Dlaczego warto zwiedzić Panteon? Historia i architektura zabytku

Panteon w Rzymie
Panteon w Rzymie
Źródło: Westend61/GettyImages
Trudno wyobrazić sobie wycieczkę do Rzymu bez wizyty Panteonie. Świątynia powstała w czasach starożytnych i jest jedną z najlepiej zachowanych budowli z tamtego okresu. Zdumiewa swoją innowacyjną i niezwykle trwałą konstrukcją oraz imponującym rozmiarem kopuły. Po prawie 2 tysiącach lat jest nadal największą półkolistą kopułą z betonu, jaka kiedykolwiek została zbudowana.

Panteon wybudowany został przez cesarza Hadriana prawie 2 tysiące lat temu. Został wzniesiony jako świątynia poświęcona wszystkim (pan) bogom (theoi), a od VII wieku jest katolickim kościołem Basilica di Santa Maria ad Martyres. Budowla budzi zachwyt nie tylko wśród turystów, ale także architektów i inżynierów, którzy do dziś podziwiają pomysłowość starożytnych Rzymian.

Historia Panteonu

Budowa Panteonu została zlecona w 125 roku przez cesarza Hadriana. Nie wiadomo, kto dokładnie zaprojektował świątynię, jednak niektórzy historycy uważają, że był to Apollodoros z Damaszku, który później został stracony przez Hadriana, prawdopodobnie za krytykę projektu Świątyni Wenus i Romy. Cesarz Hadrian fascynował się architekturą i miał na jej temat dużą wiedzę. Sam tworzył własne projekty i szkice, podobno także zaprojektował elementy swojej willi w Tivoli.

Początkowo świątynia była prostokątna, również o fasadzie z tympanonem i kolumnami, którą zdecydowano podobnie odbudować. Została zbudowana w 27 roku p.n.e. na zlecenie Marka Agryppy, ministra, zięcia i przyjaciela Oktawiana Augusta, który również ją ufundował. Budowla spłonęła w pożarze w 80 roku, następnie została odbudowana przez Cesarza Domicjana i spłonęła ponownie w 110 roku.

Historia jej wcześniejszych odsłon jest istotna dla poznania Panteonu, ponieważ na fasadzie obecnej świątyni, pod tympanonem, widnieje inskrypcja "M·AGRIPPA·L·F·COS·TERTIVM·FECIT", co należy przetłumaczyć: "Wzniesiony przez M. (Marka) Agryppę, syna L. (Lucjusza), konsula po raz trzeci".

W 609 r. Panteon został podarowany papieżowi Bonifacemu IV, który wnętrze świątyni przekształcił na kościół. Odtąd Panteon został kościołem Świętej Marii Panny od Męczenników (Santa Maria ad Martyres). To uchroniło go przed rozbiórką, której ofiarą w tamtym okresie padło wiele starożytnych świątyń. Przez tę transformację budynek utracił wiele dekoracyjnych elementów, ale to, co najbardziej imponujące w Panteonie przetrwało.

Zobacz wideo: Do zobaczenia w Bolonii

Do zobaczenia w Bolonii
Michał Cessanis w kulinarnej podróży po Bolonii
Źródło: Dzień Dobry TVN

Kopuła Panteonu – innowacyjna starożytna konstrukcja

Kopuła Panteonu była najwyższą kopułą przez długi czas, bo aż do wzniesienia w okresie renesansu Katedry Santa Maria del Fiore we Florencji. Była dwukrotnie większa, niż sklepienia budowane w tamtych czasach, więc starożytni inżynierzy mieli nie lada wyzwanie, aby sprawić, że będzie trwała. Każda kopuła, im bliżej sklepienia, jest konstrukcyjnie słabsza.

