Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest rogówka i jaką funckcję pełni
- co tworzy rogówkę - budowa,
- czy uszkodzona rogówka boli,
- jakie są choroby rogówki i ich objawy,
- jakie są objawy uszkodzonej rogówka oka,
- na czym polega leczenie uszkodzonej rogówki oka.
Zdrowie
Rogówka - co to jest i jaką pełni funkcję w oku
Rogówka to istna tarcza obronna oka, ochrania wszystkie głębiej położone struktury narządu wzroku. Jest nieukrwiona i bezbarwna, pokrywa przednią część oka i wraz z nieprzezroczystą twardówką tworzy błonę zewnętrzną. Jest pierwszą warstwą, przez którą przechodzi światło, a dzięki swojej wypukłej budowie ta niepozorna, bo posiadająca zaledwie 11,5 milimetra średnicy struktura, o przeciętnym promieniu krzywizny 7,8 mm, posiada moc skupiającą. Dzięki czemu umożliwia światłu wpadającemu do oka ogniskować się na siatkówce, tym samym zapewniając człowiekowi ostre widzenie. Siła z jaką rogówka skupia promienie świetlne jest dużo większa niż ta która dociera do soczewki.
Co tworzy rogówkę - budowa
Prawidłowo zbudowana rogówka jest zupełnie gładka i przejrzysta, to także jedyna tkanka, która nie posiada własnych naczyń krwionośnych. Składa się z kilku warstw.
Budowa rogówki:
- film łzowy – pokrywa cała powierzchnię rogówki. Jest substancją składającą się z wody, mucyny i lipidów,
- nabłonek przedni – jest to nabłonek wielowarstwowy płaski, występują w nim zakończenia nerwów czuciowych,
- warstwę Bowmana, czyli blaszkę graniczną przednią – jej grubość waha się w przedziale 8 - 14 milimetrów, a tworzą ją włókna kolagenowe,
- zrąb rogówki, czyli istotę właściwą – dzięki jej uwodnieniu rogówka jest przezroczysta. Jest to najgrubsza z warstw rogówki, złożona z blaszek kolagenowych, mukopolisacharydów i keratocytów,
- błona Descemeta nazywana blaszką graniczną – pełni funkcję ochronną (urazy, stany zapalne). Jest twardą, ale elastyczną strukturą zbudowaną z nici kolagenowych,
- śródbłonek, inaczej nabłonek tylny - ostatnia i najbardziej wewnętrzna część rogówki, zbudowana z nabłonka jednowarstwowego płaskiego. Tworzą ją komórki wieloboczne (ich liczba maleje wraz z wiekiem). Pełni funkcję ochronną rogówki, zapobiegając powstawaniu obrzęku.
Czy uszkodzona rogówka boli
Charakterystyczne dla rogówki jest bogate unerwienie, stąd nawet delikatny dotyk wywołuje nieprzyjemne doznania. Również dlatego wszelkie urazy, także te niewielkie i powierzchniowe, są bardzo boleśnie odczuwalne. W efekcie choroby rogówki niosą ze sobą ostry ból i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, choćby czytanie, pracę przed komputerem, czy jazdę samochodem. Uszkodzona rogówka boli na tyle mocno, że jest to jeden z najczęstszych powodów wizyt pacjentów na ostrych dyżurach okulistycznych.
Choroby rogówki i ich objawy
Do najczęstszych problemów rogówki należą bolesne zapalenia wywołane przez bakterie, wirusy lub grzyby. To jednak nie wszystkie dolegliwości, jakie mogą wystąpić.
Wśród chorób rogówki wyróżniamy:
- zapalenia,
- zmętnienia,
- dystrofie,
- stożek rogówki.
Zapalenie rogówki
Zapalenie rogówki najczęściej spowodowane jest infekcją bakteryjną wywołaną przez gronkowce złociste, paciorkowce i dwoinkę rzeżączki, oraz wirusy, między innymi przez wirus opryszczki), grzyby, pierwotniaki i alergeny. Do zapalenia może dojść również z powodu uszkodzenia unerwionej struktury rogówki.
Wśród objawów z jakimi pacjenci najczęściej zgłaszają się do lekarza okulisty wyróżniamy:
- pieczenie, ból i tkliwość oka (uczucie pisaku w oku),
- zaczerwienienie,
- obfite łzawienie,
- obrzęk powiek,
- ropną i śluzowatą wydzielinę w worku spojówkowym,
- zmatowienie powierzchni gałki ocznej,
- światłowstręt,
- pogorszenie widzenia.
Stożek rogówki
Przyczyny stożka rogówki nie są do końca jasne. Keratopatia uznawana jest za chorobę degeneracyjną, która prowadzi do zmian w budowie i kształcie rogówki - jest znacznie uwypuklona. Przypuszcza się, że dochodzi do nich na skutek działania czynników genetycznych oraz środowiskowych, a także uszkodzeń spowodowanych częstym i intensywnym pocieraniem oka. Stożek rogówki może rozwijać się długo, nie dając wyraźnych objawów.
Początkowe objawy stożka rogówki:
- niewyraźne, rozmyte, nieostre widzenie, w tym także widzenie podwójne i rozmycie konturów,
- zwiększona wrażliwość na światło,
- podrażnienie i suchość oka,
- zauważalny rozbłysk wokół źródła światła,
- obrzęk.
Późniejsze objawy stożka rogówki:
- pogorszenie widzenia, w efekcie upośledzenie wzroku,
- przyspieszony rozwój krótkowzroczności i astygmatyzmu,
- blizny na skutek których rogówka przestaje mieć gładką powierzchnię, tracąc tym samym przezierność o powodując gorszą jakość widzenia.
Uszkodzona rogówka oka - objawy
Do uszkodzenia mechanicznego rogówki najczęściej dochodzi na skutek drobnych, powierzchniowych urazów, takich jak: zadrapanie oka, noszenia źle dopasowanych soczewek lub brak higieny podczas ich używania, a także na skutek wpadnięcia do oka ciała obcego. Ze względu na silne unerwienie tej struktury, nawet niewielki uraz może być bardzo bolesny.
Uszkodzona rogówka oka daje charakterystyczne objawy:
- silny ból,
- łzawienie,
- światłowstręt
Uszkodzenia termiczne bądź chemiczne mogą prowadzić do poważnego uszkodzenia wzroku, a nawet jego utraty.
Leczenie uszkodzonej rogówki oka
Powierzchowne rany rogówki, w których nie doszło do zakażenia leczą się stosunkowo szybko, zwykle około 2–3 dni. U osób cierpiących na zespół suchego oka i cukrzycę, czas te może się wydłużyć. Erozja rogówki na skutek urazu mechanicznego wymaga wizyty u lekarza okulisty.
Leczenie uszkodzonej rogówki oka polega przede wszystkim na podawaniu leków przeciwbólowych i stosowaniu maści lub kropli do oczu z antybiotykiem, który zapobiega rozwojowi zakażenia.
W przypadku obecności ciała obcego pod powieką lub tkwiącego w rogówce konieczne jest usunięcie go w znieczuleniu. Jeśli jednak dojdzie do zakażenia, istnieje ryzyko trwałych zaburzeń ostrości widzenia. Przy ranach głębokich rogówki konieczna jest operacja.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Co psuje dzieciom wzrok? "Nasze oko nie jest stworzone do pracy z bliska"
- Okulary ze sklepu szkodliwe dla wzroku i środowiska. 70% Polaków nie bada oczu
- Krótkowzroczność to już epidemia. Jak zadbać o oczy dziecka i swoje?
Autor: Patrycja Sibilska
Źródło zdjęcia głównego: Getty Images