicielom i kierownictwu danego podmiotu, potencjalnym inwestorom, a także bankom oraz innym instytucjom finansującym. Metody analizy finansowej często bazują na (wyrażonych w wielkościach względnych) wskaźnikach finansowych. To o tyle istotne, że daje to możliwość analizowania zmian zachodzących w firmie albo porównywania jej z konkurencyjnymi przedsiębiorstwami. Dzięki temu kierownictwu łatwiej jest podejmować trafne decyzje finansowe, a inwestorom ocenić, czy warto zainwestować w dane przedsiębiorstwo.
Metody analizy finansowej
Najważniejszymi narzędziami analizy finansowej przedsiębiorstwa są wskaźniki. Mogą być one wyrażone w wartościach pieniężnych (wskaźniki bezwzględne) albo opierać się na ilorazie, sumie lub różnicy wskaźników bezwzględnych (wskaźniki względne). Te, które opisują stan finansowy jednostki aktualny na dany moment, to wskaźniki statyczne, natomiast te odnoszące się do wyników w pewnym okresie nazywane są dynamicznymi. Co ważne, oszacowane wartości wskaźników same w sobie nie niosą żadnej informacji. Dzieje się tak dopiero wówczas, gdy zostaną zestawione z punktem odniesienia, czyli np.:
- wartością wskaźnika w poprzednim okresie,
- wartością danego wskaźnika dla konkurencyjnego przedsiębiorstwa lub średnią wartością wskaźnika dla branży, w której funkcjonuje podmiot,
- prognozowanej wartości wskaźnika – pozwala to ocenić, czy w danym okresie zrealizowano założone plany.
W analizach wykorzystuje się wiele rodzajów wskaźników, różniących się konstrukcją i zastosowaniem. Metody analizy finansowej korzystają ze wskaźników badających przede wszystkim takie obszary, jak:
- rentowność,
- płynność finansowa,
- zadłużenie,
- gospodarka pieniężna firmy.
Przedmiot i zakres analizy finansowej
Przedmiotem analizy finansowej przedsiębiorstwa jest jego działalność gospodarcza. Podstawowymi, wykorzystywanymi przez nią źródłami informacji są: bilans, rachunek zysków i strat oraz rachunek cash flow. W praktyce jest to przede wszystkim analiza sprawozdania finansowego i analiza płynności finansowej. Warto jednak zaznaczyć, że przedmiot i zakres analizy finansowej nie ma ściśle określonego charakteru. Zależą one od podmiotu oceniającego, a także dostępności i stopnia szczegółowości informacji. W przypadku analizy zewnętrznej, czyli tej przeprowadzanej dla akcjonariuszy, klientów, instytucji finansowych, państwa itp., przedmiot i zakres analizy finansowej są ograniczone. Analiza wewnętrzna, czyli ta realizowana na potrzeby wewnętrzne firmy, zawiera jeszcze inne ważne oceny, np. płynności środków, efektywności gospodarowania, zdolności kredytowej, polityki socjalnej czy inflacji.
Rola i cele analizy finansowej
Regularnie (np. raz na kwartał) opracowywana analiza finansowa stanowi skuteczne narzędzie controllingu finansowego. Dzięki niej można wykrywać odchylenia poszczególnych wielkości finansowych od założonych planów, a także, co najważniejsze, wychwycić ich przyczyny. Co więcej, umożliwia również dobór narzędzi umożliwiających poprawienie wyników w przyszłości. Dla samej firmy najważniejsze są kwestie związane z płynnością finansową oraz zdolnością obsługi zadłużenia, bo to te elementy są kluczowe z punktu widzenia bieżącej działalności. Właściciele firmy, czyli najczęściej akcjonariusze, uważnie obserwują wskaźniki rynku i wartości przedsiębiorstwa. Instytucje finansowe, takie jak banki, koncentrują się natomiast na wskaźnikach wypłacalności oraz efektywności przedsięwzięć, na które przyznają kredyty.
Zobacz także:
- Czym jest analiza danych i jakie są jej rodzaje?
- Jak wygląda analiza finansowa przedsiębiorstwa lub innego podmiotu (banku, sklepu, spółki)?
- Analiza ekonomiczna – czym jest i jakie są jej metody?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: NurPhoto/Getty Images