Jak radzić sobie z poczuciem winy?

ręce wskazujące
Fot. kokouu / Getty Images
Poczucie winy to zwykle znak od sumienia, że zrobiliśmy coś złego. Ale czy zawsze? Okazuje się, że poczucia winy doświadcza każdy niezależnie od tego, czy robił coś złego czy nie. Czy istnieje coś takiego jak patologiczne poczucie winy? Jak uwolnić się od poczucia winy?

Poczucie winy to stan emocjonalny wywołany świadomością uczynienia czegoś moralnie lub prawnie niedozwolonego. Zwykle wiąże się z potrzebą poddania się karze lub czynienia zadośćuczynienia osobom (zwierzętom, instytucjom), które w wyniku naszych działań zostały skrzywdzone. Nie zawsze jednak poczucie winy spowodowane jest rzeczywistą winą. Bywa, że nakładamy na swoje barki odpowiedzialność za rzeczy, na które nie mieliśmy wpływu. I tu zaczyna się patologiczne poczucie winy.

Więcej:

Poczucie winy to narzędzie naszego sumienia , które w sytuacjach ekstremalnych jest w stanie powstrzymać niemal każdego przed dalszym czynieniem rzeczy złych. Bez poczucia winy prawdopodobnie nie moglibyśmy funkcjonować w społeczeństwach, tworzyć systemów religijnych ani kultur. Jednak poczucie winy powstałe sztucznie, np. u dziecka, którego rodzice się rozwodzą, potrafi destrukcyjnie wpłynąć na całe życie człowieka.

Rodzaje poczucia winy

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje poczucia winy, których scharakteryzowanie pomaga wiele zrozumieć. Przede wszystkich poczucie winy właściwe , gdzie wyrzuty sumienia bywają proporcjonalne do wagi popełnionego czynu. Jest to objaw prawidłowego funkcjonowania mózgu człowieka i jego samego w społeczeństwie.

Poczucie winy niewłaściwe to patologiczne poczucie winy , które skalą przerasta przewinienie jednostki. Zdarza się również często, że pojawia się poprzez wpędzanie kogoś w poczucie winy przez bliskich ludzi, na przykład w rodzinie.

Źródła poczucia winy

Poczucie winy jest wynikiem przede wszystkim życia w społeczeństwie oraz naszego wychowania. Bez ludzi wokół poczucie winy nie mogłoby zaistnieć, bo nie czulibyśmy większości wpływów z zewnątrz, które je wywołują. Jakie to czynniki?

  • Świadomość dobra i zła wynikająca między innymi z wychowania, środowiska i wpływu kultury, w której wychował się człowiek jest podstawowym warunkiem pojawienia się poczucia winy.
  • Założenia niemożliwe do spełnienia są cechą charakterystyczną wielu religii, gdzie wyznawcy, mimo głębokiej wiary, nie są w stanie przestrzegać jej wszystkich założeń. Wiara katolicka np. wymaga od swoich wiernych stałej czujności nie tylko nad poprawnością czynów, ale i myśli. Taki rygor, który i tak nie jest w stanie wyeliminować każdego błędu, może wprowadzić w stałe i wyniszczające poczucie winy, destrukcyjne zwłaszcza w momencie, gdy to, co robimy, nie czyni krzywdy absolutnie nikomu wokół, tylko i wyłącznie konkretnej „doktrynie", która z założenia pozostaje bezosobowa.
  • Presja społeczna często wciąga nas w poczucie winy nawet w sprawach, które dla nas nie mają żadnego znaczenia albo takich, które nie powinny mieć znaczenia dla ludzi wokół nas. Bywa, że z poczucia winy, nie wpasowujemy się w model idealnego obywatela, zakładamy rodzinę, mimo że nigdy tego nie chcieliśmy albo wybieramy zawód, który nas nie interesuje, bo tak wypada. Ilu jest przecież lekarzy czy księży bez powołania – w zawodach, w których powołanie to rzecz podstawowa. Wszystko tylko po to, żeby uniknąć przez jednostkę krytyki ze strony społeczeństwa.
  • Błędy wychowawcze , które popełniają rodzice w tym trudnym procesie wprowadzania dziecka w życie, mogą mieć swoje zgubne skutki i wpływać na człowieka przez całą jego egzystencję. Poczucie winy u dziecka może rosnąć w domach, w których stawia się wobec niego tylko wymagania i jest karcone za każde niepowodzenie. Wzbudzanie poczucia winy przez matkę czy ojca spowoduje, że z zahukanego dziecka wyrośnie niepewny siebie dorosły.

Zobacz także: Psychologia, czyli zawód z przyszłością

Konsekwencje poczucia winy mogą być pozytywne i do takich należy chęć zmiany i zadośćuczynienie skrzywdzonym przez nas ludziom. Do negatywnych skutków należą między innymi izolacja od społeczeństwa, stres, samopotępienie oraz zatracenie poczucia własnej wartości.

Zobacz film: Jak wygląda pierwsza wizyta u psychologa i seksuologa? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Jak poradzić sobie z poczuciem winy?

Jak pozbyć się poczucia winy? Należy przede wszystkim zdać sobie sprawę z tego, komu nasz czyn wyrządził krzywdę. Niezależnie od religii i kultury zawsze duże znaczenie ma zadośćuczynienie. Jest to podstawowy sposób na zlikwidowanie poczucia winy. Kolejny to pojednanie z osobą, której wyrządziliśmy krzywdę. Zwykle poczucie winy staje się niszczące i zbyt wielkie, kiedy nie jesteśmy w stanie w żaden sposób uzyskać wybaczenia.

Jeżeli dręczy cię nadmierne poczucie winy, niezależnie od powodu, czy jest to poczucie winy w związku, czy też wstyd i poczucie winy u alkoholika warto udać się na terapię. Nie należy wstydzić się rozmów z psychologiem i potraktować je jako konieczność spotkania ze zwykłym lekarzem podobnym do internisty, który zajmuje się całością ciała, z tym że tutaj psycholog zajmuje się całością umysłu. Rozmowy i konkretnie zadania zadawane przez psychologa pomogą ci panować nad zbyt dużym lub fałszywym poczuciem winy. W ekstremalnych przypadkach pomogą również leki wyciszające z rodzaju antydepresyjnych.

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości