Co powoduje jąkanie i jak wyleczyć to zaburzenie?

Jąkanie się to zaburzenie płynności mowy, które jest problemem nie tylko natury lingwistycznej, związanym z nieprawidłowym tokiem wypowiedzi, ale także problemem społecznym. Jąkanie się może negatywnie oddziaływać na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka, a także powodować zaburzenia samooceny. O jąkaniu rozmawialiśmy w Dzień Dobry TVN z: Aleksandrą Jastrzębowską-Jasińską, psycholog i terapeutą jąkania, Marceliną Przeździęk, neurologopedką oraz Klarą Zoll, mamą dziecka, które się jąka.

Jąkanie się utrudnia komunikację, może też pogorszyć relacje interpersonalne i powodować zakłopotanie u dzieci oraz dorosłych. W artykule podpowiadamy, czym charakteryzuje się jąkanie, jakie są jego przyczyny, a także jak wyleczyć jąkanie i jakie ćwiczenia można stosować.

>>> Zobacz także:

Jąkanie się – przyczyny

Zdaniem psychologów i logopedów liczba osób jąkających się ciągle rośnie. Jest to związane z coraz szybszym tempem życia, rosnącą liczbą sytuacji stresowych i lękiem przed sytuacjami społecznymi, publicznymi. Co powoduje jąkanie? Do głównych przyczyn jąkania się można zakwalifikować:

  • czynniki dziedziczne (genetyczne) związane z przekazywaniem genów lub też naśladownictwem jąkających się rodziców (jąkanie nabyte),
    • czynniki psychologiczne, związane z nerwicą, stresem, negatywnymi emocjami;
      • przyczyny lingwistyczne, związane z problemami u dzieci z opanowaniem mowy, poszczególnych głosek, sylab lub wyrazów;
        • zaburzenia oddechowe;
          • asymetryczność w budowie mózgu.

            Jąkanie u dzieci

            W większości przypadków jąkanie u dzieci pojawia się pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. Jąkanie u dwulatka jest raczej rzadkie, natomiast jąkanie u trzylatka może już pojawiać się stosunkowo często. Lingwiści wyróżniają trzy rodzaje jąkania:

            • jąkanie kloniczne, czyli powtarzanie tej samej głoski lub sylaby;
              • jąkanie toniczne, czyli zacinanie się w trakcie wypowiedzi;
                • jąkanie kloniczno-toniczne, które łączy oba typy dolegliwości.

                  W wieku przedszkolnym jąkanie się występuje dużo częściej u chłopców niż u dziewcząt, a ta dysproporcja pogłębia się wraz z dalszym rozwojem dziecka. Jednocześnie wraz z dorastaniem malucha ryzyko pojawienia się jąkania coraz bardziej się zmniejsza. Zdarza się, że u dzieci występuje jąkanie rozwojowe, które pojawia się po 3. roku życia, a zanika w okolicach 5. lub 6. roku życia samoistnie lub z pomocą logopedy. Jąkanie wczesnodziecięce może być więc charakterystyczne dla pewnego etapu rozwoju, jednak jąkanie się u dorosłych stanowi zwykle problem natury genetycznej lub psychiczno-emocjonalnej.

                  Jąkanie się – najważniejsze teorie psychologiczne

                  Teorie rozwojowe wskazują, że jąkanie u dzieci pojawia się zwykle w okresie przedszkolnym, dlatego ogromne znaczenie mają ćwiczenia z dzieckiem i zastosowanie odpowiednich metod wychowawczych. Zdaniem Szamburskiego, psychologa, do jąkania się prowadzić może nerwica oraz predyspozycje genetyczne. Tym samym jąkanie może pojawić się w wyniku silnie wyzwalających czynników, np. przestrachu, zmiany sytuacji społecznej dziecka, naśladowania innych. Zdaniem behawiorystów jąkanie się powstaje w wyniku reakcji wyuczonej, czyli warunkowania klasycznego lub instrumentalnego. Niestety, zdaniem psychologów, osoby jąkające się mają wysoki poziom neurotyzmu, czyli napięcia emocjonalnego i są zwykle introwertyczne i zamknięte w sobie. Jakość życia osób jąkających się może się obniżać, ze względu na dokuczliwe uwagi znajomych z przedszkola lub szkoły. W życiu dorosłym może się zdarzyć, że dana osoba będzie jąkać się tylko w sytuacjach stresujących, np. w trakcie wystąpień publicznych. W takiej sytuacji człowiek ten może narazić się na niepowodzenie w trakcie prezentacji biznesowych lub ważnych spotkań.

                  Jąkanie – terapia

                  Leczenie jąkania jest możliwe, zwłaszcza u dzieci. Terapia jąkania polega więc na ćwiczeniu mowy, wymawiania konkretnych głosek, słów lub fraz. Szczególną uwagę specjaliści zwracają na zautomatyzowanie wypowiedzi. Leczenie przynosi efekty tylko wtedy, jeżeli osoba pracuje samodzielnie, także we własnym zakresie. Ludzie z tym zaburzeniem mowy mogą udać się zarówno do logopedy, jak i do psychologa lub psychoterapeuty. Osobom, które dodatkowo cierpią na tiki lub przyruchy, dodatkowo zalecana jest wizyta u neurologa. Psychoterapia przydaje się także tym, którym jąkanie przeszkadza w normalnym funkcjonowaniu, przez co cierpią, żyją w samotności, mają obniżoną samoocenę.

                  Ćwiczenia na jąkanie, czyli jak przestać się jąkać?

