Pagan jest miastem w Birmie (oficjalna nazwa kraju to Republika Związku Mjanmy) z historią sięgającą czasów starożytnych. Między XI a XIII wiekiem Pagan było stolicą Imperium Birmańskiego.
Gdzie leży miasto Pagan?
Pagan leży w centrum Mjanmy, w prowincji Mandalaj. Rzeka przepływająca przez miasto to Irawadi. Pozostałości po Królestwie Paganu znajdują się w Strefie Archeologicznej Paganu obejmującej kilka miejscowości, m.in.: Nyaung U, Wetkyi-in, Pugan Dyoyaung, New Bagan, Minnanthu. Teren, na którym znajdują się zabytkowe świątynie i pagody, rozciąga się na 13 km długości i 8 km szerokości. Piękne budowle sakralne buddyzmu są rozrzucone na równinnym terenie o powierzchni 104 km2.
Pogoda w Paganie
Pagan leży w strefie suchego klimatu. Od monsunowych deszczów, które pojawiają się w pozostałych rejonach Birmy, chronią go Góry Arakańskie. Temperatury w Paganie przez cały rok są wysokie. W trzech najcieplejszych miesiącach (marcu, kwietniu, maju) średnia temperatura w dzień wynosi 30 st. C, a w nocy 15–20 st. C, zaś między lipcem a styczniem ok. 25–26 st. C w dzień i 13–18 st. C w nocy. Niewielkie opady występują między majem a październikiem.
Historia miasta Pagan
Pagan było zaludnione jeszcze przed zajęciem miasta przez Birmańczyków. Z okresu przed X wiekiem nie zachowały się jednak żadne budowle, z wyjątkiem murów otaczających Old Bagan i bramy Tharabha.
Od XI do XIII wieku miasto Pagan było stolicą Pierwszego Imperium Birmańskiego, nazywanego także Królestwem Paganu. To był pierwszy kraj, który zjednoczył regiony współczesnej Birmy. Założycielem królestwa był Anawrahta Minsaw, do dziś nazywany ojcem narodu birmańskiego. Dzięki jego reformom Królestwo Paganu przeżyło rozkwit, działania te umożliwiły też rozwój buddyzmu na tym terenie.
Po mongolskich najazdach w XIII wieku oraz przeniesieniu stolicy do Ava, Pagan zaczęło chylić się ku upadkowi.
Zabytki Paganu
Miasto Pagan słynie z zabytkowych stup, w Birmie nazywanych pagodami. To najprostsze buddyjskie budowle sakralne zawierające relikwie. Nie mają miejsca dla wiernych w środku (mieszczą się tam tylko kości Buddy lub rzeźby go przedstawiające), można się jednak na nie wspinać po schodkach. Przybierają kształt dzwonu, a także piramidy.
Najpiękniejsze zabytki Paganu to m.in.:
- pagoda Shwesandaw (popularne miejsce podziwiania wschodów słońca),
- pagoda Bule Thi (równie popularne miejsce do oglądania zachodów słońca),
- kamienna pagoda Szwezigon (uchodząca za jedną z najstarszych, ufundowaną przez Anawrahtę),
- pagoda Da Ma Yar Za Ka,
- pagoda Sulamani,
- pagoda Shwe Gu Gyi.
Cztery wielkie świątynie Paganu:
- Thatbyinnyu (najwyższa świątynia Paganu, o wysokości 61 m, jej nazwa oznacza "wszechwiedzę"),
- Dhammayangyi (największa świątynia Paganu, pochodzi z XII wieku),
- Gawdawpalin (świątynia pochodząca z XIII wieku),
- Ananda (świątynia, której nazwa oznacza "doskonałe szczęście").
Na terenie Paganu działa jedno muzeum – Muzeum Archeologiczne. Można tam zobaczyć tzw. "birmański kamień z Rosetty", czyli inskrypcje Myazedi.
Pagan – zwiedzanie
Wstęp na teren starożytnego miasta jest płatny. Można zwiedzać Pagan z przewodnikiem lub samodzielnie. Warto wcześniej zaopatrzyć się w mapę. Należy pamiętać, że trzeba zdjąć buty, aby wejść na pagody. Najwygodniej jest więc zwiedzać je w klapkach lub japonkach. Poza tym w świątyniach wypada mieć zakryte ramiona i nogi – najlepiej w klimacie Birmy sprawdzą się przewiewne, lniane lub bawełniane stroje.
Sezon turystyczny w Paganie trwa od listopada do lutego. Popularne wśród turystów są loty balonem nad Paganem – wyrusza się przed świtem, aby zobaczyć wschód słońca. Sezon na latanie balonem trwa między październikiem a kwietniem.
Aby zwiedzić Pagan, konieczny jest środek transportu. Turyści najczęściej wynajmują motorowery lub skutery. Możliwe jest także wynajęcie klimatyzowanej taksówki, jest to jednak najdroższa opcja, która oprócz tego ogranicza poruszanie się po całym Pagan (niektóre alejki są za wąskie dla samochodu).
Wielu turystów za bazę wypadową wybiera pobliskie miasteczko Nuang U.
Pagan – ciekawostki
W czasach świetności królestwa na terenie równin Paganu zbudowano ponad 10 tys. budynków sakralnych buddyzmu (1 tys. stup, 10 tys. świątyń, 3 tys. klasztorów). Obecnie można tam zobaczyć:
- 2229 buddyjskich pagód,
- 911 świątyń,
- 415 klasztorów,
- 380 innych obiektów sakralnych.
Rejon Paganu jest aktywny sejsmicznie. Między 1904 a 1975 rokiem miało tam miejsce 400 trzęsień ziemi.
W latach 90. XX wieku rząd Birmy odnowił zniszczone pagody i świątynie. Te wysiłki były jednak negatywnie ocenione przez historyków sztuki, m.in. ze względu na wykorzystanie nowoczesnych materiałów i niestosowanie się do oryginalnych stylów architektonicznych budynków.
Zobacz też:
- Klinika dr Cynthii Maung - birmańskiej Matki Teresy
- Ryba po tajsku z mleczkiem kokosowym i nie tylko ‒ najlepsze przepisy
- "Siła jest kobietą". Ratownica medyczna Ane Piżl: "Realnie udaje nam się zreanimować zaledwie 10 proc. osób"
Zobacz wideo: Zakonnica padła na kolana i błagała żołnierzy, by nie strzelali do dzieci podczas protestu w Mjanmie
Autor: Adrian Adamczyk