Uprząż chomątowa – czym jest chomąto, do czego się je stosuje i jakie rodzaje wyróżniamy

Uprząż chomątowa wisząca na ścianie
Fot. sergeyryzhov/ Getty Images
Wyróżniamy wiele rodzajów uprzęży konnych, które na przestrzeni dziejów wykorzystywane były do pracy w polu i do powożenia. Czym wyróżnia się chomąto, jakie ma zastosowanie i jakie są jego rodzaje?

Chomąto to uprząż dość bezpieczna i wygodna dla konia. Dzięki niej zwierzę może pracować z maksymalną siłą. Ze względu na miejsce używania i funkcjonalność rozróżniamy chomąta krakowskie, angielskie, śląskie, podlaskie i norweskie.

Co to jest chomąto?

Chomąto powstało w Chinach około I w. p.n.e. W Europie wykorzystuje się je od X w.

Jest to jarzmo, w które dawniej zaprzęgano zwierzęta pociągowe, zwłaszcza konie ciągnące wóz lub pług. Koń ubrany w chomąto może ciągnąć z większą siłą dzięki obciążeniu rozłożonemu równomiernie wokół karku. Każde chomąto musi być dopasowane do konia i wyściełane materiałem, aby nie drażnić szyi i nie kaleczyć skóry zwierzęcia. Wykorzystywane jest ono do uprzęży konnych.

Uprząż to część osprzętu zwierzęcia pociągowego przysposabiający go do pracy w zaprzęgu. Składa się z elementów ciągnących, wstrzymujących, kierujących i łączących. Uprzęże, głównie przeznaczone dla koni, dzielimy na jednokonne lub wielokonne, chomątowe lub szorowe. W uprzężach chomątowych głównym elementem jest chomąto.

Konie w tego typu uprzężach zaprzęgnięte w wozy wykorzystywano dawniej do prac gospodarskich i do transportu. Z czasem wozy konne spotykane na polach uprawnych i gospodarkach zostały zastąpione przez pojazdy mechaniczne. Obecnie właściwie już nie spotykamy koni pociągowych poza tymi, które ciągną bryczki z turystami w większych miastach lub biorą udział w konkurencji powożenia.

Czym jest uprząż chomątowa?

Uprząż chomątowa to rodzaj uprzęży konnej stosowanej w pojazdach zaprzęgowych. Uprząż chomątowa składa się z chomąta, kantaru służącego do chwytania i przytrzymywania konia, nagrzbietnika z podpinką, czyli siodełka, podogonia, pasa przezkonnego, pasów pociągowych, lejców i wędzidła. Chomąto dla konia należy dobierać indywidualnie do rozmiarów zwierzęcia. Uprząż chomątowa musi być doskonale dopasowana do gabarytów zwierzęcia, aby nie krępować jego ruchów i umożliwiać pracę z dużą siłą.

Wyróżniamy kilka rodzajów uprzęży chomątowej: chomąto krakowskie , angielskie, śląskie, podlaskie i norweskie.

Chomąto krakowskie

Chomąto krakowskie składa się z drewnianych kleszczyn i skórzanej kiszki. Konstrukcja rożków umiejscowionych nad pierścieniami lejcowymi zapobiega przerzuceniu lejca za kaptur. W uprzęży dla konia z chomątem krakowskim nagrzbietnik pozbawiony jest pierścieni, które przytrzymywałyby lejce. Chomąto krakowskie należy zakładać razem z podkładem, czyli lisem. Wyróżnia się bogatymi zdobieniami.Ten typ uprzęży chomątowej można spotkać do dziś chociażby na krakowskim rynku na koniach zaprzężonych do dorożek wożących turystów.

Chomąto angielskie

Chomąto angielskie to bardzo elegancka uprząż wyjazdowa, choć może być też traktowana jako robocza. Składa się ze skórzanej kiszki wypchanej słomą, żelaznych lub mosiężnych kleszczyn, szprungu, czyli paska stabilizującego chomąto. W tego typu chomącie wyjazdowym używa się też czeka, czyli dwóch pasków, które są przypięte do kiełzna po obu stronach głowy konia i zapobiegają opuszczaniu głowy zwierzęcia. Koń trzyma szyję wysoko, dzięki czemu szybko reaguje na polecenia woźnicy. Takie ustawienie uniemożliwia zwierzęciu też galop, dlatego uprząż z chomątem angielskim jest wykorzystywana w wyścigach kłusaków.

Chomąto śląskie, podlaskie i norweskie

Uprząż z chomątem śląskim jest pozbawiona rożków, a jej część z kapturem jest wysoka i szpiczasta. Składa się z drewnianych kleszczyn i grubej skórzanej kiszki wypchanej słomą. Swoim wyglądem chomąto śląskie przypomina nieco chomąto krakowskie, nie jest jednak tak dekoracyjne, jak to ostatnie.

Chomąto podlaskie używane jest zarówno w Polsce, jak i na wschodzie, zwłaszcza w Rosji. Uprząż składa się z drewnianych kleszczyn związanych na dole rzemieniem, grubej skórzanej kiszki, która oplata kark i boki konia, nie uciskając tchawicy. Chomąto podlaskie nie przypina się jak pozostałe typy uprzęży do pasów pociągowych, tylko przywiązuje się je rzemieniami do dyszli.

Chomąto norweskie to elegancka uprząż używana do powożenia lub prac gospodarskich, gdyż jest też bardzo praktyczna. Ma lekką, wygodną konstrukcję. Posiada pierścienie w nagrzbietniku, które łączy metalowy pałąk.

Zobacz film: Konna pasja

Zobacz film: Konna pasja. Źródło: Dzień Dobry TVN

Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN

podziel się:

Pozostałe wiadomości

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Zjadłam słynny żurek Magdy Gessler. Czy talerz zupy jest wart swojej ceny?

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Kobiety hejtowane za wielodzietność.  "Odpieluszkowe zapalenie mózgu"  

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Siostry uratowały sklep dziadka. "To nie mogło się tak skończyć"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Marta Krupa o trudnym związku i powrocie do show-biznesu. "Byłam poniżana"

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Nowy uczestnik wszedł do "Hotelu Paradise 8" i od razu namieszał

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym
Materiał promocyjny

Serowe pyszności na Wielkanoc. Poznaj przepisy Andrzeja Polana na dania z serem długodojrzewającym

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

Tradycje wielkanocne - zwyczaje, ciekawostki i symbole Wielkanocy. Co powinno być w koszyczku wielkanocnym?

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

"Po Wielkanocy sałatkę jarzynową wyrzuca 68% Polaków". Znana dziennikarka radzi, co z niej zrobić

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego
Materiał promocyjny

Wyjątkowe dania z drobiu na Wielkanoc (i nie tylko). Wypróbuj przepisy Matteo Brunettiego

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Ile jajek można zjeść w tygodniu? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

Księżna Kate wspierała ją w chorobie. Teraz 8-latka chce zrobić dla niej to samo. "Wyzdrowieje tak, jak ja"

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu
Materiał promocyjny

10 kroków dzieli Cię od udanej podróży. O tym należy pamiętać przy planowaniu wyjazdu

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Klaudia El Dursi zabiera w podróże walizki z jedzeniem?

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"
Materiał promocyjny

Ten składnik warto suplementować. "Odpowiada za to, że nasza skóra jest ładna, a włosy piękne"

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Wiosenny horoskop miłosny. Pojawią się emocjonalne burze i zawirowania

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Czy epidemia opioidowa ma szansę dotrzeć do Polski? "4 lata temu nie mieliśmy żadnych przypadków"

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

Polska ma własnego van Gogha. Ekspertyzy potwierdziły autentyczność obrazu

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

"Alkohol, przemoc, zaniedbania". Gabriela nie bała się pomóc maluchom

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy
Materiał promocyjny

Potrawy wielkanocne, które zawładną świątecznym stołem. Przepisy Sebastiana Olmy

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Marcin Prokop ma wyjątkową relację z bratem, lecz nie zawsze było kolorowo. "Zburzył mój spokój"

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Obejrzałam dwa odcinki serialu "Klara". Każdy zna kogoś takiego, jak matka głównej bohaterki

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"
Materiał promocyjny

Sposób na wnętrze: Metamorfoza starej i niefunkcjonalnej kuchni. "To jest rewelacja"

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Sarah Ferguson wspiera Kate. Sama walczyła z dwoma typami raka

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Wyjątkowy gość specjalny w "MasterChef Nastolatki"

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Nazywają go "trudnym aktorem". Jaki naprawdę jest Sebastian Fabijański?

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?
Materiał promocyjny

Dbać trzeba nie tylko o włosy, ale i o skórę głowy. Jak to robić?

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

"Łazienkowe przekleństwa" - zbawienna metoda czy szkodliwy trend? Psycholożka wyjaśnia

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

Sposób na idealnie białe firanki i obrusy na święta - sprawdź, co trzeba zrobić

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

"Hotel Paradise 8". Ola i Ada rozdają karty. Ich decyzja może mieć wpływ na Rajskie Rozdanie

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry
Materiał promocyjny

Zatrzymaj pierwsze zmarszczki. Sprawdź, jak zapobiec starzeniu się skóry

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Platforma streamingowa Max już w czerwcu. "Na tę chwilę czekaliśmy 2 lata"

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Wiosna na wielkanocnym stole. Stwórz własne dekoracje

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?
Materiał promocyjny

Brak apetytu u osób starszych. Co robić, kiedy seniorzy przestają jeść?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Co i za ile kupimy do koszyka wielkanocnego?

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

Nie wiesz, jak rozmawiać ze swoim psem? Waszą komunikację poprawi Radek Ekwiński. Napisz do nas

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

To najczęstszy błąd w podawaniu żurku

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Wybuchowy ekstrawertyk, a może cichy introwertyk? Poznaj numerologiczną 4

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Mateusz Hładki poprowadzi nowy program

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

Sprawdzony trik z TikToka. Jak sprytnie pokroić mango?

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"
Materiał promocyjny

E-sklep TVN. Co jest w ofercie? "Widzowie poczują się częścią czegoś większego"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Ile cukru jest w przekąskach dla dzieci? "Owoce się je, a nie pije"

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Paulina Holtz oddała kuchnię. Ogłoszenie zamieściła na popularnej grupie

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Wielka przeprowadzka rodziny Clarke. "Najbardziej obawiamy się o Czarusia"

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

Sanah szczerze o swoich lękach. Czego się obawia?

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

9 tradycyjnych potraw na Wielkanoc - najlepsze przepisy

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Wakacje w maju – gdzie warto pojechać?

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

Ola Żuraw-Świątek po 10 latach pogodziła się z mamą

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

#DzieńDobrywPolsce. Potrzebujesz interwencji Dzień Dobry TVN? Napisz do nas

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Jak rozmawiać z dziećmi o ukrzyżowaniu Jezusa? "Mają prawo wiedzieć, że umieramy"

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Grupowa randka w "Hotelu Paradise 8". Ktoś złoży uczestnikom niezapowiedzianą wizytę

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Beata Ścibakówna skrytykowała zachowanie młodych aktorów

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"

Nauczycielka, która nie stawia stopni. "Obawiałam się bardziej reakcji rodziców niż uczniów"