Umowa na okres próbny jest zwykle pierwszą umową zawieraną pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Ten typ umowy rządzi się specyficznymi zasadami, które mają zarówno wady, jak i zalety. Umowa na okres próbny to sprawdzian dla obu stron, który może zakończyć się powodzeniem i zatrudnieniem na stałe.
Umowa o pracę: okres próbny
W przypadku pierwszej pracy u danego pracodawcy zwykle zawierana jest umowa na okres próbny. Zdarza się także, że osoby, które były zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, przechodzą na umowę o pracę na okres próbny. Wedle przepisów prawa pracy umowa na okres próbny może zostać zawarta tylko raz, na początku zatrudnienia w danej firmie, natomiast w trakcie trwania stosunku pracy umowa taka nie może zostać zawarta ponownie. Druga umowa na okres próbny może pojawić się tylko wtedy, gdy pracownik przejdzie na zupełnie nowe stanowisko pracy w danej firmie lub do innego zakładu pracy. Jaka umowa po okresie próbnym zostanie zaproponowana pracownikowi? Pracodawca może zaoferować umowę na czas określony lub nieokreślony.
Umowa na okres próbny: wypowiedzenie i czas trwania
Jednym z pierwszych pytań, które zadaje sobie nowo zatrudniony pracownik, jest kwestia związana z czasem trwania tego typu umowy. Umowa na okres próbny może maksymalnie trwać 3 miesiące, natomiast dużo zależy tutaj od pracodawcy i zasad panujących w firmie. Możliwe są więc trzy główne scenariusze:
· Zawarcie umowy na okres próbny na czas 2 tygodni – okres wypowiedzenia wynosi 3 dni.
· Zawarcie umowy na okres próbny na czas od 2 tygodni do 3 miesięcy – okres wypowiedzenia to tydzień.
· Zawarcie umowy na okres próbny na czas 3 miesięcy – okres wypowiedzenia trwa dwa tygodnie.
W większości firm najczęściej pojawia się umowa o pracę na czas próbny wynoszący 3 miesiące, ponieważ ten czas uznawany jest za odpowiedni, aby pracodawca poznał pracownika, i na odwrót.
Można stwierdzić, że umowa na okres próbny może zostać rozwiązana w następujący sposób:
· W momencie zakończenie okresu, na który została zawarta.
· Na mocy porozumienia stron.
· Na mocy wypowiedzenia ze strony pracownika lub pracodawcy.
Umowa na okres próbny: wynagrodzenie
W przypadku umowy na okres próbny wynagrodzenie minimalne musi wynosić tyle, ile w przypadku każdej innej umowy o pracę (w 2018 roku jest to 2100 złotych brutto w przypadku pełnego etatu). Zdarza się, że po przepracowanym okresie próbnym pracownik otrzymuje podwyżkę wynagrodzenia, jednak nie jest to regułą.
Umowa na okres próbny: urlop
Pracownik nabywa prawo do urlopu w wymiarze 1/12 za każdy przepracowany miesiąc. W przypadku każdej umowy o pracę, w tym także umowy na okres próbny, liczba dni urlopowych naliczana jest zgodnie ze stażem pracy. Oznacza to, że pracownicy, którzy przepracowali mniej niż 10 lat, otrzymują 20 dni rocznie, a osoby, których staż pracy wynosi ponad 10 lat, otrzymują 26 dni urlopu w ciągu roku. W takim razie, czy umowa na okres próbny wlicza się do stażu pracy ? Na to pytanie można odpowiedzieć bardzo jednoznacznie, to znaczy: tak. Dodatkowo, jeżeli pracodawca zdecyduje się na wypowiedzenie umowy na okres próbny , to powinien zapewnić pracownikowi 2 dni na poszukiwania nowej pracy, a te dni nie są wliczane do puli urlopowej.
Umowa na okres próbny a ciąża
W przypadku pracownic w ciąży umowa na okres próbny ulega automatycznemu przedłużeniu aż do końca ciąży. Po tym okresie pracodawca może zaproponować nową umowę na czas określony lub nieokreślony albo zakończyć współpracę.
Czy umowa na czas próbny wlicza się do trzech umów?
Obecne przepisy stanowią, że możliwe jest zawarcie trzech umów na czas określony z danym pracownikiem, jednak czas trwania tych umów nie może przekroczyć 33 miesięcy. Umowa na okres próbny nie jest wliczana do trzech umów, co oznacza, że po zakończeniu okresu próbnego pracodawca ma prawo do zawarcia trzech umów o pracę na czas określony, a dopiero po tym okresie musi zaoferować umowę na czas nieokreślony lub zakończyć współpracę z podwładnym.
Zalety i wady umowy na okres próbny
Umowa na okres próbny ma sporo zalet zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Przede wszystkim taka umowa jest terminowa i pozwala na swobodną rezygnację i wzajemne przetestowanie się. Pracodawca może ocenić, czy dana osoba nadaje się do oferowanego stanowiska pracy, natomiast pracownik ma czas na zapoznanie się z firmą, ocenę wykonywanych zadań, zrozumienie kultury organizacyjnej. Kolejną zaletą tej umowy jest stosowanie się pracodawcy do przepisów Kodeksu pracy. Oznacza to, że pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny przysługują dni wolne, chorobowe, a także urlop na żądanie.
Zdaniem niektórych pracowników umowa na okres próbny nie jest korzystna, ponieważ jest to umowa terminowa. Tym samym pracownik nie odczuwa bezpieczeństwa i stabilności pracy. Największe znaczenie ma to w przypadku osób, które starają się o kredyt czy pożyczkę. W przypadku młodszych pracowników okres próbny może być dobrym testem.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN