Historia crowdfundingu sięga lat 90. XX wieku, gdy zespół Marillion poprosił swoich fanów o dofinansowanie ich trasy koncertowej. W XXI wieku założone zostały pierwsze serwisy i platformy crowdfundingowe, które były się dostępne dla wielu użytkowników. Coraz popularniejsze stawały się także crowdfunding udziałowy , który jest formą inwestowania swojego kapitału oraz dotacyjny, który polega na bezinteresownej pomocy ze strony inwestora. Crowdfunding w Polsce rozwija się od początku XXI wieku, a wraz z upowszechnieniem odpowiednich platform internetowych coraz większa liczba Polaków zaczęła korzystać z tej formy dofinansowywania swoich pomysłów.
Zobacz też: Kult zagra koncert dla swojej fanki. Kazik: "Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, żeby pomóc jej wyzdrowieć"! >>>
Co to jest crowdfunding?
Istnieje wiele definicji crowdfundingu , jednak przywołać można tę sformułowaną przez wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Crowdfundingowego. Jego zdaniem: Crowdfunding to rodzaj gromadzenia i alokacji kapitału przekazywanego na rzecz rozwoju określonego przedsięwzięcia w zamian za określone świadczenie zwrotne, który angażuje szerokie grono dawców kapitału, charakteryzuje się wykorzystaniem technologii teleinformatycznych oraz niższą barierą wejścia i lepszymi warunkami transakcyjnymi niż ogólnodostępne na rynku (Zborowska, 2016, s. 286). Należy jednak pamiętać o tym, że crowdfunding to zjawisko stosunkowo nowe, które nadal trudno jest dokładnie opisać i jednoznacznie zdefiniować. Można jednak wyróżnić jego następujące cechy:
- zbiórki prowadzone są za pośrednictwem internetu,
- twórca projektu otrzymuje wsparcie finansowe,
- osoby wspierające otrzymują drobne nagrody lub próbki produktu,
- kampania ma charakter otwarty,
- każdy projekt można dofinansować w konkretnym przedziale czasowym,
- wiemy, kto zbiera pieniądze i dokładnie na jaki cel je przeznaczy.
Internetowa akcja crowdfundingowa zawsze zawiera dokładny opis celu projektu, sposobu jego realizacji, wizualizację i kosztorys.
Modele crowdfundingu
Finansowanie pomysłów może przybierać różne formy – w zależności od platformy crowdfundingowej oraz potrzeb twórców. Istnieją trzy główne modele crowdfundingu:
- model donacyjny, czyli charytatywny, który polega na tym, że internauci wspierają dany projekt, ale nie są za to w żaden sposób nagradzani;
- model pożyczkowy, który umożliwia twórcy pożyczanie środków na swój pomysł od społeczności internetowej;
- model inwestycyjny, który pozwala internautom na lokowanie swoich środków w formie kapitału; jest to powszechny sposób finansowania przedsiębiorstw typu start-up.
Pojawiają się także modele, w których użytkownicy otrzymują drobne nagrody za dofinansowanie danego projektu.
Zobacz też: Niezwykły odzew na zbiórkę pieniędzy dla żony i synka Adama - ofiary wypadku na Bielanach >>>
Crowdfunding w Polsce i innych krajach
W Polsce crowdfunding nie jest jeszcze aż tak popularny jak w krajach. W Stanach Zjednoczonych na platformie Kickstarter każdego dnia pojawiają się nowe akcje i kampanie. Tutaj użytkownicy mogą znaleźć wiele interesujących i nowatorskich projektów, które odpowiadają na rosnące potrzeby społeczeństwa.
Polski crowdfunding także się rozwija, o czym świadczy powstawanie takich platform jak: PolakPotrafi, Wspieram.to oraz Wspólnicy. Ostatnio popularność zyskują również zupełnie nowe formy społecznego finansowania, np. crowdfunding nieruchomości oraz udziałowy.
Zobacz też: Zbieranie nakrętek. O co chodzi w popularnych akcjach? Jakie nakrętki zbierać? >>>
Crowdfunding: podatki, prawo
Współcześnie crowdfunding w krajach zachodnich uznawany jest nie za przemijającą modę, ale za nowy trend w biznesie. Rozliczanie zbiórki crowdfundingowej niesie za sobą jednak kilka problemów. Przede wszystkim należy stwierdzić, czy projektodawca ma status osoby prawnej, czy fizycznej. Kolejnym krokiem jest sprawdzenie, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą. Podatek dochodowy w przypadku crowdfundingu może wynosić 18% (jeżeli kwota nie przekracza 85528 złotych) lub 32% (jeśli kwota jest wyższa od 85528 złotych). Dodatkowo, w Polsce crowdfunding może podlegać podatkowi od sprzedaży, czyli należy uiścić VAT. Niektóre platformy crowdfundingowe żądają opłacenia prowizji lub innych dodatkowych opłat ze strony projektodawcy. Brak dokładnych regulacji prawnych może rodzić pewne trudności. Specjaliści do spraw własności intelektualnej uważają, że brak odpowiednich zabezpieczeń może prowadzić do kopiowania niektórych pomysłów.
Bibliografia: J. M. Zborowska, Crowdfunding jako nowoczesna forma wsparcia przedsięwzięć społecznych, kulturowych i biznesowych , [w:] Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, nr 3/2016.
Autor: Ilona Maciora