Denga - co to za choroba?
Denga to choroba infekcyjna wywoływana przez wirus dengi. Przenoszony jest on przez kilka gatunków komara należących do rodzaju Aedes. Jeszcze do niedawna choroba ta uważana była za tropikalną, gdyż do rozwinięcia się wirusa niezbędna była odpowiednio wysoka temperatura. Współcześnie jednak do zakażeń dochodzi również w Holandii, we Francji czy w Chorwacji.
Zdrowie
Jak podaje Zdzisław Giliński z Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Lublinie "denga jest klasycznym przykładem wpływu ocieplenia klimatu na przesunięcie się granicy zasięgu wektorów wielu chorób wirusowych i związanych z nimi chorób na dotychczas dziewicze pod tym względem tereny. Już od 2010 r. przypadki dengi pojawiły się w Europie".
Gdzie występuje denga?
Wirus dengi występuje w ponad 100 krajach na obszarze Afryki, obydwu Ameryk, w krajach leżących w części wschodniej basenu Morza Śródziemnego, na Zachodnim Pacyfiku, a także w Azji Połnocno-Wshodniej. Od 2010 roku choroba ta występuje również jako zakażenie rodzime we Francji (w Nicei) oraz w Chorwacji.
Objawy dengi
Najczęściej denga rozwija się bezobjawowo lub z łagodnymi objawami grypopodobnymi. Tylko w niewielkim odsetku, bo u 5% chorych, rozwija się cięższa forma tej choroby.
Do charakterystycznych objawów dengi zalicza się:
- gorączkę,
- bóle głowy zlokalizowane za oczami,
- bóle mięśni i stawów,
- wysypkę podobną do tej, która występuje przy odrze.
Gorączka może utrzymywać się przez 2 do 7 dni i osiągać około 40 stopni Celsjusza. Wiąże się również z bólem głowy i uogólnionymi bólami. W przebiegu choroby mogą pojawić się nudności i wymioty.
Wysypka pojawia się u 50-80% osób chorych, u których wystąpiły inne objawy. Rumieniowi mogą towarzyszyć tzw. petechie, czyli niewielkie czerwone punkty na skórze, które nie znikają pod wpływem ucisku, a spowodowane są pękaniem naczyń krwionośnych. Na tym etapie u chorej osoby mogą występować również łagodne krwawienia z błon śluzowych nosa oraz jamy ustnej.
Choroba może rozwinąć się w fazę krytyczną niedługo po ustąpieniu gorączki. Wtedy dochodzi do akumulacji płynu w klatce piersiowej i jamie brzusznej, może również dojść do poważnych krwotoków i wstrząsu. Obserwowane jest to w mniej niż 5% wszystkich przypadków choroby i najczęściej występuje u dzieci i młodszych dorosłych.
Najrzadziej obserwowanym przebiegiem choroby jest denga z zapaleniem mózgu lub uszkodzeniem ważnych dla życia narządów. Występuje u 0,5-6% ciężkich przypadków dengi.
Rozpoznanie i diagnostyka dengi
Rozpoznanie dengi opiera się o objawy, a także badanie fizykalne. Wczesny etap choroby może być jednak trudny do rozróżnienia od innych infekcji wirusowych. W przypadku osób żyjących na terenach, gdzie denga występuje (obszarach endemicznych) do rozpoznania niezbędne jest stwierdzenie: gorączki oraz dwóch z następujących objawów: wysypki, bóli uogólnionych, nudności i wymiotów, leukopenii lub objawy RumplaLeedego (powstawanie wybroczyn na skórze poniżej miejsca założonej opaski uciskowej).
Diagnoza u osób, które przebywały w krajach ryzyka rozważa się, jeśli objawy wystąpiły w ciągu dwóch tygodniu od pobytu w miejscu, gdzie występuje denga. Diagnoza może zostać również postawiona w oparciu o badania mikrobiologiczne.
Leczenie dengi
W leczeniu kluczową rolę odgrywa utrzymanie właściwej równowag wodno-elektrolitowej. Nie ma także konkretnych leków stosowanych przy zarażeniu wirusem, a samo leczenie jest objawowe. Bywa, że potrzebna jest hospitalizacja wraz z transfuzją krwi. Podawane są takie leki, jak paracetamol o działaniu przeciwgorączkowych. Unika się niesterydowych leków przeciwzapalnych (ibuprofeonu czy kwasu acetylosalicylowego), gdyż mogą zwiększać ryzyko krwawień.
Profilaktyka dengi
Profilaktyka opiera się na ochronie przed komarami. W niektórych krajach stosowane są specjalne opryski na owady, które mają zapobiegać przenoszeniu się choroby, ale jednocześnie wpływa to niekorzystnie na inne owady.
WHO proponuje program tzw. Zintegrowanej Kontroli Wektorów, który składa się z następujących elementów:
- poparcie, mobilizacja społeczna i legislacyjna w celu zapewnienia wzmocnienia ciał ochrony zdrowia i społeczności
- współpraca pomiędzy zdrowiem i innymi sektorami (publicznymi i prywatnym)
- zintegrowane kroki ku kontroli choroby i maksymalnym wykorzystaniu zasobów
- oparte na faktach decyzje w celu upewnienia się, że wszystkie interwencje są właściwie ukierunkowane
- capacity-building w celu zapewnienia adekwatnej w stosunku do lokalnej sytuacji odpowiedzi
Zobacz także:
- Komar - śmiertelny wróg człowieka
- Świece, olejki, spirala, czyli skuteczne metody na komary. Ekspert wskazał, które z nich mogą być toksyczne dla ludzi
- Komar tygrysi w Polsce. Jakie choroby przenosi?
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Autor: Teofila Siewko
Źródło: Denga zagraża Polsce/WHO: Dengua guidelines fordiagnosis, treatment, prevention and control
Źródło zdjęcia głównego: Joao Paulo Burini/Getty Images