Dlaczego boimy się śmierci?
Choć każdy z nas doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że naturalną częścią naszego życia jest śmierć, to świadomość, że nas lub naszych bliskich już nie będzie, budzi w nas olbrzymi lęk. Śmierć i związane z nią kwestie to coś, o czym wielu ludzi nie mówi. Kiedy ktoś w naszym towarzystwie stwierdza, że zostało mu już niewiele czasu, mamy tendencję do zaprzeczania. Nie chcemy o tym słuchać i nie dopuszczamy do siebie takich myśli.
Rozmowy o śmierci
– Strach przed śmiercią to najgłębszy i najbardziej naturalny ludzki lęk. To obawa przed nieznanym. Choć religie przedstawiają różne koncepcje tego, co dzieje się po śmierci, to tak naprawdę nie wiemy, co nas czeka. Nikt nie ma możliwości zbadania tego, co jest po drugiej stronie. Do tego dochodzi jeszcze strach przed bólem, który zdaniem wielu osób towarzyszy umieraniu – tłumaczyła w rozmowie z serwisem dziendobry.tvn.pl Anja Franczak, towarzyszka w żałobie.
Trzeba jednak podkreślić, że takie postrzeganie umierania i śmierci nie jest regułą. – Są osoby, u których strach idzie w inną stronę. Bardziej niż samego umierania boją się np. tego, co czeka ich bliskich, co się z nimi stanie, czy sobie poradzą, gdy ich już zabraknie – dodała.
Czy człowiek wie, że umiera?
Zdaniem naszej rozmówczyni osoby, które zbliżają się do kresu swojego życia, bardzo często mają świadomość tego, że odchodzą. Doskonale wiedzą – czują – co się z nimi dzieje. – Niejednokrotnie mówią, że mają już mało czasu, że niedługo umrą. Niektórzy zaczynają się do tego przygotowywać. Kompletują ubrania, w których chcieliby być pochowani, a nawet zaczynają planować swój pogrzeb. Z jednej strony dzięki temu mogą odzyskać trochę poczucia kontroli, sprawczości, a z drugiej strony, może to też być wyraz troski o bliskich, którym chcą oszczędzić trudnych decyzji – mówiła specjalistka.
Czasem zdarza się, że osoby, które czują, że odchodzą, rozdają swoje rzeczy. Tracą zainteresowanie sprawami, które kiedyś ich pasjonowały. Niejednokrotnie chcą naprawiać jakieś relacje. Próbują odnowić z kimś kontakt, po to, żeby się pogodzić lub za coś przeprosić. – To mogą być wczesne sygnały, jednak bardzo często rodzina ich nie wychwytuje. Dopiero w retrospekcji zaczynają je dostrzegać i rozumieć – dodała Anja Franczak.
Co się dzieje z ciałem umierającego człowieka?
Pierwsze sygnały zwiastujące czyjeś odejście mogą wystąpić na kilka tygodni, a nawet miesięcy przed śmiercią. - Jednym z wczesnych sygnałów często jest brak apetytu. W procesie umierania zmienia się metabolizm. Organizm nie ma siły już nic budować i jedzenie nie jest mu potrzebne. Ludzie często o tym nie wiedzą i zmuszają bliskich do jedzenia – mówiła specjalistka. Do wczesnych objawów mogą należeć również nasilenie dolegliwości fizycznych oraz stopniowe ograniczenie sprawności ruchowej.
Objawami odchodzenia mogą być tzw. odmienne stany świadomości. – Osoby, które umierają znajdują się jakby pomiędzy światami. Mówią rzeczy, które dla innych nie mają sensu, są np. przekonane, że odwiedza je ktoś, kto już dawno nie żyje. Osoby, które są bliskie śmierci, niekiedy mówią o jakiejś podróży, wyjeździe. Inni często pytają o godzinę, bo chcą wiedzieć, ile jeszcze czasu im zostało – dodała.
Co się dzieje na kilka godzin przed śmiercią? Przede wszystkim zmienia się oddech oraz temperatura ciała człowieka. – Organizm dostarcza krew tylko do najważniejszych narządów tj. mózgu, serca i płuc. Tym samym kończyny osoby, która umiera, są zimne, niekiedy stają się sine bądź niebieskie – tłumaczyła nasza rozmówczyni.
Osoby, które są bliskie śmierci, inaczej oddychają. Ich oddech często jest nieregularny, do tego między kolejnymi wdechami i wydechami mogą się pojawić bardzo długie przerwy. Bardzo często przez gromadzącą się w płucach wydzielinę oddychanie przypomina rzężenie, charczenie. Zmianie ulega także wyraz twarzy. – Mięśnie się rozluźniają, twarz wydaje się ściągnięta, oczy wydają się bardziej zapadnięte. Skóra robi się blada. Może pojawić się szare zabarwienie wokół ust. Do tego dochodzi słabo wyczuwalne tętno. Trzeba jednak podkreślić, że u każdego ten proces będzie przebiegał inaczej – tłumaczyła nasza rozmówczyni.
Jak sobie poradzić ze smutkiem po stracie kogoś bliskiego?
Śmierć bliskiej dla nas osoby to niezwykle głębokie doświadczenie. Emocje, które towarzyszą nam w tym czasie to może być przeplatanka złości, smutku, bólu - ale też np. ulgi lub wdzięczności. Przyjęcie ich i zaakceptowanie tego, co się wydarzyło to często długi proces. Jest on jeszcze trudniejszy, kiedy ktoś nam bliski odchodzi niespodziewanie. Choć zaakceptowanie czyjejś śmierci – bez względu na okoliczności – nie jest łatwe, to zdaniem naszej rozmówczyni osoby, które mogły towarzyszyć komuś na ostatnim etapie życia, łatwiej radzą sobie z żałobą. – Mają wtedy czas na to, żeby spędzać ten czas świadomie, a także pożegnać z bliskim – przyznała Anja Franczak.
Trzeba jednak podkreślić, że żałoba u każdego wygląda inaczej i często nie ma wyraźnego zakończenia. – Wraz z upływem czasu zmienia ona swój charakter, intensywność. Fale bólu stają się mniej intensywne i zaczynają pojawiać się coraz rzadziej. Po jakimś czasie, żałoba jest gościem, który już nie jest z nami cały czas, ale czasem nas odwiedza. Należy podkreślić, że w jej przeżywaniu nie chodzi o to, żeby zapomnieć o ukochanej osobie, ale, żeby o niej pamiętać i znaleźć dobre miejsce dla niej w naszym życiu – dodała.
Zobacz także:
- Księżniczki Beatrycze i Eugenia żegnają królową Elżbietę II. "Myślałyśmy, że będziesz z nami zawsze"
- Coraz młodsze osoby chorują na raka jelita grubego. Kiedy należy udać się na badanie profilaktyczne?
- Otyłość jest chorobą przewlekłą. Lekarz: "Odradzałbym eksperymentowanie z jakimikolwiek dietami"
Autor: Katarzyna Oleksik
Źródło zdjęcia głównego: sukanya sitthikongsak/Getty Images