In vitro: nauka, czy cud?
O to, jakie możliwości mają pary, które zmagają się z problemem niepłodności zapytaliśmy dr n. med. Dariusza Mercika, ginekologa, położnika, endokrynologa z Kliniki Leczenia Niepłodności Gyncentrum.
Dzień Dobry TVN Online: W jakich wypadkach in vitro to jedyna metoda leczenia niepłodności?
dr Dariusz Mercik: Zacznijmy od tego, że wskazań do zapłodnienia pozaustrojowego może być wiele. Bezwzględnym wskazaniem jest obustronna niedrożność jajowodów. In vitro jako metodę z wyboru stosuje się także w przypadku pacjentek z zaburzeniami czynności jajowodów. Kolejnym wskazaniem jest zaawansowana endometrioza oraz niska rezerwa jajnikowa. In vitro proponowane jest również parom, u których brak ciąży wywołany jest czynnikiem męskim. Partner ma niskie parametry nasienia czy małą ilość lub brak plemników w ejakulacie.
DDTVN: Zdarza się jednak, że nie ma możliwości pobrania od kobiety komórki jajowej do zapłodnienia. Czy to oznacza koniec marzeń o dziecku?
Dr D. Mercik: Wraz z wiekiem rezerwa jajnikowa, a tym samym płodność kobiety spada. Jest to naturalna kolej rzeczy. Bywa jednak, że już niespełna 30-letnie kobiety zaczynają przechodzić menopauzę. Kiedy AMH jest na bardzo niskim poziomie wówczas szanse na pobranie dobrej jakości komórek jajowych do zapłodnienia są niewielkie. Nie oznacza to jednak końca marzeń o dziecku. Współczesna medycyna daje możliwość skorzystania z komórki jajowej dawczyni i zapłodnienia jej nasieniem partnera. Zarodek, który powstanie w wyniku procedury in vitro jest następnie transferowany do jamy macicy pacjentki.
DDTVN: Kiedy należy rozważyć in vitro z komórką jajową dawczyni?
Dr D. Mercik: In vitro z komórką jajową dawczyni proponujemy pacjentkom, u których nie można uzyskać dobrej jakości komórek jajowych do zapłodnienia lub, gdy u pacjentki występują nieprawidłowości genetyczne uniemożliwiające prawidłowy rozwój zarodków.
DDTVN: Czy są jakieś przeciwwskazania do adopcji komórki jajowej?
Dr D. Mercik: Przeciwwskazaniem do adopcji komórki jajowej jest brak możliwości wykonania transferu. Mogą to być np. nieprawidłowości w budowie macicy uniemożliwiające transfer zarodka oraz donoszenie ciąży.
Adopcja komórki jajowej
O to, kto może zostać dawcą komórki jajowej, jak wygląda procedura adopcji, jakie są jej poszczególne etapy zarówno z punktu widzenia dawczyni, jak i biorczyni zapytaliśmy panią dr n. med. Annę Bednarską-Czerwińską, ginekologa i położnika, specjalistę leczenia niepłodności w Klinice Gyncentrum
DDTVN: Czy dawczyni i biorczyni zawsze są przygotowywane do procedury in-vitro w tym samym czasie?
Dr Anna Bednarska-Czerwińska: Dawczyni i biorczyni nie zawsze są przygotowywane są do procedury in vitro w tym samym czasie. Przygotowanie biorczyni uzależnione jest bowiem od zastosowanego toku leczenia i indywidualnych zaleceń lekarza. Istnieje zatem kilka scenariuszy. Pierwszy to, gdy dawczyni przygotowywana jest do zabiegu punkcji, a biorczyni jednocześnie do embriotransferu. Wówczas w dniu punkcji komórki dawczyni zostają zapłodnione nasieniem partnera/dawcy, a kilka dni później odbywa się transfer świeżego zarodka. Drugi scenariusz to sytuacja, w której komórki dawczyni zostają zapłodnione w dniu punkcji, a po kilku dniach, gdy zarodki osiągną stadium blastocysty, zostają zamrożone metodą witryfikacji. Biorczyni natomiast jest przygotowywana do krioembriotransferu w kolejnym cyklu. Istnieje jeszcze trzeci scenariusz, gdy biorczyni korzysta z mrożonych komórek jajowych dawczyni. Wówczas oocyty zostają zamrożone w dniu punkcji, a biorczyni przygotowywana jest do transferu świeżego zarodka. Gdy endometrium jej osiąga odpowiednią grubość, komórki jajowe zostają rozmrożone i zapłodnione nasieniem partnera/dawcy. Kilka dni później następuje transfer świeżego zarodka do jamy macicy biorczyni.
DDTVN: Kto może zostać dawczynią komórki jajowej?
Dr A. Bednarska- Czerwińska: Nie każda kobieta może zostać dawczynią komórek jajowych. Procedura kwalifikacji jest bardzo restrykcyjna. Przede wszystkim dawczyni musi mieć ukończone 18 lat, lecz nie może mieć więcej niż 35 lat. Musi być zdrowa oraz nie może być obciążona chorobami genetycznymi. Weryfikujemy to wykonując kandydatce szereg badań biochemicznych, hormonalnych, serologicznych oraz genetycznych. Kandydatka na dawczynię powinna być także wolna od nałogów oraz mieć prawidłową masę ciała.
DDTVN: Jak wygląda procedura dawstwa komórki jajowej?
Dr A. Bednarska- Czerwińska: Pierwszym krokiem jest wypełnienie formularza zgłoszeniowego do Programu Dawstwa Komórek Jajowych. Następnie specjalista z Działu Dawstwa kontaktuje się z kandydatką na dawczynię w celu przeprowadzenia uzupełniającego wywiadu oraz informuje o przebiegu procedury oddania komórek jajowych. Jest to także okazja do zadania pytań naszemu specjaliście. Po pozytywnym przejściu tego etapu kandydatka zostaje zaproszona na pierwszą wizytę w Klinice Gyncentrum, podczas której podpisana zostaje umowa, odbywa się konsultacja z lekarzem oraz zostaje pobrany materiał do badań. Po uzyskaniu prawidłowych wyników wszystkich badań kolejnym etapem jest stymulacja hormonalna. Dawczyni pozostaje pod ścisłą kontrolą lekarza, a w momencie osiągnięcia odpowiedniego wzrostu pęcherzyków odbywa się punkcja, czyli pobranie dojrzałych komórek jajowych w znieczuleniu ogólnym. Następnie komórki jajowe zostają zapłodnione nasieniem partnera biorczyni lub poddane witryfikacji i zdeponowane w Banku Komórek Jajowych Gyncentrum.
DDTVN: Czy biorczyni i dawczyni mogą się poznać?
Dr A. Bednarska- Czerwińska: Nie ma możliwości, aby dawczyni i biorczyni się poznały. Polskie prawo dopuszcza jedynie anonimowe dawstwo i biorstwo komórek rozrodczych. Zatem dawczyni nie wie do kogo trafią jej komórki jajowe, a biorczyni nie dostaje informacji od kogo pochodzą.
Źródło zdjęcia głównego: Peter Dazeley/Getty Images