Content: Zaburzenia rozwojowe zarówno psychiczne, jak i ruchowe rozwijają się u dzieci głównie we wczesnym dzieciństwie. Całościowe zaburzenia rozwoju objawiają się przeważnie problemami w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami, komunikacji z najbliższymi, trudnościami w okazywaniu emocji i potrzeb, a także słabością ruchową. Najczęstszymi zaburzeniami rozwoju dziecka są: zespół Aspergera, autyzm oraz zespół Retta.
Przyczyny rozwoju zaburzeń rozwojowych u dzieci
Przyczyny zaburzeń rozwojowych u dzieci o cechach całościowych nie są do końca poznane. Prawdopodobnie do poważnych zmian, skutkujących późniejszymi problemami emocjonalnymi i somatycznymi, przyczyniają się zaburzenia w okresie płodowym. Zgodnie z danymi statystycznymi na całościowe zaburzenia rozwojowe u dzieci częściej cierpią dziewczynki niż chłopcy. W Stanach Zjednoczonych na 10 000 urodzeń, jedynie 5 z nich klasyfikuje się jako poważne, całościowe zaburzenia rozwojowe.
Rodzaje zaburzeń rozwojowych u dzieci
Objawy zaburzenia rozwojowego u dzieci w wieku przedszkolnym mogą być kwestią bardzo indywidualną, jednakże obecnie wyróżnia się kilka bardzo specyficznych.
· Autyzm
U dzieci z autyzmem najczęściej obserwuje się brak zdolności do nawiązywania jakichkolwiek interakcji zarówno z innymi dziećmi, jak i z rodzicami. Maluch nie nawiązuje kontaktu wzrokowego oraz unika kontaktu fizycznego. Od początku jego życia mogą pojawić się zaburzenia rozwoju mowy, co przekłada się na wykształcenie dużej bariery komunikacyjnej. Bardzo często dziecko od samego początku wykazuje zainteresowanie określonym przedmiotem, dziedziną nauki lub innym obiektem. Przywiązuje się również do codziennych rytuałów, bez których nie wyobraża sobie normalnego funkcjonowania. Zazwyczaj dzieci z autyzmem nie mają dużej tolerancji na hałas i ostre światło.
· Zespół Retta
Zespół Retta jest jedną z chorób, które rozwijają się dopiero około 12 miesiąca życia. Zarówno w życiu płodowym, jak i przez pierwszy rok życia dziecko rozwija się prawidłowo. Dopiero z czasem odnotowuje się powolne tempo wzrostu głowy malucha. U niemowlaka obserwuje się utratę umiejętności, które już wcześniej nabyło, m.in. chwytania i sięgania po przedmioty. Może również pojawić się stereotypowe zachowanie np. wykręcanie dłoni. Zaburzenia rozwojowe u dzieci w wieku szkolnym , obejmujące zespół Retta, dotyczą nie tylko posługiwania się słowami, ale w ogóle rozumieniem mowy. Dzieci z zespołem Retta nie nawiązują kontaktów interpersonalnych i wzrokowych, mają również problemy z uśmiechaniem się.
· Zespół Aspergera
Dzieci z zespołem Aspergera wyróżnia głównie obsesyjne zainteresowanie określoną dziedziną wiedzy, potrzeba wyrobienia nawyków dnia codziennego oraz trudności w relacjach z rówieśnikami. Jednakże nie stwierdzono u takich osób poważnego zaburzenia rozwoju psychoruchowego czy mowy. Warto podkreślić, że to zaburzenie nie jest uleczalne, można jedynie łagodzić jego objawy oraz przystosować człowieka z Aspergerem do życia w społeczeństwie. W związku z tym, że nie jest to choroba, leczenie opiera się na terapii metodą kognitywną, behawioralną, treningu umiejętności społecznych oraz psychoterapii poznawczej. Nie istnieją żadne metody farmakologiczne, które pomogłyby pozbyć się objawów Aspergera.
Leczenie i terapia
Całościowe zaburzenia psychosomatyczne diagnozuje się u dzieci najczęściej około 3 roku życia. Taką diagnozę postawić może psychiatra lub psycholog dziecięcy. Im wcześniejsza diagnoza, tym lepiej dla dziecka. Pozwala to zapobiec rozwojowi innych problemów emocjonalnych, tj. depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, ADHD lub schizofrenii. Całościowe zaburzenia rozwoju leczy się w oparciu o indywidualną historię choroby oraz zaburzenia towarzyszące. Leczenie najczęściej opiera się na długiej psychoterapii, zarówno grupowej, jak i indywidualnej. Wszystko zależy od stopnia upośledzenia autystycznego, wieku, ogólnego stanu zdrowia i objawów ze strony układu ruchowego. Podczas sesji terapeutycznych wykorzystuje się elementy terapii behawioralnej, integrację sensomotoryczną, logopedyczną (przy zaburzeniach rozwoju mowy u dzieci ) i nierzadko również psychoedukację rodziców. Niestety, nie ma żadnych skutecznych metod zapobiegania rozwojowi całościowych zaburzeń u dzieci. Niepodjęcie przez rodziców i dziecko terapii może skutkować pojawieniem się poważnych problemów psychicznych, w tym najczęściej nerwic i głębokich depresji.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN