Co to jest Szlak Orlich Gniazd?
Szlak Orlich Gniazd to trasa turystyczna, która wiedzie przez zamki i warownie Orlich Gniazd. Budowle te zostały wybudowane w średniowieczu, na granicach ówczesnego Królestwa Polskiego. Prawdopodobnie powstały z polecenia Kazimierza Wielkiego, który z ich pomocą chciał strzec granic przed najazdami Czechów oraz chronić szlaki handlowe.
Szlak Orlich Gniazd – najważniejsze informacje
Nazwa Szlaku Orlich Gniazd pochodzi stąd, że większość zamków i warowni wzniesiono na trudno dostępnych wzniesieniach, na podobieństwo gniazd orłów. Nie były łatwe do zdobycia, choć wiele z nich nie uniknęło splądrowania czy z zniszczenia, np. podczas potopu szwedzkiego. Oto podstawowe informacje o szlaku:
- ma 163,9 km długości,
- jest oznaczony kolorem czerwonym,
- na szlaku znajdują się zamki królewskie, zamki prywatne i strażnice,
- na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej znajduje się ponad 20 zamków lub ich ruin,
- Szlak Orlich Gniazd można przebyć pieszo, konno lub rowerem.
Podróżnicy i ich niezwykłe wyprawy
Gdzie jest Szlak Orlich Gniazd?
Szlak Orlich Gniazd powstał w 1930 r. Biegł z Krakowa, przez Ojców i Garb Tenczyński, po czym wracał do Krakowa. Szlak wyznaczono ponownie w 1950 r. i kilkakrotnie korygowano.
Obecnie Szlak Orlich Gniazd przebiega przez Jurę Krakowsko-Częstochowską, łącząc Kraków z Częstochową. Zamki na Orlim Szlaku znajdują się na terenach województwa małopolskiego i śląskiego.
Szlak Orlich Gniazd – zamki na trasie pieszej
Oto lista zamków, które możemy zobaczyć, wędrując szlakiem pieszo:
- ruiny zamku królewskiego w Ojcowie na Złotej Górze (na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego),
- królewski zamek Pieskowa Skała we wsi Sułoszowa (na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego),
- zamek w Rabsztynie, zbudowany w miejscu drewnianego zamku z XIII w.,
- zamek w Bydlinie, zbudowany w miejscu dawnej wieży obronnej,
- zamek we wsi Smoleń na Górze Zamkowej,
- zamek Ogrodzieniec we wsi Podzamcze, zbudowany na najwyższym wzniesieniu Jury Krakowsko-Częstochowskiej (515 m n.p.m.),
- zamek w Pilicy,
- zamek rycerski Bąkowiec we wsi Morsko,
- zamek królewski w Bobolicach z XIV w., odrestaurowany,
- zamek w Mirowie,
- zamek Ostrężnik,
- zamek królewski w Olsztynie koło Częstochowy.
Szlak Orlich Gniazd – zabytki
Najważniejsze zabytki na trasie szlaku to:
- drewniany kościół św. Idziego we wsi Zrębice na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego,
- kościół drewniany pw. Najświętszej Maryi Panny w Paczółtowicach na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego,
- gród na Górze Birów – zrekonstruowana osada sprzed 30000 lat,
- Stary Młyn w Żarkach,
- Pałac Raczyńskich i Dworek Krasińskich w Złotym Potoku,
- Klasztor Ojców Paulinów na Jasnej Górze.
Rowerowy Szlak Orlich Gniazd
Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd ma bardzo podobną trasę jak szlak pieszy. Jest nieco dłuższy, bo ma ok. 180 km. Rozpoczyna się w Krakowie, kończy zaś w Częstochowie. Najważniejsze punkty szlaku rowerowego Orlich Gniazd:
- Kraków,
- zamek Tenczyn w Rudnie,
- sanktuarium i klasztor karmelitów bosych w Czernej,
- Olkusz,
- zamek w Rabsztynie,
- zamek w Bydlinie,
- zamek w Smoleniu,
- ruiny strażnicy w Rynczowie,
- zamek Ogrodzieniec,
- zamek Bobolice,
- zamek w Mirowie,
- strażnica Przewodziszowice,
- zamek Ostrężnik,
- zamek Olsztyn,
- Częstochowa.
Konny Szlak Orlich Gniazd jest jeszcze dłuższy i obejmuje trasę 250 km.
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd – atrakcje
Park Krajobrazowy Orlich Gniazd to największy park wśród Jurajskich Parków Krajobrazowych, ma ok. 600 km kw. Gdzie znajduje się Park Krajobrazowy Orlich Gniazd? Park zajmuje większą część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Rozciąga się od Częstochowy do Dąbrowy Górniczej i Olkusza. Na terenie parku znajdują się rezerwaty przyrody, m.in. Bukowa Kępa, Michałowiec, Góra Zborów. Park Orlich Gniazd obejmuje charakterystyczne formacje skał wapiennych, ostańce, jaskinie, a na jego terenie rośnie wiele roślin storczykowatych i innych rzadkich przedstawicieli flory. W jaskiniach żyją liczne gatunki nietoperzy.
Szlak Orlich Gniazd – atrakcje przyrodnicze
Ciekawe obiekty na Szlaku Orlich Gniazd to nie tylko zamki i strażnice. Jura Krakowsko-Częstochowska obfituje również w interesujące obiekty przyrodnicze. Są to m.in.:
- Maczuga Herkulesa w Pieskowej Skale,
- Jaskinia Ciemna i Jaskinia Łokietka w Ojcowie,
- Ryczowski Mikroregion Skałkowy – zespoły skał wapiennych nadający się do uprawiania wspinaczki.
Szlak orlich gniazd – ciekawostki
Wędrując śladem Orlich Gniazd poznamy wiele historii zamków, w tym kilka związanych z legendami o duchach. W Ogrodzieńcu istnieje nie tylko zamek, ale i cały kompleks parków rozrywki – m.in. Park Miniatur, w którym można zobaczyć zamki jurajskie w pomniejszeniu czy Dom Legend i Strachów. To właśnie zamki na Szlaku Orlich Gniazd potwierdzają znane przekonanie, że Kazimierz Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.
Oprócz Szlaku Orlich Gniazd na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej funkcjonują także inne szlaki turystyczne.
Zobacz także:
- Ekonomicznie i ekologicznie, czyli sposoby na tanią jazdę. "Spokojnie zaoszczędzisz 2-2,5 tys. złotych w ciągu roku"
- Oscary 2022 - wyniki. Oto lista zwycięzców
- Plejada gwiazd na oscarowej gali. Oto kreacje, które zapierają dech w piersiach
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: alder7/Getty Images