Wewnętrzny przymus stosowania określonej substancji to uzależnienie. Od leków można uzależnić się tak samo, jak od alkoholu czy narkotyków. Dochodzi do tego, gdy stosuje się je zbyt długo lub niezgodnie z zaleceniami. Nagłe przerwanie zażywania powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości fizycznych i psychicznych. Warto wiedzieć, jakie są objawy uzależnienia od leków, aby móc szybko je rozpoznać i uzyskać konieczną pomoc.
>>> Zobacz także:
- Polacy piją coraz więcej. Co to jest uzależnienie od alkoholu – jak rozpoznać i jak leczyć?
- Uzależnienie od gier komputerowych – jak leczyć?
- Drogie ośrodki leczące z uzależnień. Skuteczniejsze od innych?
Uzależnienie od leków – co to jest?
Uzależnienie od leków (lekomania, zależność lekowa) to jeden z rodzajów toksykomanii, czyli świadomego systematycznego przyjmowania substancji, które mają szkodliwy wpływ na organizm. Osoba uzależniona odczuwa przymus zażywania środka farmaceutycznego w celu uzyskania efektu psychicznego lub fizycznego. Im dłużej trwa nałóg, tym bardziej zwiększa się konieczna dawka i częstość jej przyjmowania. W związku z tym znacznie wzrasta ryzyko przedawkowania , które prowadzi do zatrucia, wystąpienia objawów ubocznych lub śmierci.
Nagłe zaprzestanie zażywania substancji lub zmniejszenie jej dawki powodują szereg nieprzyjemnych dolegliwości somatycznych (zmianę funkcjonowania narządów wewnętrznych) i psychicznych. Dzieje się tak, ponieważ organizm przyzwyczaił się do jej obecności na pewnym poziomie i stała się ona niezbędna do prawidłowego działania. Osoba uzależniona od leków wpada w błędne koło konieczności zażywania środka. Lekomania dotyczy najczęściej leków przeciwbólowych, nasennych, uspokajających, psychotropowych, dopingujących lub hormonalnych.
Przyczyną uzależnienia od leków może być:
- faktyczne odczuwanie przewlekłych lub silnych dolegliwości związanych z chorobą;
- zażywanie dużej ilości różnego rodzaju suplementów diety w przekonaniu, że pomogą zachować zdrowie;
- zażywanie leków mimo braku wskazań medycznych;
- stosowanie przepisanych przez lekarza środków farmaceutycznych dłużej, niż to konieczne;
- hipochondria i urojone dolegliwości;
- zaburzenia emocjonalne i psychiczne: przewlekły stres, problemy, brak akceptacji siebie, depresja, nerwice, zaburzenia osobowości, psychozy;
- uzależnienie od innych środków psychoaktywnych.
Objawy uzależnienia od leków
Początki lekomanii są zwykle trudne do zaobserwowania przez otoczenie. Przyjmowanie farmaceutyków, które przepisał lekarz, nie wzbudza podejrzeń. Sama osoba uzależniona także może przegapić moment, w którym zażywanie określonych środków stało się koniecznością. Poza tym rzadko przyznaje się do nałogu. Charakterystyczne objawy uzależnienia od leków to:
- wzrost tolerancji na substancję czynną, który skutkuje zwiększeniem przyjmowanej dawki lub zmianą leku na silniejszy;
- utrata kontroli nad ilością spożywanych leków i czasem trwania kuracji;
- samodzielne modyfikowanie dawek i przedłużanie zleconej terapii farmaceutycznej;
- nadmierne skoncentrowanie swoich myśli i działań na zdobyciu leku;
- częste wizyty u różnych lekarzy w celu zdobycia recepty na określony lek;
- posiadanie leku przez cały czas przy sobie i pojawianie się paniki, kiedy go nie ma;
- zmiana osobowości, rozdrażnienie, obojętność, obniżenie nastroju, chwiejność emocjonalna;
- osłabienie woli;
- oszukiwanie samego siebie i otoczenia, ukrywanie problemu;
- tak zwany głód substancji, czyli pobudzenie i obsesyjne myślenie o substancji oraz chęć przyjęcia jej, nawet jeżeli zrobiło się to przed chwilą.
Najczęściej w pierwszej kolejności pojawia się psychiczne uzależnienie od leków. Objawy fizyczne zdarzają się rzadziej i zwykle są związane z zespołem abstynencyjnym. Potrzeba zażycia substancji objawia się jako szereg dolegliwości różnych układów: pokarmowego, nerwowego lub oddechowego.
Objawy uzależnienia od leków przeciwbólowych
Uzależnienie od leków przeciwbólowych zwykle związane jest z odczuwaniem faktycznego bólu w przebiegu różnych chorób somatycznych. Lekozależność może pojawić się zarówno przy stosowaniu środków przepisanych przez lekarza, jak i tych dostępnych bez recepty. Osoba chora często przyjmuje farmaceutyki na własną rękę lub zwiększa ich dawki i sięga po lek, nawet jeżeli nie ma takiej potrzeby, ponieważ pojawia się u niej silny lęk związany z tym, że ból powróci. Pojawiają się fizyczne objawy uzależnienia od leków przeciwbólowych: wzmożone dolegliwości bólowe, niepokój, zaburzenia snu, lęk, panika, wzrost tętna, biegunki, wymioty, nadmierne pocenie się i problemy z oddychaniem.
Objawy uzależnienia od leków nasennych
Leki nasenne i uspokajające to zwykle barbiturany, które mają wysoki potencjał uzależniający. Do uzależnienia od leków nasennych dochodzi łatwo i szybko, ponieważ między dawką terapeutyczną a toksyczną jest mała różnica. Uzależnienie od leków nasennych objawia się zwykle zwiększeniem tolerancji i pojawieniem się zespołu abstynencyjnego, który obejmuje:
- drżenie mięśni;
- pobudzenie, lęk, niepokój;
- przyspieszenie akcji serca i wzrost ciśnienia tętniczego krwi;
- bezsenność;
- wymioty i biegunki;
- zaburzenia świadomości i majaczenie;
- zaburzenia oddychania;
- trudności z koncentracją;
- upośledzone funkcje poznawcze;
- bóle i zawroty głowy.