W dzisiejszym świecie, w którym konsumpcjonizm jest jednym z głównych motywów życiowych, niełatwo jest ustrzec się przed pokusą wydawania pieniędzy na rzeczy, których nie potrzebujemy. Dla niektórych osób jednak zakupy stają się nie tylko przyjemnością, ale także obsesyjnym nawykiem, który może prowadzić do poważnych problemów finansowych i psychicznych.
Klaudia Pytlik, która swoimi zmaganiami z zakupoholizmem dzieli się na TikToku przyznała, że w jej przypadku problem z kompulsywnymi zakupami zaczął się bardzo niewinnie, czyli od przeglądania mediów społecznościowych.
- Chłonęłam to, że osoby, które obserwowałam pokazywały codziennie nowe zakupy, szafy pełne produktów. Ja na to patrzyłam i wydawało mi się, że taki jest po prostu świat, że tak wszyscy mają i ja też tak chcę- dodała.
Czym są kompulsywne zakupy?
Kompulsywne zakupy, zwane również zakupoholizmem, to stan, w którym osoba regularnie i niekontrolowanie kupuje niepotrzebne rzeczy, często nie bacząc na swoje możliwości finansowe. - Jest to uzależnienie, które ma ogromne konsekwencje, nie tylko finansowe, ale też dotyczące samego funkcjonowania człowieka - wyjaśniła psycholożka Sonia Ziemba-Domańska.
Osoby cierpiące na kompulsywne zakupy często doświadczają uczucia euforii podczas zakupów, które jednak szybko ustępuje miejsca uczuciu winy i wstydu po ich zakończeniu. To cykl, który może prowadzić do spiralnego pogorszenia się sytuacji finansowej i psychicznej. Jak było w przypadku Klaudii? - Czasami wracałam z zakupów, nie otwierałam toreb, tylko chowałam je do szafy - wspomina. - Trochę ze wstydu, żeby mój mąż tego nie widział. Zakupy robiłam dlatego, że w sklepach niemal codziennie jest nowa kolekcja i to, co było tydzień temu fajne już straciło swój blask - dodała.
Jak często robi zakupy osoba zmagająca się z zakupoholizmem? - To były codzienne zakupy, były takie okresy, kiedy codziennie chodziłam do sklepu albo sięgałam po telefon i zamawiałam nowe rzeczy - przyznała Klaudia. - To była ekscytacja związana z samym zakupem, ale też z tym, że idzie do mnie paczka - wyjaśniła.
Przyczyny kompulsywnych zakupów
Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju kompulsywnych zakupów. Jednym z głównych czynników jest presja społeczna i medialna, która promuje konsumpcjonizm jako sposób na osiągnięcie szczęścia i spełnienia. Współczesne reklamy bombardują nas obrazami luksusu, pięknych ubrań i gadżetów, co może sprawić, że niektórzy ludzie czują presję społeczną, by robić zakupy.
Ponadto, kompulsywne zakupy często są reakcją na stres, nudę, czy emocjonalne trudności. Osoby cierpiące na to zaburzenie mogą używać zakupów jako formy ucieczki przed swoimi problemami lub jako sposób na radzenie sobie z negatywnymi emocjami. Zakupy mogą dostarczać chwilowej ulgi, ale problem staje się coraz bardziej widoczny, gdy osoba zaczyna gromadzić niepotrzebne rzeczy i zadłużać się. Jak było w przypadku Klaudii?
- W pewnym momencie odkryłam coś takiego jak płatności odroczone - wspomniała tiktokerka. - Wydawało mi się, że to nie jest takie straszne, przecież nie idę do banku, nie biorę kredytu, tylko klikam w domu, że zapłacę za 30 dni. Przecież wtedy będę miała te pieniądze - dodała Klaudia. Co działo się później? - Niestety to doprowadziło do zadłużenia, które dotarło do ponad 15 tysięcy złotych - zdradziła.
Skutki kompulsywnych zakupów
Oto niektóre z potencjalnych konsekwencji zakupoholizmu:
- problemy finansowe: osoby cierpiące na kompulsywne zakupy często gromadzą ogromne długi, które mogą być trudne do spłacenia. To może prowadzić do bankructwa lub poważnych trudności finansowych;
- problemy emocjonalne: osoby zmagające się z kompulsywnymi zakupami mogą doświadczać uczucia winy, wstydu, depresji i lęku. To może prowadzić do izolacji społecznej i pogorszenia jakości życia;
- rozpad związków: kompulsywne zakupy mogą być źródłem konfliktów w związkach, prowadząc do separacji lub rozwodu;
- kompulsywne zachowania: kompulsywne zakupy to tylko jedno z wielu możliwych kompulsywnych zachowań. Osoby dotknięte tym problemem mogą także cierpieć na inne uzależnienia, takie jak jedzenie kompulsywne czy hazard.
Jak radzić sobie z kompulsywnymi zakupami?
Jeśli rozpoznajesz u siebie lub u kogoś bliskiego objawy kompulsywnych zakupów, istnieje wiele sposobów, aby sobie z nimi poradzić. Jednym z pierwszych kroków jest uznanie problemu i zrozumienie jego przyczyn. Następnie można podjąć kroki w celu leczenia tego zaburzenia, takie jak terapia psychologiczna, wsparcie grupowe lub konsultacja z terapeutą specjalizującym się w uzależnieniach. Ważne jest także tworzenie zdrowych nawyków zakupowych, takich jak planowanie budżetu, unikanie impulsywnych zakupów i refleksja nad rzeczywistą potrzebą danej rzeczy. Jak radzi sobie z tym Klaudia?
- Nie mam żadnych pieniędzy na koncie - wyznała. - Korzystam z karty męża, który ją doładowuje na określoną kwotę. On też dostaje powiadomienia za każdym razem jak ja karty używam - dodała.
Nie oglądałeś Dzień Dobry TVN na antenie? Zobacz program na platformie VOD.pl. Wszystkie odcinki oraz Dzień Dobry TVN Extra znajdziesz też na Player.pl.
Jesteśmy serwisem kobiecym i tworzymy dla Was treści związane ze stylem życia. Pamiętamy jednak o sytuacji w Ukrainie. Chcesz pomóc? Sprawdź, co możesz zrobić. Pomoc. Informacje. Porady.
Zobacz także:
- Jak czyścić biżuterię, by jej nie zniszczyć? Poznaj domowe sposoby
- Jakie triki stosują sklepy, żebyśmy więcej kupowali?
- Kiedy kupowanie staje się uzależnieniem? Sprawdź, czy jesteś zakupoholikiem!
Autor: Katarzyna Lackowska
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF/Getty Images