Mimo że znają go wszyscy, nie każdy wie o dobroczynnym działaniu jałowca. Właściwości tej rośliny mogą więc wielu zaskoczyć. Jakie są te najważniejsze i kto powinien z nich skorzystać?
>>> Zobacz także:
Rey smakuje kumpiak, czyli dojrzewającą szynkę z Podlasia
Przepisy na tradycyjny bigos, kapustę wigilijną i paszteciki z pieczarkami
Jałowiec – opis
Jałowiec pospolity jest gatunkiem wiecznie zielonego krzewu z rodziny cyprysowatych. Występuje zarówno w strefie klimatu umiarkowanego, subpolarnego, jak i w górach w strefie podzwrotnikowej. Istnieje kilka typów jałowca pospolitego. Odmiany tej rośliny występujące w Polsce można spotkać w Tatrach, Bieszczadach czy Karkonoszach. To jałowiec pospolity halny, czyli niski krzew płożący, który osiąga maksymalnie 10 m wysokości. Odmiana depressa o wysokości metra spotykana jest m.in. w Ameryce Północnej i terenach górskich zachodniej części USA. Megistoparta zaś zaliczana jest do najwybitniejszych odmian gatunku tego krzewu i rośnie w północno-wschodniej części Ameryki Północnej. Liście jałowca są iglaste i łuskowate, a cechą charakterystyczną tego wiecznie zielonego krzewu są szyszkojagody. Oprócz zastosowania w kuchni i lecznictwie gatunek ten jest często wykorzystywany jako roślina ozdobna.
Jałowiec – właściwości oraz zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce
Z dobrodziejstw krzewu jałowca czerpano już w czasach starożytnych. Ze względu na obecność flawonoidów stosowano go jako naturalny środek medyczny, np. do zwalczania infekcji dróg moczowych, a także do przeciwdziałania ich nawrotom.
Przyprawa jałowiec jest chętnie stosowana w kuchni, bo doskonale podkreśla smak potraw. Niewiele osób jednak wie, jak oddziałuje na organizm. Okazuje się, że w tej roślinie drzemie sporo leczniczych właściwości. Należy ją jednak stosować z umiarem, bo nadmierne spożycie, zamiast pomóc, może prowadzić do poważnych problemów ze zdrowiem.
Jałowiec reguluje trawienie, poprawiając perystaltykę jelit i przeciwdziałając kolce oraz wspomaga pracę wątroby i nerek. Pomaga także na schorzenia o podłożu reumatycznym czy w nerwobólach. Właściwości lecznicze tego zioła to również działanie rozgrzewające i przeciwzapalne, więc często pojawia się jako składnik maści na ból mięśni i stawów. Z jałowca można też przygotować nalewki i syropy, które świetnie sprawdzą się w walce z przeziębieniami, bo mają działanie bakteriobójcze i odkażające. Doskonale pomagają więc na kaszel i zwalczają katar. Wiele osób zastanawia się, czy można używać jałowca w ciąży. Niestety na ten czas lepiej zrezygnować z tej przyprawy, podobnie zresztą jak w czasie karmienia piersią, bo jego składniki przenikają do mleka matki. Jałowca należy unikać w przypadku stanów zapalnych przewodu pokarmowego i w chorobie nerek, a także przy marskości wątroby.
W kosmetyce ze względu na swoje właściwości antybakteryjne jałowiec jest wykorzystywany jako składnik szamponów przeciwłupieżowych oraz produktów o działaniu antytrądzikowym. W aromaterapii często natomiast stosuje się olejek z owoców jałowca. Co więcej, przez oczyszczanie organizmu z toksyn i nadmiaru wody, owoce tej rośliny są także skuteczną bronią w walce z cellulitem.
Jałowiec w kuchni
Jałowiec jest powszechnie używany w kuchni polskiej. Jego szyszkojagody stosuje się najczęściej w postaci suszonej, dodając je do konkretnych potraw i wzbogacając tym samym ich smak. Dobrze komponuje się w zestawieniu z majerankiem, liściem laurowym, natką pietruszki, tymiankiem czy nawet oregano. Co ciekawe, zwykle jałowiec stosuje się do dań tłustych i ciężkostrawnych, często tych z wywodzących się ze staropolskiej kuchni. Nie bez powodu – ma on bowiem działanie poprawiające trawienie dzięki pobudzaniu wydzielania żółci. Jałowiec mielony świetnie sprawdzi się jako dodatek do mięsa, np. drobiu, cielęciny, schabu czy dziczyzny. Wydobywa z potraw smak i dodaje im wyrazistości. Dodanie jałowca do bigosu, gulaszu czy buraków ćwikłowych to także świetny pomysł. Dzięki jego obecności potrawa zyskuje niezwykły, lekko kwiatowy aromat. Bigos z jałowcem smakuje wybornie, zwłaszcza podany w towarzystwie dziczyzny. Pomysłem na danie może być także golonka w piwie z dodatkiem aromatu z tej rośliny. Ziele jałowca idealnie komponuje się z wszelkiego rodzaju kiszonkami i marynatami. Przyda się zatem do robienia weków na zimę, do ogórków, kapusty czy grzybów. Liść jałowca dodany do zupy dodaje jej wyjątkowego smaku. Potrawy przygotowywane na occie ziołowym z jego dodatkiem zyskują także balsamiczny, gorzkawo-słodki aromat. Co więcej, jałowiec do wędzenia sprawdza się także w przypadku wędlin i ryb. Palone drewno tej rośliny nadaje im niezwykle wyrazisty smak. Jak jeszcze można wykorzystać jałowiec? Ziarna można dodać np. do pasztetów czy sosów. Co ciekawe, z owoców jałowca przyrządza się wódkę jałowcówkę, wina, likiery czy nawet gin.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN