Katedra Santa Maria del Fiore to dziś wizytówka Florencji. Budowana przez prawie 600 lat z przerwami budowla imponuje rozmachem i z dostojeństwem króluje nad pejzażem stolicy malowniczej Toskanii.
Katedra Santa Maria del Fiore – jak powstawała katedra we Florencji
Budowę katedry Santa Maria del Fiore rozpoczęto w 1296 roku. W owym czasie, w miejscu, gdzie miała stać przyszła katedra, stał jeszcze kościół Santa Reparata. Aby liturgię w tym miejscu można było sprawować jak najdłużej, wymyślono sposób, dzięki któremu nabożeństwa odbywały się tu jeszcze przez kolejnych osiemdziesiąt lat (ale o tym nieco później). Po wielu perturbacjach prace budowlane zakończono dopiero w roku 1887 – czyli prawie po sześciuset latach , choć sama konsekracja odbyła się już w 1436 roku. Najpóźniej wykończono fasadę, na której projekt konkursy organizowano przez niemal 300 lat. Wcześniej, w roku 1461, ukończono budowę tzw. latarni, wieńczącej kopułę. Wysokość kopuły wraz z latarnią wynosi 107 metrów. Długość i szerokość samej katedry to odpowiednio 153 i 38 metrów.
Zadanie rozpoczęcia budowy świątyni powierzono Arnolfowi di Cambio dwa lata przed rozpoczęciem prac – w 1294 roku. Prace rozpoczęły się, a pierwszy konstruktor zmarł w roku 1302. Jego dzieło kontynuowali Giotto di Bondone, Andrea Pisano i Francesco Talenti. Na budowę kopuły ogłoszono oddzielny konkurs. Konkurencję wygrał florencki architekt, inżynier Filippo Brunelleschi.
Pomiędzy rozpoczęciem budowy katedry a wyborem projektu kopuły autorstwa Brunelleschiego minęły aż 124 lata. To pokazuje, jak złożone, trudne i ryzykowne było w owych czasach to przedsięwzięcie. Ambicją kolejnych władz miasta było wybudowanie kopuły okazalszej niż te, które posiadały ówcześnie miasta Piza i Siena.
Przy planowanej rozpiętości kopuły wynoszącej 45 m nie lada wyzwaniem było umiejscowienie jej wysoko na ukończonych wcześniej ścianach budowli. Jak to osiągnąć, żeby ściany wytrzymały napór konstrukcji kopuły? Odpowiedź na to pytanie zawierał, jak się później okazało, projekt autorstwa Filippo Brunelleschiego.
Filippo Brunelleschi – twórca kopuły katedry we Florencji
Filippo Brunelleschi był rzeźbiarzem, architektem i inżynierem uznawanym za jednego z pionierów architektury renesansowej. Jednak największą sławę przyniósł mu projekt kopuły katedry we Florencji. Jest też autorem projektów takich jak kościół św. Wawrzyńca (San Lorenzo ), czy kaplica rodu Pazzich.
Kopuła katedry we Florencji
Kopuła florenckiej katedry zbudowana została na bazie ośmioboku. W jej budowie można wyodrębnić 3 podstawowe elementy. Podstawę sklepienia, za którą służy ośmioboczny bęben, określamy też jako tambur . Jego zadaniem jest po pierwsze utrzymać kopułę, po drugie zapobiec siłom, które "rozpierając" jej konstrukcję, naruszałyby konstrukcję ścian. Od strony zewnętrznej tambur miał być ozdobiony gzymsem, jednak jest to element projektu, który nie został nigdy zrealizowany. Drugim elementem kopuły jest jej czasza, składająca się z "wyrastających" z tamburu ośmiu połaci dachu. Trzeci element to tzw. latarnia, czyli 22-metrowa wieża dekoracyjna zwieńczająca kopułę na szczycie budowli.
Katedra Santa Maria del Fiore – zwiedzanie
Zwiedzanie katedry Santa Maria del Fiore jest darmowe. Nie obowiązuje bilet wstępu, więc bywa tu bardzo tłoczno. Płatne jest wejście na kopułę katedry. By z latarni podziwiać piękny widok na miasto, trzeba pokonać najpierw 463 stopnie. W cenę biletu wliczono też wstęp do krypt, na dzwonnicę, do Muzeum dell Opera del Duomo i baptysterium.
We wnętrzu katedry uwagę przyciąga piękna marmurowa posadzka budowana w latach 1526–1660. Imponujące są również słynne freski ozdabiające kopułę od wewnątrz, namalowane przez Vasariego i Zuccariego. Ściany kopuły Santa Maria del Fiore przedstawiają Sąd Ostateczny.
Katedra Santa Maria del Fiore – ciekawostki
Oto garść ciekawostek o katedrze:
- katedrę wznoszono wokół istniejącego kościoła Santa Reparata , w którym – jak wspomnieliśmy na początku – liturgię sprawowano aż do 1375 r. Wtedy dopiero świątynię rozebrano – już we wnętrzu wybudowanej katedry;
- freski na kopule namalowano wbrew projektowi Brunelleschiego, przez co niektórzy historycy przez lata z uporem postulowali ich usunięcie;
- Brunelleschi zobowiązał się do budowy dwóch nałożonych na siebie kopuł (wewnętrznej i zewnętrznej), ale z obawy o kradzież pomysłu przez konkurentów w samym projekcie zgłoszonym do konkursu nie wyjaśnił, jak tego dokona. Komisję konkursową przekonało jednak zobowiązanie autora do obniżenia kosztów budowy, dzięki zastosowaniu jego rozwiązania;
- do wciągania materiałów do budowy kopuły Brunelleschi zaprojektował windę z liną o długości ponad 183 metrów, napędzaną pracą zwierząt. Do systemu kół zębatych, wałów i belek opracował nowatorskie sprzęgło, którym zmieniano kierunek ciągu windy, jednak bez przestawiania zwierząt napędzających kierat, co było, jak na owe czasy, niezwykle nowatorskim pomysłem.
Zobacz także:
- Zamek Windsor, ciekawostki i zwiedzanie jednej z najsłynniejszych budowli w Anglii
- Mariampol – niewielka miejscowość na Ukrainie. Co można w niej zobaczyć?
- Albufeira w Portugalii kusi pięknymi plażami, ciekawą historią i wieloma atrakcjami. Dlaczego warto tam jechać?
Zobacz wideo: Niezwykłe podróże Michała Cessanisa
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Sorin Rechitan/EyeEm/Getty Images
