Wielosił to roślina ozdobna posiadająca właściwości lecznicze. Można ją uprawiać w ogrodzie, ale rosnącej dziko nie wolno zrywać, gdyż jest pod ochroną.
Gatunki wielosiłu
Wielosił (Polemoniaceae) to rodzaj roślin mający niemal 40 gatunków. Występują one na półkuli północnej, w klimacie umiarkowanym oraz arktycznym. Najczęściej to rośliny wieloletnie i rosną pionowo na wysokość 90 cm. Wielosił błękitny (Polemonium caeruleum L.) to jedyny gatunek, który występuje dziko w Polsce. Najczęściej spotyka się go na terenach górskich. Jest pod ochroną. Różne gatunki wielosiłu są także uprawiane jako rośliny dekoracyjne.
Gatunki i odmiany uprawne wielosiłu to m.in.:
- wielosił rozesłany Stairway to Heaven (ma dekoracyjne, ciemnozielone liście z bladożółtą obwódką, rośnie na 50 cm w górę i ok. 40 cm na boki, to dobry wielosił na skalniak),
- wielosił rozesłany Jacobs Gold (ma pokładający się pokrój i wysokość do 40 cm, ma nieregularnie wybarwione, żółto-zielone liście i niebieskie kwiaty),
- wielosił rozesłany Touch of Class (rośnie do wysokości 40 cm, ma zielone liście z kremową obwódką i kwitnie na niebiesko),
- wielosił błękitny Azuro (to wyższa odmiana wielosiłu, do 70 cm wysokości, ma dekoracyjne, błękitne kwiaty zebrane w grona),
- wielosił błękitny Bambino Blue (rośnie do 60, a nawet 80 cm, ma niebieskie kwiaty i pierzaste, zielone liście),
- wielosił błękitny Album (wielosił o białych kwiatach i ciemnozielonych liściach, rośnie wyprostowany i osiąga do 70 cm wysokości),
- wielosił jezoński Heaven Scent (rośnie do 50 cm wysokości w kępkach, ma niebieskie kwiaty),
- wielosił jezoński Purple Rain Strain (ma 50 cm, brązowe liście i fioletowe kwiaty),
- wielosił późny „Heavenly Habit” (rośnie do 40 cm wysokości, ma wzniesiony pokrój, kwitnie na fioletowo).
Jak wygląda wielosił błękitny?
Wielosił błękitny rośnie w górę, nie płoży się. Razem z kwiatostanem może osiągać nawet 100 cm wysokości oraz 45-60 cm rozpiętości. Liście wielosiłu dzielą się na małe, pierzaste listeczki z ostrymi końcówkami. Więcej jest ich przy ziemi, łodyga rośnie wyżej niemal naga, aby na końcu dać kwiaty. Taka „piętrowa” budowa rośliny sprawiła, że nazywana jest niekiedy drabiną Jakuba.
Kwiaty wielosiłu są w zależności od odmiany zazwyczaj niebieskie lub fioletowe, rzadziej białe. Są drobne (do 2 cm), ale rosną na szczytach łodyg w sporych wiechach. Pachną miodowo i przyciągają owady.
Wielosił błękitny - uprawa
Wielosił błękitny to bylina, czyli roślina wieloletnia. Jest odporny na mrozy. Wymagania wielosiłu nie są zbyt wygórowane. Lubi glebę przepuszczalną, mineralną i wilgotną (bardzo ważne jest podlewanie w upalne lato, ale kiedy nie ma suszy, podlewanie wielosiłu nie jest konieczne). Najlepiej rośnie na słońcu, ewentualnie w półcieniu.
Rozpoczyna wiosenny rozwój już bardzo wczesną wiosną. Zakwita w czerwcu, a kwiaty zdobią ogród do sierpnia.
Nawozimy ewentualnie kompostem na wiosnę i raz w trakcie sezonu nawozem wieloskładnikowym. Nie jest to konieczne, ale sprawi, że wielosił będzie bujniejszy.
Wielosiły nadają się do uprawy na skalniaku i w rabatach. Dobrze czują się w towarzystwie iglaków i niedaleko oczek wodnych. Uprawia się go w pobliżu pasiek, aby poprawić jakość i smak miodu.
Rozmnażanie wielosiłu
Rozmnażanie wielosiłu przeprowadza się za pomocą nasion, przez podział lub sadzonkowanie. Wysiewamy nasiona na przedwiośniu w glebie zmieszanej z kompostem. Przysypujemy ziemią na głębokość 1 cm. Kwiaty wielosiłu pojawią się w drugim roku po siewie.
Odpowiedni rozsad wielosiłu to 12-24 roślin na m².
Jakie właściwości ma wielosił?
WIelosił jest rośliną dekoracyjną wykorzystywaną w naturalistycznych ogrodach, ale ma też zastosowanie lecznicze.
Właściwości wielosiłu:
- wykrztuśne,
- obniżające ciśnienie,
- poprawiające krzepliwość krwi,
- uspokajające,
- obniżające poziom cholesterolu,
- zwiększające odporność organizmu.
Działa wspomagająco przy leczeniu nerwic, wrzodów żołądka i dwunastnicy, padaczki. Pomaga także przy osłabieniu.
Jako surowiec zielarski wykorzystuje się kłącze i korzenie wielosiłu. Zbiera się je jesienią w drugim roku uprawy. Należy je wykopać, umyć, wysuszyć i pociąć na kawałki. Suszymy wielosił na słońcu lub w suszarni (temperatura 50-60℃).
Wielosił stosuje się zawsze po jedzeniu (zawiera drażniące układ pokarmowy saponiny). Robi się z niego odwar (łyżka wielosiłu gotowana 30 minut w szklance wody), napar (łyżkę wielosiłu zalewamy szklanką wrzącej wody i pozostawiamy na pół godziny) czy nalewkę. Dawkujemy zawsze po łyżce, nie pijemy od razu całości.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN