Dorosły człowiek kłamie średnio dwa razy dziennie w rozmowach trwających powyżej 10 minut (nie licząc pobieżnych interakcji). Tak pokazują badania. Najwięcej z prawdą mijają się nastolatki i młodzi ludzie (do 25 roku życia). W tym wieku nasz mózg jest najbardziej wydajny, jest mu łatwiej wytworzyć kłamstwo i ma do tego największą tendencję (około trzech czwartych nastolatków kłamie przynajmniej 3 razy dziennie, a połowa - nawet 5 razy dziennie). Najrzadziej natomiast kłamią małe dzieci i ludzie w podeszłym wieku.
Czym jest kłamstwo?
Kłamstwo jest to ś wiadomie zmienianie i przeinaczanie opinii lub faktów, w które wierzymy. Dlatego jeśli bezgranicznie wierzymy w coś, co mówimy, nasz organizm nie pokaże symptomów kłamstwa. Zjawisko to często występuje u dzieci, które wierzą w coś co mówią, nawet jeśli jest to nieprawda.
Kłamstwo jest skomplikowanym biologicznie procesem.
Dlatego, że my nie lubimy kłamać, co do założenia. Jest to trudne, bo nasze ciało musi się nie zgodzić z nami
-wyjaśnia Łukasz Kaca, trener odczytu kłamstwa.
Dlaczego kłamiemy?
- Wstyd - kłamiemy, ponieważ wstydzimy się do czegoś przyznać, ponieważ jest kompromitujące lub stawiające nas w złym świetle. Często występuje u dzieci i młodzieży, ale równie często zdarza się u dorosłych.
- Strach – kłamiemy ze strachu przed konsekwencjami, które mogą nas spotkać, gdy prawda wyjdzie na jaw. Jest to jeden z najczęstszych powodów kłamstwa, którego uczymy się bardzo wcześnie. Często zauważamy, że gdy kłamstwo nie wychodzi na jaw, możemy bez negatywnych skutków kontynuować zachowanie, które nas do niego doprowadziło (np. zdrady, wagary, zatajanie ocen)
- Białe kłamstwo - kłamiemy, jeśli chcemy kogoś ochronić, ponieważ prawda może być bolesna lub chcemy uchronić drugą osobę przed negatywnymi konsekwencjami prawdy.
- Osiągnięcie korzyści - kłamiemy, ponieważ to nam się bardziej „opłaca”- jesteśmy w stanie uzyskać przewagę biznesową, relacyjną lub społeczną. Powód ten występuje również, gdy chcemy stworzyć lepszą pozycję społeczną lub poprawić swoją ocenę.
Jak rozpoznać kłamstwo?
Najważniejszy jest odczyt bazowy. Każdy człowiek jest inaczej funkcjonującym organizmem, ma swoje indywidualne zachowania, reakcje, tiki lub schorzenia. Jeśli chcesz odczytać osobę, musisz poznać jej charakterystykę zachowań naturalnych, tzn. gdy mówi prawdę . Dopiero wtedy, szukając odchyleń od tego zachowania, możemy diagnozować kłamstwo. Należy również pamiętać, że jeden symptom nic nie znaczy.
Ciężko jest powiedzieć o uniwersalnym sposobie na wykrycie kłamstwa. Narosło wokół tego mnóstwo mitów
- przyznaje nasz ekspert.
Mity odczytu kłamstwa
- Ruch gałek ocznych - do niedawna częstym sposobem na odczyt kłamstwa było obserwowanie, w którą stronę poruszymy oczami ,gdy odpowiadamy na pytania. Lewa miała oznaczać przypominanie sobie, prawa strona miała być kreowaniem (kłamaniem). Dzisiaj wiemy, że to mit i o ile faktycznie poruszamy oczami przy odpowiadaniu na pytania, to nie jest to deskryptor kłamstwa. Wszystko zależy od tego, jakim jesteśmy człowiekiem, jaką mamy organizację półkul mózgowych i innych czynników, np. leworęczności.
- Zamknięta pozycja – założone ramiona. Niektórzy uważają, że jeśli ktoś jest w pozycji zamkniętej to prawdopodobnie coś ukrywa. Tutaj musimy mieć odczyt bazowy. Być może ktoś czuje się zestresowany lub po prostu mu zimno.
- Brak kontaktu wzrokowego - niektórzy wierzą, że kłamcy unikają kontaktu wzrokowego. Jeśli jest to czynnikiem, to w rzeczywistości częściej patrzą dłużej w oczy. Kłamca ma świadomość, że kłamie, więc stara się to ukryć ( patrzy się w oczy nienaturalnie długo)
- Pocieranie nosa - jest teoria o tym, że ktoś,kto kłamie, często pociera nos. Może tak faktycznie być, ale ktoś może mieć po prostu katar.
Częste symptomy kłamstwa
- Mówienie „tak”, pokazywanie „nie” - werbalnie komunikujemy „TAK” LUB „NIE”, ale nasza głowa „kiwa się” odwrotnie.
- Ruch ramieniem - gdy kłamiemy, podnosimy nieznacznie jedno ramię. Nasz organizm wyraża w ten sposób niepewność.
- Przerywany gest - gdy kłamiemy, nie jesteśmy w stanie wykonywać innej czynności i ją przerwiemy (np. nalewanie wody, pisanie, jedzenie)
- Zasłona dymna - werbalny symptom kłamstwa, który polega na uniknięciu odpowiedzi, często połączony z atakiem (np.Zdradzasz mnie! Jak w ogóle możesz pomyśleć, że mógłbym cię zdradzić!
- Ton głosu - gdy wypowiadamy zdania twierdzące, nasza wysokość głosu opada nieznacznie na końcu zdania. Gdy intonujemy pytająco, nieznacznie ją podnosimy. Gdy kłamiemy, niekiedy wypowiadamy zdania twierdzące z intonacją pytającą. Bardzo często występuje to u dzieci, gdy nie są czegoś pewne.
Autor: Luiza Bebłot