Depersonalizacja to objaw z grupy zaburzeń psychiatrycznych zaliczany do zaburzeń spostrzegania. Jej istotą jest zatracanie przez chorego poczucia własnej osoby. Objaw ten może dotyczyć zarówno osoby chorego, jak i jego przeżyć. W praktyce przejawia się to obserwacją siebie samego z zewnątrz, bez poczucia, iż myśli lub czyny należą do samego chorego. To tworzy poczucie nierealności czasem porównywane do snu. Zdarza się też, że dotknięta tym zaburzeniem osoba ma wrażenie, iż poszczególne części jej ciała nie należą do niej, są własnością kogoś innego. Depersonalizacja jest jednym z zaburzeń związanych z psychopatologią. Jednak tak naprawdę można wyróżnić znaczą ilość potencjalnych przyczyn tego problemu, a nie tylko różnorodne zaburzenia psychiczne.
Przyczyny depersonalizacji
Depersonalizacja może towarzyszyć różnym innym zaburzeniom i pojawiać się w przebiegu innych chorób psychicznych. Jej występowaniu sprzyjają zaburzenia lękowe i zaburzenia dotyczące strefy nastroju (np. depresja, choroba afektywna dwubiegunowa), schizofrenia i zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Wystąpieniu depersonalizacji sprzyjają także zaburzenia osobowości, zwłaszcza te o typie borderline czy schizoidalnym.
Za jedną z przyczyn wystąpienia depersonalizacji uważa się zaburzenia dysocjacyjne. To pozwala sądzić, iż na jej wystąpienie mogą mieć wpływ przeżycia związane z silnym stresem, wywołujące zespół stresu pourazowego i pozostawiające traumatyczne ślady w psychice chorego. Ponadto na wystąpienie takiego zaburzenia wpływają substancje przyjmowane przez pacjenta. W dużej mierze dotyczy to substancji psychoaktywnych, zwłaszcza narkotyków z różnych grup (częściej tych o działaniu halucynogennym) i alkoholu. Objawy mogą pojawić się w trakcie stosowania danej substancji, jak i po zaprzestaniu. Czasem depersonalizacja jest częścią składową zespołu abstynencyjnego.
Nie tylko choroby psychiczne mogą być przyczynami depersonalizacji. Jej pojawienie się zaobserwowano w niektórych schorzeniach neurologicznych (np. migrenowych bólach głowy) oraz internistycznych (zaburzenia syntezy i uwalniania hormonów tarczycy, przysadki). Poza tym zdarza się, iż objawy depersonalizacji pojawiają się u osób całkowicie zdrowych, które zostały narażone na niesprzyjające czynniki zewnętrzne, np. w czasie skrajnego zmęczenia.
Objawy depersonalizacji
Poczucie depersonalizacji trwa u pacjentów przez różny okres. Czasami chorzy doświadczają krótkich (kilkuminutowych lub nawet sekundowych) epizodów depersonalizacji, a w innych przypadkach może one występować przez dłuższy czas i przyjąć formę przewlekłą. Depersonalizacja charakteryzuje się tym, iż chory ma poczucie jakby patrzył na siebie z zewnątrz. Porównać to można do oglądania filmu, jednakże bohaterem w nim jest sam chory, który jednak nie identyfikuje się z własną osobą. Ponadto pacjent jest przekonany, iż nie może wpływać na czyny lub myśli obserwowanej osoby (czyli siebie samego), gdyż te są przez kogoś jakby odgórnie narzucone.
Opisane wyżej odczucia mogą dotyczyć całej osoby i sylwetki chorego. Zdarzają się jednak sytuacje, w których dotknięta depersonalizacją osoba ma poczucie obcości jedynie części własnego ciała (np. uważa, że jego ręka nie należy do niego i nie ma on wpływu na ruchy przez nią wykonywane.
Leczenie depersonalizacji
Zmienione postrzeganie samego siebie nie jest możliwą do wyodrębnienia jednostką chorobową. Zwykle jest objawem jakiegoś problemu zdrowotnego pacjenta. W związku z tym podstawowym sposobem leczenia jest oddziaływanie na przyczynę, która spowodowała pojawienie się depersonalizacji. Jeśli jej wystąpienie związane jest z depresją, leczenie polega na podawaniu leków antydepresyjnych, jeśli przyczyną są migrenowe bóle głowy - podaje się leki działające przeciwbólowo i sedatywnie.
Psychoterapia proponowana jest u chorych, u których za przyczynę depersonalizacji uważa się uraz psychiczny czy narażenie na przewlekły stres.
Zobacz wideo: Idealne życie na pokaz w mediach społecznościowych. "Możemy zapomnieć, kim jesteśmy"
Zobacz także:
- Nerwica – objawy oraz leczenie choroby. Jak prawidłowo rozpoznać nerwicę?
- Od lat choruje na schizofrenię. Reakcje na jej chorobę były różne
- Anoreksja coraz większym problemem wśród nastolatków
Źródło zdjęcia głównego: Getty Images