Rzymianie zastosowali wiele inżynieryjnych sztuczek, które wzmocniły ją u podstawy i odciążyły na górze. Po pierwsze, zastosowali mało wtedy znaną gradację. Podstawę kopuły zbudowali na grubość ponad 6 metrów z betonu wymieszanego z ciężkimi kamieniami. Stopniowo grubość kopuły malała, a użyte materiały były coraz lżejsze. Najwyższa część kopuły została zbudowana z betonu i bardzo lekkiego pumeksu, a na sklepieniu pozostawiono 9-metrową dziurę, zwaną oculusem. Oculus nie tylko zmniejsza masę kopuły w jej najsłabszym punkcie, ale także oświetla świątynię na tyle dobrze, że jest jej jedynym źródłem światła. Wewnątrz ścian zostały również wbudowane łuki, które przenoszą ciężar kopuły na masywne podpory. Dalszej redukcji masy dokonano, wycinając od wewnętrznej strony kasetony, które pełnią dekoracyjną funkcję, zarazem wizualnie oddając wielkość i kształt kopuły.

Panteon – architektura

Przed wejściem do Panteonu znajduje się portyk, wspierany przez 3 rzędy kolumn w porządku korynckim. W sumie jest ich 16 i mają 14 metrów wysokości. Nad portykiem widnieje gładki tympanon, a pod nim inskrypcja. Wielkość tego zabytku szczególnie oddaje jego wnętrze, które skonstruowane jest na proporcjach okręgu. Wysokość świątyni to dokładnie 43,44 m – tyle samo, co średnica kopuły. Panteon został zbudowany z taką precyzją, że zmieściłaby się w nim kula o średnicy kopuły. Do niej prowadzą gigantyczne, 7-metrowe drzwi, które ważą aż 20 ton i są odlane z brązu. Wewnątrz znajduje się okrągła sala, gdzie poza zachwycającą kopułą, uwagę przyciągają półkoliste i prostokątne wnęki, które pełnią funkcję grobowców. W Panteonie pochowany jest między innymi Rafael, Wiktor Emmanuel II i Humbert I.

Wskazówki, jak zwiedzić Panteon

Panteon można zwiedzać od poniedziałku do soboty w godzinach 8:30–19:30 i w niedziele w godzinach 9:00–18:00. Aby uniknąć tłumu, najlepiej wybrać się tam w ciągu tygodnia we wczesnych godzinach porannych. Chociaż w środku dnia będzie więcej ludzi, wielu turystów zaleca właśnie zwiedzanie świątyni między godziną 11 a 13, kiedy słońce wpada przez otwór kopuły. Z tego względu warto również rozważyć zwiedzanie Panteonu przy kiepskiej pogodzie. Kiedy przez oculus pada deszcz lub śnieg, często tworzy to zachwycający wizualnie efekt.

Świątynię można także zwiedzać podczas mszy. Panteon nadal pełni funkcję katolickiego kościoła, w którym msze odbywają się w każdą sobotę o godzinie 17 i niedzielę o 10:30.

Wejście do Panteonu jest darmowe, więc jeśli ktoś proponuje sprzedaż biletów na ulicy, należy odmówić. Można natomiast wykupić za pośrednictwem różnych firm wycieczkę z przewodnikiem. Na zwiedzanie Panteonu samemu należy przeznaczyć 30–60 minut. Wycieczka z przewodnikiem może potrwać od 1,5 godziny do 3 godzin. Do wnętrza świątyni dozwolone jest wnoszenie plecaków i używanie aparatów z fleszem.

Zobacz także:

Autor: Adrian Adamczyk

Źródło zdjęcia głównego: Westend61/GettyImages

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Pomyśl, zanim udostępnisz zdjęcia swojego dziecka

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Takiego programu dawno nie było. W pracy stawi się wyjątkowy skład prowadzących

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Upiekłam fit "sernik" Anny Lewandowskiej. Bez glutenu, bez laktozy... bez smaku?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Quiz. Sprawdź, co wiesz o wielkanocnych potrawach?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Żurek i barszcz biały - czym się różnią te wielkanocne zupy?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Wielkanoc z Dzień Dobry TVN. Jakie świąteczne niespodzianki czekają widzów?

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Rebel Wilson straciła dziewictwo w wieku 35 lat. "Ludzie mogą poczekać, aż będą gotowi"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Wysyłają gościom wirtualne zaproszenia na ślub. Czy to dobry pomysł?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wojciech Modest Amaro podzielił się rodzinną nowiną. "Piękny Aniołek już jest na świecie"

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Tuż po porodzie otrzymała od matki niestosowny prezent

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"