Wody artezyjskie zadowolą nawet najbardziej wybrednych, dlatego ich cena często jest wyższa niż zwykłej wody źródlanej czy mineralnej. Koneserzy twierdzą nawet, że wyróżnia się ona szczególnym smakiem. Na czym polega fenomen wód artezyjskich i jakie mają one właściwości?
Podróże po świecie
Co to są wody artezyjskie i jak powstają?
Wody artezyjskie to rodzaj wód podziemnych. Ich cechą charakterystyczną jest ciśnienie hydrostatyczne, które sprawia, że samoczynnie wypływają one na powierzchnię, tworząc źródło artezyjskie. Jeżeli do ich wydobycia na powierzchnię konieczny jest niewielki odwiert, po wykonaniu którego poziom wody samoczynnie się podnosi, takie miejsce nazywa się studnią artezyjską. Niekiedy zdarza się również, że ciśnienie w podziemnym zbiorniku pozwala na podniesienie się poziomu wody niewystarczające do sięgnięcia powierzchni. Wtedy mówi się o wodach subartezyjskich.
Podstawową różnicą między wodami gruntowymi a artezyjskimi jest charakterystyczna dla tych drugich nieprzepuszczalna warstwa budująca ich strop. To właśnie ona zapewnia im niezwykłą czystość. Wody tego typu zazwyczaj znajdują się w tzw. niecce artezyjskiej, płynąc w warstwach wodonośnych, przy czym dolna warstwa niecki również zbudowana jest z nieprzepuszczalnych skał. Czasem można znaleźć je również w szczelinach między skałami bądź w uskokach.
Wody artezyjskie gromadzić się mogą w swoich zbiornikach nawet przez tysiące lat. Ich źródła oraz sztuczne odwierty pozwalające na ich wydobycie to jeden z najlepszych sposobów na zaopatrywanie w świeżą, zdatną do picia wodę zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.
Występowanie wód artezyjskich – gdzie można znaleźć ich źródła?
Wody artezyjskie występują na większości kontynentów. Ich źródła znaleźć można między innymi w Polsce, np. na terenie Niecki Łódzkiej, Niecki Nidziańskiej i Niecki Mazowieckiej. Sama nazwa tego typu wód pochodzi od francuskiej miejscowości Artois, gdzie w 1126 roku utworzona została pierwsza udokumentowana studnia artezyjska. Wiadomo jednak, że technika ich wydobywania znana była już wcześniej i wykorzystywana między innymi na terenach starożytnego Egiptu i Syrii.
Obecnie wody artezyjskie wydobywane są np. w Europie, zwłaszcza we Francji (Basen Paryski) czy Wielkiej Brytanii (Basen Londyński), w północnej Afryce oraz w Stanach Zjednoczonych (Basen Dakoty, uznawany za największy na świecie). Niezwykle ważną rolę dla miejscowej gospodarki pełnią jednak wody artezyjskie w Australii. Nie tylko pozwalają one pozyskać zdrową i czystą wodę pitną ze studni, lecz także pomagają w melioracji terenów rolniczych, tworzą oazy na rozległych australijskich pustyniach, a także wykorzystywane są w celach leczniczych. Najbardziej znany jest tam tzw. Wielki Basen Artezyjski.
Właściwości wód artezyjskich – za co ceni się je na całym świecie?
Wody artezyjskie potrafią zadowolić nawet najbardziej wybredne osoby. Cenione są one bowiem między innymi za wyjątkowo świeży i orzeźwiający smak. Nie bez znaczenia jest również ich niezwykła czystość, w tym wyjątkowo niska ilość szkodliwych substancji, a także bogaty skład mineralny. Znajduje się w nich wiele nie tylko cennych, lecz wręcz niezbędnych do funkcjonowania organizmu elektrolitów. Dlatego najbardziej wymagający mogą nie tylko spożywać ją samodzielnie, lecz także przygotowywać na jej podstawie zdrowe napoje, a niekiedy nawet posiłki, choć w tym wypadku należy najpierw sprawdzić smak samej wody, który może być dość specyficzny ze względu na wysoką zawartość minerałów. Wody artezyjskie stanowią zatem niezwykle korzystny składnik diety, szczególnie ze względu na typowy jadłospis współczesnego człowieka, zbyt ubogi w składniki mineralne, by w pełni zaspokoić potrzeby organizmu.
Jednym z najbardziej znanych typów wód artezyjskich jest woda oligoceńska. Jej nazwa wywodzi się od średnio- lub gruboziarnistych piasków oligoceńskich, nazywanych też glaukonitowymi, charakterystycznych dla tego okresu. Najlepiej spożyć ją do 24h od pobrania, ponieważ po tym czasie mogą zacząć mnożyć się w niej mikroorganizmy. Z tego również względu należy jak najczęściej dezynfekować przeznaczone na nią pojemniki. Źródła wody oligoceńskiej znajdują się ok. 200 m poniżej powierzchni ziemi. Występują między innymi w okolicach Warszawy.
Wody artezyjskie są niezwykle cenne nie tylko dla zdrowia, lecz także dla gospodarki niektórych krajów. Do picia należy jednak wybierać te pochodzące ze sprawdzonego źródła, które poddawane są regularnym badaniom pod kątem zawartości szkodliwych substancji.
Zobacz także:
- Tajlandia wycofuje się z ograniczeń dla podróżnych. Skąd ta nagła zmiana decyzji?
- Restauracja z Krakowa na liście najlepszych w Europie. Specjalizuje się w daniach kuchni polskiej
- "Dzieci Świata" z meksykańskiego lasu. "Dziewczynki są wydawane za mąż w wieku 13 lat"
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: John Carnemolla/Getty Images