Warto zaznaczyć, że większość podstawowych badań profilaktycznych można wykonać nieodpłatnie w ramach usług świadczonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Aby móc skorzystać z bezpłatnych badań, należy posiadać stosowne skierowanie od lekarza. Badania można wykonać również prywatnie – z reguły koszt tych podstawowych nie jest duży.
Dlaczego profilaktyczne badania lekarskie są ważne?
Regularne badania profilaktyczne mogą uratować życie. W tym stwierdzeniu nie ma żadnej przesady. Dzięki badaniom możliwe jest nie tylko rozpoznanie wielu chorób, zanim zaczną one dawać objawy, ale także wykrycie zwiększonego ryzyka zachorowania, co pozwala na wczesne wdrożenie działań umożliwiających całkowite uniknięcie choroby. Raz w roku warto udać się na kompleksowy „przegląd”.
Podstawowe badania profilaktyczne krwi
Profilaktyczne badanie krwi składa się z testów, które zazwyczaj są przeprowadzane z jednej lub dwóch próbek. Podstawą jest morfologia, dająca pogląd na poszczególne składniki krwi. Dzięki niej możliwe jest ustalenie ilości czerwonych krwinek (erytrocytów), białych krwinek (leukocytów) oraz krwinek płytkowych (trombocytów) w milimetrze sześciennym krwi. Wyniki morfologii stanowią pierwszy krok w wykrywaniu wielu schorzeń i zaburzeń pracy organizmu. Wraz z morfologią warto wykonać pomiar poziomu glukozy we krwi, który może pomóc w szybkiej diagnostyce cukrzycy. Ponadto dobrze jest zrobić lipidogram, który pozwala na określenie frakcji cholesterolu całkowitego, „dobrego” cholesterolu HDL, "złego" cholesterolu LDL i trójglicerydów. Lipidogram umożliwia podjęcie skutecznych kroków w przeciwdziałaniu rozwojowi miażdżycy. Raz do roku należy też wykonać badanie markerów ASL i AST (obrazują stan zdrowia wątroby) oraz hormonu TSH (jest związany z pracą tarczycy). Wymienione badania są tożsame z badaniami profilaktycznymi, jakie trzeba wykonywać po 30. roku życia. Przed laty za istotne badanie uważane było OB, czyli odczyn Biernackiego, współcześnie jednak wykonuje się je jedynie w określonych przypadkach.
Jakie badania profilaktyczne moczu warto wykonywać?
Badanie ogólne moczu należy wykonywać regularnie. Dzięki niemu możliwa jest ocena nie tylko funkcjonowania nerek czy wątroby, ale również predyspozycji do tworzenia się kamieni. Analiza moczu pozwala na wykrycie cukrzycy i żółtaczki. Podczas ogólnego badania moczu określane są:
- ciężar właściwy,
- barwa,
- odczyn,
- przejrzystość.
W trakcie tego badania sprawdza się zawartość urobilinogenu, czyli barwnika moczu. Laboranci skupiają się także na obecności: białka, glukozy, bilirubiny, ciał ketonowych oraz bakterii w osadzie. Wymienione składniki nie powinny znajdować się w moczu zdrowej osoby.
Inne badania profilaktyczne mężczyzn i kobiet
Wśród badań profilaktycznych, które należy powtarzać w regularnych odstępach czasu, lekarze wymieniają systematyczne wizyty u stomatologa (co pół roku), okulisty (co 3 lata) i laryngologa (co 5 lat). Osoby, które palą papierosy, raz na 2 lata powinny zrobić badanie układu oddechowego (spirometrię). Warto, by kobiety regularnie chodziły na wizyty do ginekologa i poddawały się badaniom cytologicznym oraz wykonywały obrazowe badanie piersi (zalecane są: USG u młodszych kobiet i mammografia u starszych). Zalecane badania profilaktyczne mężczyzn to przede wszystkim badanie per rectum. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni muszą pamiętać o kontrolnym samobadaniu (piersi w przypadku kobiet i jąder w przypadku mężczyzn).
Badania profilaktyczne a rak
Osobom, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwór, zaleca się regularne wykonywanie specjalistycznych badań. Wśród nich wymieniane są: kolonoskopia, mammografia, badanie cytologiczne, PSA test. Warto zaznaczyć, że wiele osób zapomina o ogólnym badaniu swojej skóry. Dermatolodzy biją na alarm, ponieważ odsetek osób chorujących na czerniaka stale się zwiększa. Należy bacznie przyglądać się znamionom i w razie jakichkolwiek wątpliwości wykonać dermatoskopię. Dostępne są również specjalistyczne badania krwi, które pozwalają określić prawdopodobieństwo zachorowania na dany typ nowotworu. Koszt wykonania tych badań jest dość wysoki. Warto także zaznaczyć, że są one wykonywane po zaleceniu przez lekarza m.in. osobom będącym w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwór. Trzeba mieć na uwadze, że nowotwór zwykle bardzo długo nie daje objawów, a jego wczesne wykrycie zwiększa prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia choroby.
Jak często poddawać się badaniom profilaktycznym?
Częstotliwość wykonywania poszczególnych badań zmienia się wraz z wiekiem. Kalendarz badań profilaktycznych zawiera wszelkie niezbędne informacje, m.in. w zakresie częstotliwości poddawania się poszczególnym badaniom.
Zobacz wideo: Jakie badania przysługują kobietom w ciąży?
Zobacz też:
- Najlepsze zabiegi na twarz. Dermatolog: "Żeby dobrze się czuć i wyglądać, najlepiej być zakochanym"
- Szczepionka przeciw koronawirusowi. Kiedy dostępna i jak długo będzie działać?
- Czy w czasie uprawiania sportu na świeżym powietrzu trzeba nosić maseczkę? Poznaj odpowiedź prawnika
Autor: Adrian Adamczyk