Aby zrozumieć zjawisko konfabulacji, trzeba poznać jej przyczyny. Takie zachowanie to problem psychiatryczny, a nawet neurologiczny. Zobacz, co może być podłożem tego zjawiska i jak wygląda leczenie konfabulacji.
>>>Zobacz też: Co robić gdy dziecko kłamie?
Konfabulacja – zjawisko w psychologii. Czym dokładnie jest?
Konfabulacja to choroba, a raczej zaburzenie pamięci, które występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jest działaniem nieświadomym. Konfabulacja zalicza się także do zaburzeń pamięci dotyczących wspomnień rzekomych, czyli pseudomnezji. Polega na wypełnianiu brakujących wspomnień fikcyjnymi wydarzeniami. Pierwsze informacje o tym zaburzeniu odnotowano w 1889 roku – opisał je Wiktor Korsakow, rosyjski neurolog i psychiatra.
Nazwa zjawiska pochodzi od łacińskiego słowa fabulari, czyli „mówić”. Konfabulacja dzieli się na dwa główne rodzaje. Pierwszy z nich to konfabulacja prowokowana, która jest odpowiedzią na dane pytanie. Drugi rodzaj konfabulacji przejawia się u pacjentów spontanicznie. Po prostu zaczynają oni opowiadać fikcyjne historie.
Czym wyróżnia się konfabulacja?
Konfabulacja jest rodzajem zaburzenia pamięci. Osoba, która na nie cierpi, wypełnia luki w swojej głowie podświadomie. Nieprawdziwe wydarzenia pasują do przeszłości, jednak nigdy nie miały miejsca. Osoba cierpiąca na to schorzenie jest przekonana o tym, że wymyślone wydarzenia naprawdę dotyczą jej przeszłości. Pojawiają się one zarówno we wspomnieniach, jak i w historiach opowiadanych znajomym czy rodzinie. Pod względem psychologicznym taki człowiek nie kłamie – nieprawdziwe informacje są przekazywane nieświadomie. Najczęściej jednak wspomnienia wypełnione fikcyjnymi wydarzeniami pozostają wyłącznie dla osoby, z którą są związane.
Konfabulacja może dotyczyć zarówno zdarzeń, które miały miejsce kilkanaście lat temu, jak i wczorajszego dnia. Osoba, która cierpi na to zaburzenie pamięci, może opowiadać o zakupach zrobionych poprzedniego dnia, kiedy tak naprawdę nie opuściła domu. Tak samo może wspominać najlepsze wakacje w Egipcie, które rzekomo miały miejsce kilka lat temu, a w rzeczywistości nigdy nie wyjechała za granicę. Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że nie robi tego świadomie i nie wprowadza innych w błąd celowo.
Konfabulacja u dzieci może pojawiać się np. podczas fantastycznych opowieści o wakacjach, zabawie z rówieśnikami czy rzekomym oglądaniu bajki.
Zobacz też:
- Międzynarodowy Dzień Bez Kłamstwa. A Ty, jak często kłamiesz?
- Jak rozpoznać, że ktoś kłamie?
- Czego nie warto mówić swojemu partnerowi?
Przyczyny konfabulacji
Konfabulacja jako zaburzenie psychiczne ma różnorodne podłoże. Może być spowodowana innymi zaburzeniami i upośledzeniami związanymi z pamięcią, np. amnezją czy alzheimerem. Kolejną przyczyną jest choroba psychiczna, np. schizofrenia. Może się zdarzyć, że zaburzenie ma swoje podłoże w uszkodzeniach mózgu, chorobie Parkinsona lub zespole Korsakowa (ten z kolei jest częstym skutkiem alkoholizmu).
Wśród przyczyn konfabulacji wymienia się także urazy głowy spowodowane np. uderzeniem podczas wypadku samochodowego. Na powstawanie fałszywych wspomnień może mieć wpływ także choroba nowotworowa, szczególnie nowotwór ośrodkowego układu nerwowego, oraz uszkodzenia naczyń krwionośnych. Wśród przyczyn konfabulacji wymienia się również zespół Capgrasa oraz anozognozję, czyli zaburzenie osób cierpiących na paraliż lewostronny.
U dzieci konfabulacja może pojawić się także w przypadku niedojrzałości lub pewnego rodzaju upośledzenia. Trzeba także wziąć pod uwagę, że najmłodsi często opowiadają historie, które nie miały miejsca. Jest to spowodowane niedostatecznym rozwinięciem pamięci i wyobraźni. Naturalne jest, że dzieci (szczególnie w wieku przedszkolnym) mylą fikcję z rzeczywistością. Kiedy dzieje się tak bardzo często i nie zmienia się to pod wpływem czasu lub zadawania bardziej dociekliwych pytań, warto wybrać się do specjalisty, aby skonsultować, czy jest to konfabulacja.
Leczenie konfabulacji
Jeśli chodzi o leczenie konfabulacji, najczęściej bada się przyczynę zaburzenia pamięci, a następnie podejmuje się kroki związane z jej usunięciem. Jeżeli pacjent cierpi np. na alzheimera, w pierwszej kolejności specjaliści zajmują się leczeniem tej choroby, co może również doprowadzić do cofnięcia lub zahamowania konfabulacji.
W przypadku, kiedy psycholog nie jest w stanie odnaleźć przyczyny konfabulacji, może wdrożyć leczenie. Wykorzystuje się do tego rehabilitację kognitywną. Polega ona na zwiększeniu koncentracji, uwagi, a także na poprawie funkcjonowania pamięci
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN
Źródło zdjęcia głównego: E+