Sztuka rzeźbienia w drewnie jest nazywana snycerstwem i znana człowiekowi już od ery paleolitu. Nasza historia sławi wielu wybitnych snycerzy, a chyba najsłynniejszym z nich jest sam Wit Stwosz.
Więcej:
- Za co kochamy kabriolety?
- Jak powstają książki i czy każdy może zostać pisarzem?
- Jak uszyć torbę na zakupy lub na ramię?
Rzeźbiarstwo w drewnie - podstawowe informacje
Rzeźbienie w drewnie może być zarówno pasją, jak i zawodem, bez wątpienia jest to także sztuka. Wymaga wszak kreatywności, skupienia i cierpliwości. Trzeba powiedzieć szczerze - nie każdy będzie się do takiej twórczości nadawał. Rzeźby można kolekcjonować lub sprzedawać. Dla niektórych rzeźbienie z czasem może się stać nawet sposobem na życie (wiele osób chętnie ozdabia rzeźbami wnętrza, są także popularne w obiektach sakralnych).
Praca w drewnie - wybór surowca
Oczywiście zawsze tym, od czego musimy zacząć jest wybór najodpowiedniejszego surowca, a dokładniej, w tym przypadku - gatunku drzewa. Wbrew pozorom to wcale nie takie proste zadanie. Można przecież szukać pośród setek różnych gatunków. Pamiętaj, że drewno musi być wystarczająco miękkie. Ważne jest też, by wybrać takie, które posiada jak najmniej sęków.
Dobrą radą dla początkującego majsterkowicza będzie wybór lipy. Jest stosunkowo miękka, a tym samym łatwo poddaje się obróbce. Zwykle najlepsze okazy występują w gęstych, ale piaszczystych lasach. Dzięki takim warunkom mają mało sęków oraz gałęzi. Dodatkowo, sęki są równomierne i zwarte (dzięki małej wilgotności podłoża). Znawcy tematu twierdzą, że najlepszą lipę można znaleźć w okolicach Gór Świętokrzyskich - ponoć to właśnie stamtąd Wit Stwosz wziął materiały do stworzenia swego słynnego w całej Polsce dzieła - ołtarza Zaśnięcia NMP w Kościele Mariackim w Krakowie.
Jeśli chcecie wybrać inne drzewo, to można zastanowić się nad jodłą lub sosną - również są miękkie, ale mają znacznie bardziej kłopotliwe usłojenie oraz żywicę. Ponoć przyjemnym materiałem do rzeźbienia są również takie drzewa, jak olcha i buczyna. Drewno dębowe jest dla tych najambitniejszych.
Jak zacząć rzeźbić w drewnie? Składowanie budulca
Gdy znajdziemy odpowiednie drzewo, należy je ściąć i przetransportować, a później, tak szybko, jak to możliwe - rozpołowić. Jeżeli tego nie zrobimy, to nie będziemy w stanie kontrolować pęknięć, które i tak zaczną się pojawiać, ale tylko na końcach, które należy odciąć.
Budulec na rzeźbę należy składować w sztabkach i pod zadaszeniem. Żeby lipa schła w prawidłowy sposób, musi być ułożona w cieniu, ale w miejscu, które regularnie przewiewane jest przez wiatr. Pamiętajmy, że lipy nigdy nie należy suszyć na słońcu. Prawidłowo przechowywane drewno będzie schło co najmniej 7 miesięcy (wiele zależy od grubości przekroju drewna - czas ten może ulec wydłużeniu).
Jak rzeźbić w drewnie? Podstawowe narzędzia
Narzędzie, które służy to rzeźbienia w drewnie, to dłuto. Istnieje wiele rodzajów dłut, każde z nich posiada odmienne kształty. Można je kupić lub zrobić samemu. Uogólniając - musi to być ostry przedmiot ze szpicem - może być to nawet nożyk czy scyzoryk. Kto rzeźbi w drewnie , ten wie, że narzędzie jest ważne, ale najważniejsza jest dłoń, która nim kieruje. Doświadczeni rzeźbiarze mają jednak w zanadrzu kilkaset różnych rozmiarów dłut. Drugim najważniejszym narzędziem jest podbijak.
Rzeźbienie w drewnie dla początkujących - podstawowe zasady
Pierwszą czynnością, jaką powinniśmy wykonać, jest sprawdzenie, w którą stronę leci łyko okazu. Pierwsza i najważniejsza zasada brzmi - nie należy rzeźbić przeciwnie do kierunku łyka! Rzeźbić należy z łykiem, zaczynając od samej góry. Nigdy nie należy ciągnąć dłuta po drewnie w swoją stronę - zawsze w kierunku przeciwnym, ostrzem od siebie. Nie należy również popychać dłuta po drewnie jedną ręką. Bardzo ważne jest też, by nie pracować tępymi narzędziami. Te wszystkie uwagi służą nie tylko wyrabianiu umiejętności, ale także zapewniają nam bezpieczeństwo.
Jak zrobić płaskorzeźbę w drewnie?
Po przygotowaniu drewna (nie powinno zawierać sęków) należy porządnie przymocować je do stołu, na którym będziemy pracować. Można to uczynić np. za pomocą ścisków stolarskich. Trzeba to zrobić na tyle solidnie, by drewno nie przesuwało się ani nie chwiało. Wcześniej przygotowany szkic płaskorzeźby należy przenieść na drewno (na początku można używać w tym celu kalki). Dłuto prowadzimy jedną ręką, a drugą używamy podbijaka do posuwania dłuta i staramy się stworzyć naszą pierwszą płaskorzeźbę. Do dzieła!
Autor: Adrian Adamczyk