                  Logopeda zwykle zaleca specjalne ćwiczenia i sposoby na jąkanie . Jednak rodzice w domu, z dziećmi, również powinni stosować się do kilku zasad:

                  • wolne mówienie, tak aby dziecko zrozumiało każde słowo;
                    • mówienie spokojne, a nie w sposób natarczywy lub agresywny;
                      • słuchanie uważnie dziecka, ponieważ komunikacja jest zawsze dwustronna;
                        • mówienie dokładnie w taki sposób, w jaki chcemy, żeby mówiło dziecko, ponieważ zwykle dzieci naśladują rodziców, jeśli chodzi o sposób i tok wypowiedzi.

                          Ćwiczenia logopedyczne na jąkanie nie zawsze pomagają od razu. Dziecko i rodzice muszą się skoncentrować i odpowiednio zmotywować do działania.

                          Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

                          podziel się:

                          Pozostałe wiadomości

                          Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

                          Jakub Tolak czeka na poważną operację. "Doszedłem do momentu, w którym trzeba podjąć decyzję"

                          Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

                          Brytyjska prasa: Księżna Kate przyłapana na zakupach. Zwrócono uwagę na jej wygląd

                          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

                          Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą. "Zaczęłyśmy z czystą kartą"

                          Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

                          Mieszka z 50-letnim synem: "Nie chce od mamy odejść"

                          Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

                          Czy można wydłużyć działanie botoksu? Posłuchaj, co na ten temat mówi specjalista

                          Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

                          Jak wychować dzieci w dobie ekranów? "Uważajmy, żeby nie przesadzić"

                          Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły
                          Materiał promocyjny

                          Niepokojący stan psychiczny nastolatków. Dove i MŁODE GŁOWY łączą siły

                          Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

                          Iga Świątek spotkała się z gwiazdą filmu "Diuna"

                          Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy
                          Materiał promocyjny

                          Jaśminowy, brązowy czy biały? Ryż na wiele pysznych sposobów według Grzegorza Zawieruchy

                          Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

                          Marcin Prokop założył alkogogle i przeszedł test

                          Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

                          Manicure Hailey Bieber to hit tej wiosny

                          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                          Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

                          Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką
                          Materiał promocyjny

                          Królowa kuchni staropolskiej w nowej odsłonie. Poznaj przepisy Darii Ładochy na dania z perliczką

                          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                          Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

                          Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"
                          Materiał promocyjny

                          Zielone miejsca pracy czekają na górników. "Kwalifikacje są bardzo podobne"

                          "Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii
                          Materiał promocyjny

                          "Sposób na wnętrze". Kasia Jaroszyńska i eksperci z Leroy Merlin spełnili marzenie 7-letniej Rozalii

                          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                          Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

                          Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne
                          Materiał promocyjny

                          Wielkanoc z nutką nowoczesności. Przepisy Mariety Mareckiej na nietuzinkowe dania świąteczne

                          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                          Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

                          Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?
                          Materiał promocyjny

                          Samotność osób starszych. Jak wspierać na co dzień seniorów?

                          Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

                          Toksyczna odzież - jakich materiałów unikać? "Po jakimś czasie dowiadujemy się, że mamy nowotwór"

                          Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D
                          Materiał promocyjny

                          Ruszyła 8. edycja konkursu POLSKI PACJENT W AVÈNE. Do wygrania wyjazd do Centrum Hydroterapii w Avène we Francji oraz emolienty XERACALM A.D

                          Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

                          Piotr Adamczyk wspiera żonę w przewlekłej chorobie

                          Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

                          Wyniki najnowszego rankingu najsmaczniejszych deserów. Polskie ciasto na pierwszym miejscu

                          Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

                          Alkohol przyczynia się do występowania aż 200 chorób. Jakich?

                          Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego
                          Materiał promocyjny

                          Domowy street food, czyli kulinarna podróż bez biletu. Poznaj przepisy Szymona Czerwińskiego

                          27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

                          27-letnia Ola miała najpoważniejszy rodzaj udaru

                          Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

                          Książę William zażartował z Kate. Przesadził?

                          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                          Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

                          Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

                          Jakie są właściwości błękitnych kamieni? Poznaj moc szafiru, turkusu i apatytu

                          Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

                          Pamiętacie Manię z "Przepisu na życie"? Wiemy, czym się teraz zajmuje

                          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                          9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

                          Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

                          Tego badania boją się Polacy. Nie wykonał go m.in. tata Marcina Mellera: "Zmarł po 3,5 roku"

                          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
                          Materiał promocyjny

                          E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

                          "Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

                          "Mam tysiaka. Zbieram na Lambo". Wyznania dzieci o pieniądzach bawią do łez

                          Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

                          Po przeszczepie serca zostały matkami. "Chciałam spełnić to marzenie"

                          Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

                          Pierwszy partner zdradził ją z jej przyjaciółką, kolejny z prostytutką. Czy mu wybaczyła?

                          Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

                          Zdrowe stopy na wiosnę i nie tylko. Podolog o codziennej pielęgnacji

                          "Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

                          "Back to school. Prawdziwy egzamin". TTV wysyła rodziców z powrotem do szkoły

                          Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

                          Wiosenne nowości. Czego mogą spodziewać się widzowie Dzień Dobry TVN? "Mamy akcje specjalne"

                          Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

                          Stawiasz problemy innych ponad swoje? To może być ważny sygnał. "Nieświadome pragnienie"

                          Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

                          Ile kosztuje m2 mieszkania w bloku z wielkiej płyty? Kwota zwala z nóg

                          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

                          #DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas