Dlaczego kleszczy jest coraz więcej?
Z roku na rok kleszczy jest coraz więcej. Zmiany klimatyczne, wyższe temperatury krótsze i łagodniejsze zimy sprawiają, że pajęczaków przybywa. A rosnąca liczba kleszczy to rosnące ryzyko wzrostu zachorowań na choroby odkleszczowe. Potwierdzają to statystyki. W kilku krajach w bliskim sąsiedztwie z Polską rok był rekordowy pod względem zakażeń wirusem KZM - w Niemczech, odnotowano o niemal 60 proc. wzrost zakażeń względem poprzedniego roku[1]. Duży przyrost zanotowano także w Szwajcarii [2], gdzie potwierdzono 73 proc. więcej przypadków zakażeń KZM niż w 2019 r.
Mimo rosnącej liczby przypadków KZM u naszych sąsiadów, w Polsce w 2020 r. zaobserwowano jej spadek o 41 proc. w porównaniu z rokiem 2019[3]. Nie oznacza to jednak, że w naszym kraju problem nie istnieje. W ocenie ekspertów w Polsce wciąż wyzwaniem pozostaje niedoszacowanie skali problemu. Dostępne statystyki nie odzwierciedlają bowiem realnej liczby zakażeń wirusem KZM. Jak wskazują lekarze, wykonuje się za mało badań diagnostycznych. U pacjentów z wirusowym zapaleniem układu nerwowego często nie wykonuje się badań, które wskazałyby patogen odpowiedzialny za rozwój choroby.
materiał partnera
Kleszczowe zapalenie mózgu – co to za choroba?
Kleszczowe zapalenie mózgu wywołuje – przenoszony przez nawet co szóstego kleszcza – wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Taka infekcja może doprowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, a nawet do śmierci pacjenta. Choroba najczęściej przebiega w dwóch fazach. Pierwsza przypomina grypę. W drugiej pojawiają się zmiany neurologiczne i pacjent wymaga hospitalizacji.
Jak dochodzi do zakażenia? Wraz z ukłuciem kleszcz wprowadza do rany swoją ślinę, w której – poza substancjami znieczulającymi i przeciwzakrzepowymi – może znajdować się wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Ale to niejedyna droga zakażenia. Do rozwoju choroby może doprowadzić także spożywanie surowego mleka lub produktów mlecznych na bazie niepasteryzowanego mleka, pochodzącego od zakażonych zwierząt.
Należy pamiętać, że kleszcze są przenoszone przez ptaki, drobne gryzonie, a także psy. Co gorsza, kleszcza możemy spotkać nie tylko w lesie, a także w miejskim parku. Dlatego po powrocie ze spaceru warto dokładnie obejrzeć swoje ciało i sprawdzić, czy nie ma nim kleszcza.
materiał partnera
Kleszczowe zapalenie mózgu – jak się chronić?
Mimo że medycyna nie zna leku na kleszczowe zapalenie mózgu, to potrafi przed nim ochronić. Od wielu lat na rynku obecne są szczepionki. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiej Grupy Ekspertów, obecnie szczepienia zaleca się:
- wszystkim osobom mieszkającym na terenach o wysokiej endemiczności według definicji WHO (5 i więcej przypadków na 100 000/rok), w szczególności dzieciom i osobom w wieku podeszłym;
- na terenach o niższej endemiczności (1-5 przypadków na 100 000 os./rok) szczepienie zaleca się wszystkim osobom z grupy ryzyka;
- osobom pracującym na terenach zielonych, także w miastach, ze względu na wysokie skumulowane ryzyko zachorowania na KZM.
Warto dodać, że szczepionka przeciw KZM ma ponad 99 proc skuteczność i może być podawana także dzieciom powyżej 1. roku życia (w kalendarzu szczepień jest to szczepienie zalecane).
Szczepienia przeciw KZM można rozpocząć o dowolnej porze roku. Zaszczepienie zimą lub wczesną wiosną zapewnia jednak ochronę już od początku sezonu aktywności kleszczy. Aby skutecznie ochronić się przed zakażeniem konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia. Po przyjęciu pierwszej dawki, dwie kolejne (tzw. dawki przypominające) podaje się co 3-5 lat.
materiał partnera
Kleszczowe zapalenie mózgu – leczenie
Kleszczowe zapalenie mózgu leczy się przede wszystkim objawowo. Choć w ogromnej większości przypadków jest ono skuteczne i pacjentów udaje się wyleczyć, to nie zawsze jest to równoznaczne z pełnym powrotem do formy. Blisko 60 proc. chorych, u których wystąpiła neurologiczna faza choroby, ujawnią się powikłania. U pacjentów obserwuje się zaburzenia koncentracji, nastroju, pamięci, uwagi, przewlekłe bóle głowy, wzmożona męczliwość, zaburzenia snu. Co gorsza, mimo rehabilitacji nie wszyscy pacjenci odzyskują dawną sprawność.
Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu
Celem kampanii "Nie igraj z kleszczem. Wygraj z kleszczowym zapaleniem mózgu" jest dostarczanie rzetelnych i wiarygodnych informacji na temat kleszczy i przenoszonych przez nie chorób, a także zwrócenie uwagi na rolę szczepień ochronnych przeciw KZM.
W ramach projektu prowadzone są spotkania edukacyjne, realizowane projekty badawcze oraz akcje informacyjne we współpracy z mediami i partnerami. Dostępna jest także edukacyjna strona www.kleszcze.info.pl, zawierająca kompendium wiedzy na temat kleszczy i zagrożeń z nimi związanych, porady dotyczące postępowania oraz przydatne informacje dla osób prowadzących aktywny tryb życia wśród zieleni lub wybierających się w tereny zagrożone kontaktem z kleszczem.
Organizatorami kampanii jest Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, Fundacja Aby Żyć i Pfizer. Partnerem kampanii jest Medicover.
Przypisy:
1. https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/Jahrbuch/Jahresstatistik_2019.pdf?__blob=publicationFil, dostęp 02.2021; https://www.rki.de/DE/Content/Infekt/Jahrbuch/Jahrbuch_2019.pdf?__blob=publicationFile, dostęp 03.2021
2. https://www.bag.admin.ch/bag/de/home/zahlen-und-statistiken/zahlen-zu-infektionskrankheiten.exturl.html/aHR0cHM6Ly9tZWxkZXN5c3RlbWUuYmFnYXBwcy5jaC9pbmZyZX/BvcnRpbmcvZGF0ZW5kZXRhaWxzL2QvZnNtZS5odG1sP3dlYmdy/YWI9aWdub3Jl.html, dostęp 03.2021
3. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne w Polsce od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. oraz w porównywalnym okresie 2019 r, Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP-PZH / 2020 r.; http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2020/INF_20_12B.pdf dostęp 03.2021
Autor: Adrianna Kowalczyk
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF