Przyczyn złego stanu zdrowia wśród młodzieży jest wiele i często są ze sobą powiązane. Problemem jest lekceważące podejście do wszechobecnych komunikatów prozdrowotnych, a co za tym idzie, częste przekonanie "mnie to nie dotyczy". 

Wpływ używek na zdrowie młodych ludzi

Istotnym źródłem problemów zdrowotnych wśród młodzieży są różnego rodzaju używki. Sięganie po nie w ramach eksperymentowania z substancjami i odmiennymi stanami świadomości jest powszechnym zjawiskiem towarzyszącym dorastaniu. Niestety, z wieloma osobami używki zostają na długie lata, niekiedy przez całe życie. I to życie często bywa właśnie przez nie skracane.

Najczęstszą przyczyną chorób nowotworowych w Polsce jest palenie papierosów. Drugą używką, która stała się plagą i społecznym problemem, jest alkohol. Wydawać się może, że wszyscy dobrze wiedzą o tym, jak szkodliwe dla zdrowia jest palenie wyrobów tytoniowych i spożywanie alkoholu. W końcu mówią o tym liczne kampanie społeczne czy informacje, a nawet nieprzyjemne zdjęcia na produktach (np. skutki palenia na paczkach papierosów). 

Papieros to mieszanka wysoko toksycznych i rakotwórczych substancji – każdy organizm to indywidualny system, inaczej więc reaguje, a nie każda trucizna zabija od razu. To może być przyczyną, dla której zarówno młodsi, jak i starsi ludzie nie zdają sobie sprawy, jaką krzywdę wyrządzają samym sobie, regularnie paląc. Podobnie jest z alkoholem – nadużywany, również sieje spustoszenie w organizmie człowieka, zarówno pod kątem fizycznym, jak i psychicznym - ale tego również nie widać od razu.

Planuję długie życie

Wczesne objawy czerniaka. Jakie znamiona powinny budzić nasz niepokój?

Zbliżają się wakacje, a my coraz chętniej (więcej)

Planuję długie życie

Światowy Dzień Bez Tytoniu. Jak zerwać z nałogiem? "Trzeba poszukać dobrej motywacji wewnętrznej"

Palenie papierosów jest najczęstszą przyczyną (więcej)

Zdrowie młodych ludzi a dieta i ruch

Współczesny rynek jest tak obfity w ilość produktów spożywczych, jak nigdy wcześniej w historii ludzkości. Wiele z nich to różnego rodzaju wariacje na temat żywności i produkty, które nie powinny pojawiać się w diecie żadnego człowieka zbyt często. Mowa przede wszystkim o tych wysoce przetworzonych, nie posiadających zbyt wielu wartości odżywczych, za to sporo substancji szkodliwych dla ludzkiego zdrowia. 

Oczywiście nie należy nakładać na siebie czy swoje dzieci całkowitego zakazu spożywania takich rzeczy. Sporadyczna konsumpcja nie zaburzy zbilansowanej, różnorodnej na co dzień diety. Niebezpieczeństwo pojawia się wtedy, gdy wyroby typu sieciówkowy burger, pizza, smażone w panierce mięso, frytki i inne dania typu fast food często zastępują pełnowartościowy posiłek. Taka dieta prowadzi do problemów skórnych, chorób układu krążenia, cukrzycy, otyłości, a nawet nowotworów. Ryzyko rośnie, gdy niewłaściwej, „śmieciowej” diecie towarzyszy dodatkowo brak ruchu. 

Niedobór odpowiednich składników odżywczych i aktywności fizycznej może wywoływać problemy we właściwym rozwoju młodych organizmów. Ponadto producenci kiepskiej jakościowo żywności nie są prawnie zobowiązani do ostrzegania o konsekwencjach, jakie może nieść za sobą ich nadmierne spożywanie. Obowiązek uświadamiania w tej kwestii spoczywa na wszystkich, którym zależy na przyszłości dzisiejszych nastolatków. 

mat. prasowe 

Zdrowie psychiczne młodych ludzi

Wbrew temu, co często głoszą osoby starsze, czas młodości współczesnych ludzi nie zawsze jest pełen zabawy i beztroski. Życie nastolatków nie jest pozbawione stresu, z którym często nie wiedzą, jak sobie radzić. Dotyczy to nie tylko wyzwań związanych ze szkołą, ale również z budowaniem relacji społecznych, rywalizacją rówieśniczą, podążaniem za szybko zmieniającymi się trendami, problemami rodzinnymi i tymi związanymi z trudnym okresem dojrzewania. Wielu młodych ludzi żyje w ciągłym napięciu, bez świadomości, jak wpływa to zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. 

Zdrowie psychiczne dodatkowo pogarszają wspomniane wcześniej używki, niewłaściwa dieta i brak ruchu. Kumulacja tych czynników może prowadzić nawet do depresji, która coraz częściej spotyka bardzo młodych ludzi. Powinni mieć świadomość, że zawsze mogą zgłaszać się po pomoc. Jeśli nie do bliskich osób, to na bezpłatne telefony zaufania, które mogą być pierwszym krokiem w wyjściu z trudnej sytuacji.

Dobrym rozwiązaniem w łagodniejszych przypadkach, typu codzienny stres, jest regularna aktywność fizyczna i poświęcanie czasu również na swoje pasje. Jeśli młodzi chcą o siebie zadbać, powinni również regularnie wykonywać badania profilaktyczne przewidziane dla ich grupy wiekowej i możliwie najlepiej stosować się do wszystkich zaleceń.

Jak wspierać profilaktykę zdrowotną młodych ludzi?

Ciężko, będąc młodą, poznającą świat osobą, zupełnie zrezygnować ze wszystkiego, co na dłuższą metę jest szkodliwe. Nie można oczekiwać od młodzieży, że przestanie eksperymentalnie poznawać świat. Tym bardziej, że mowa o substancjach, które można kupić w sklepie – są więc przeznaczone dla ludzi. Koniecznym jest jednak, aby byli świadomi różnicy między próbowaniem, okazyjnym spożyciem, a regularnym zatruwaniem organizmu toksycznymi substancjami, które niszczą ludzkie ciała od środka, jak i na zewnątrz. Młodzi muszą być świadomi licznych życiowych ograniczeń, jakie niesie za sobą utrata zdrowia. Nie należy jednak zakazywać i straszyć śmiercią, a uświadamiać o krótszym, bardziej ograniczonym życiu – np. mniejsza wydajność organizmu, szybsze męczenie się przy prostych czynnościach, szybsze starzenie się, niższa odporność – łapanie kolejnych chorób osłabiających organizm.

Z jednej strony młodzi często uprawiają sporty, stosują liczne kosmetyki, a czasem pierwsze zabiegi, które mają na celu troskę o wygląd. Z drugiej jednak nie zdają sobie sprawy, jak bardzo to samo ciało mogą zatruwać. Trudno jest być zadbanym na zewnątrz, nie dbając o wnętrze. Dlatego tak ważne jest wprowadzanie prozdrowotnych nawyków od jak najmłodszych lat. A do tego niezbędna jest pomoc osób dorosłych. 

Młode osoby z wielu względów nie są łatwym adresatem pouczających komunikatów, a nawet wskazówek. Różne badania, a także własne doświadczenia pokazują, że jedną z najskuteczniejszych metod edukacyjnych w kwestii m.in. zdrowia jest dawanie przykładu przez autorytety. Mowa przede wszystkim o osobach popularnych w Internecie, które niekoniecznie związane są z obszarem zdrowia, ale potrafią stworzyć wartościowy kontent dotyczący własnych doświadczeń chorobowych i/lub zachowań prozdrowotnych. 

mat. prasowe 

Potrzebne są przykłady, które pokazują, że zdrowy styl życia to nie jest ogromny wysiłek, na który składają się wyłącznie wyrzeczenia. Zdrowy styl życia może być i jest czymś przyjemnym. Obecnie półki w sklepach zarówno w mniejszych, jak i większych miastach, uginają się od zdrowej żywności, a internet pełen jest porad i przepisów na zdrowsze życie. Ćwiczyć można w domu, na siłowni, w parku, samotnie lub ze znajomymi. Dodatkowo sprzyja temu współczesne infrastruktura. Pozostaje tylko kwestia zmiany myślenia i zrozumienie, że ryzyko dotyczy wszystkich posiadaczy ciał, a nie tylko tych innych, o których gdzieś się przeczyta lub usłyszy. Ważne są też odgórne inicjatywy – takie jak np. podatek cukrowy, czy zakaz reklamy wyrobów tytoniowych, które mają ograniczyć narażanie młodych ludzi na czynniki ryzyka. Dodatkowo, stale należy uświadamiać, że dużo łatwiej i przyjemniej jest zapobiegać, niż leczyć.

Artykuł jest częścią kampanii społecznej „Planuję długie życie” realizowanej w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020–2030, finansowanej ze środków Ministra Zdrowia.

Przeczytaj więcej na temat kampanii Planuję długie życie.