W 2023 roku na krztuśca zachorowało około 28 tysięcy osób. W pierwszych trzech miesiącach 2024 roku było to już 32 tysiące chorych. ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control) ostrzega przed możliwością zachorowania. W zależności od wieku i stanu osoby, krztusiec może być śmiertelnie niebezpieczny.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Choroby neurodegeneracyjne
Krztusiec - co to za choroba?
Krztusiec, dawniej nazywany kokluszem, to ostra, bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego. Wywoływana jest przez gram-ujemną pałeczkę krztuśca. Pierwsze opisy tej choroby pochodzą z XVII wieku, ale dopiero w 1906 roku Jules Bordet i Octave Gengou zidentyfikowali bakterię Bordetella pertussis jako jej przyczynę. Przechorowanie kokluszu zapewnia długotrwałą odporność organizmu, ale nie chroni nas w zupełności. Wciąż istnieje ryzyko ponownego zachorowania.
Jak rozpoznać krztusiec? Diagnostyka
Rozpoznanie krztuśca opiera się na badaniu klinicznym oraz testach laboratoryjnych. Lekarz ocenia objawy pacjenta, a następnie pobiera próbkę z nosogardzieli, która jest badana pod kątem obecności Bordetella pertussis. W niektórych przypadkach może być również konieczne przeprowadzenie badania krwi.
Objawy krztuśca
Objawy krztuśca mogą być początkowo mylące, ponieważ przypominają przeziębienie. W początkowej fazie chorzy skarżą się na katar, kaszel i niewielką gorączkę. Po około dwóch tygodniach pojawia się charakterystyczny, napadowy kaszel, który może prowadzić do wymiotów, a nawet utraty przytomności. W szczególnie ciężkich przypadkach, krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy uszkodzenie mózgu.
Okres wylęgania choroby wnosi od 7 do 14 dni, chociaż zdarzają się przypadki, kiedy czas ten wydłuża się nawet do 20 dni. W zależności od fazy choroby, pojawiają się inne objawy.
Fazy choroby
I faza krztuśca - kataralna
W pierwszej fazie choroby pojawiają się objawy grypopodobne. Trwa ona około dwóch tygodni, podczas których mogą wystąpić:
- osłabienie,
- ból gardła,
- suchy kaszel,
- katar,
- nieżyt dróg oddechowych,
- stany podgorączkowe,
- zapalenie spojówek.
II faza krztuśca - napadowego kaszlu
Druga faza choroby - napadowego kaszlu, jest wyjątkowo uciążliwa. Może trwać nawet około 10 tygodni i chociaż mijają objawy grypopodobne, to pozostaje ciężki, napadowy kaszel z bezdechami i tzw. krztuścowym "pianiem". Silnemu odksztuszaniu towarzyszyć mogą nawet wymioty.
III faza krztuśca - zdrowienia
Ostatnim etapem jest faza zdrowienia, który zwykle trwa około 2 tygodni, chociaż może się przedłuża. W tym czasie kaszel stopniowo słabnie, chociaż mogą pojawiać się momenty nasilenia. Możliwe są też dodatkowe infekcje.
Leczenie krztuśca
Leczenie krztuśca zależy od wieku pacjenta i stopnia zaawansowania choroby. Zazwyczaj obejmuje podawanie antybiotyków, które eliminują bakterię z organizmu. W przypadku ciężkich objawów, pacjent może wymagać hospitalizacji i terapii tlenowej.
Stosowane jest przede wszystkim leczenie objawowe, ale również przyczynowe, czyli farmakologiczne. W tym pierwszym stosowane są leki rozrzedzające i ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny z dróg oddechowych i nawadnianie, ale również stosowanie właściwej diety i ogólnej higieny. W leczeniu farmakologicznym stosuje się przede wszystkim antybiotyki makrolidowe.
Profilaktyka i zapobieganie zarażeniom krztuścem
W profilaktyce stosuje się przede wszystkim szczepienia ochronne. Dzięki wprowadzeniu masowych szczepień, w 1960 roku, udało się zmniejszyć zapadalność na koklusz ponad stukrotnie. W przypadku, kiedy był bezpośredni kontakt z osobą chorą, zaleca się podanie profilaktycznie antybiotyku.
Zobacz także:
- Kolejny europejski kraj walczy z krztuścem. Dlaczego chorych przybywa?
- Lekarze alarmują: "Krztusiec atakuje dorosłych". Przechorowanie i jedna szczepionka nie ochronią
- Noworodek zmarł na czarny kaszel. "Jest naprawdę niebezpieczną chorobą"
Autor: Teofila Siewko
Źródło: Wikipedia/mp.pl
Źródło zdjęcia głównego: brizmaker/Getty Images