Arachnofobia wzięła swoją nazwę od starogreckich słów arachne , które oznacza pająka oraz phobos , które oznacza strach. Połączenie słów bardzo dobrze obrazuje istotę problemu, czyli strach, a wręcz paniczny lęk przed pająkami.
>>>Zobacz także:
- Kancerofobia – czym jest, jak ją leczyć i jakie są przyczyny?
- Fobia społeczna - objawy, leczenie, przyczyny
- Czy lęk przed klaunami można wyleczyć?
- Demencja czy alzheimer? Jak je odróżnić i co warto o nich wiedzieć?
Arachnofobia – czym dokładniej jest?
Arachnofobia to strach przed pająkami lub też przed innymi bezkręgowcami, które przypominają pająki jedynie z wyglądu. Arachnofobia to jedna z najczęściej występujących fobii. W arachnofobii lęk przed pająkami jest przesadny, wyolbrzymiony, a jego przyczyny są tłumaczone na kilka sposobów. Na ogół wyróżnić można dwa podejścia. Pierwsze szuka źródeł lęku przed pająkami w nieświadomości, drugie jako podstawę podające warunkowanie klasyczne, tj. nabycie strachu przed pająkami w toku wcześniejszych doświadczeń lub jednego nieprzyjemnego zdarzenia. Nieco inaczej do kwestii arachnofobii podchodzi psychologia ewolucyjna, według której na lęk przed pająkami wpływ ma nasz repertuar genowy.
Arachnofobia – objawy. Czy mam arachnofobię?
Objawy arachnofobii są podobne jak w wielu innych przypadkach fobii, a głównym z nich jest paniczny lęk. W tym konkretnym przypadku w zetknięciu ze źródłem lęku – pająkiem, a nawet z jego samym wizerunkiem (np. fotografią, materiałem wideo), mogą pojawić się reakcje takie jak:
- gwałtowne zwiększenie tętna,
- omdlenia lub zawroty głowy,
- pojawienie się tzw. gęsiej skórki,
- pojawić się mogą wymioty lub nudności
- odczuwanie bardziej lub mniej silnych dreszczy.
Inne reakcje, jakie mogą towarzyszyć zetknięciu się ze źródłem lęku to krzyk, płacz, a nawet gwałtowna ucieczka. Osoby cierpiące na „fobię przed pająkami” unikają usilnie miejsc, w których można je spotkać, np. strychów, piwnic, zaciemnionych kątów itp. W środowisku naturalnym mają obawy np. przed wejściem do lasu czy na łąkę.
Pająki jadowite w Polsce. Dobre wieści dla osób cierpiących na arachnofobię
Na całym świecie tylko około 3 proc. pająków ma jad niebezpieczny dla człowieka, przy czym są to pająki zamieszkujące obszary tropikalne. W Polsce naliczono ponad osiemset gatunków pająków. Wszystkie z nich posiadają gruczoły jadowe. Jednak tylko nieliczne pająki w Polsce byłyby w stanie przebić się przez skórę człowieka. Prawdopodobnie dokonać tego mogą tylko trzy występujące w Polsce pająki. Jednak by to tego doszło, musielibyśmy je mocno wystraszyć. Co więcej, ich pierwszą reakcją byłaby ucieczka. Ukąszenie żadnego z pająków zamieszkujących Polskę nie grozi śmiercią. Na dodatek te nieliczne, które potrafiłyby przebić ludzką skórę, mogą co najwyżej wywołać ból porównywalny z użądleniem osy lub pszczoły . Niektórzy mówiąc o zagrożeniu ukąszeniami pająków przytaczają argument o tym, że może być ono szkodliwe, gdy ktoś jest uczulony. Jest to argument o tyle nietrafiony, że reakcja może być taka sama w przypadku uczulenia na inne czynniki.
Leczenie arachnofobii
Jak wyleczyć arachnofobię to pytanie, jakie zadają sobie osoby odczuwające ten nieuzasadniony w polskich warunkach lęk. Terapia arachnofobii oparta jest na przyzwyczajaniu pacjenta do źródła lęku, tak, by z czasem przestał on go odczuwać. Do celu tego prowadzą dwie drogi. Jedna z nich to stopniowe oswajanie osoby ze źródłem lęku. W tym przypadku do celu zbliżamy się powoli, „krok po kroku”. Inne metody bazują na zgoła odmiennym podejściu. Wykorzystuje nagłą konfrontację pacjenta ze źródłem lęku. W pierwszym przypadku efekty osiąga się, np. pokazując pacjentowi obrazki z pająkiem. W kolejnym kroku można użyć maskotek udających pająki. Po pokonaniu przez pacjenta lęku przed takimi bodźcami można przejść do kontaktu pacjenta z żywym pająkiem. Druga, bardziej gwałtowna metoda, to np. próba przekonania go, by zgodził się na położenie dużego, włochatego, żywego pająka na ramieniu lub dłoni. Terapię w obu przypadkach warto powierzyć specjalistom z dużym doświadczeniem i wiedzą na temat możliwych podczas terapii reakcji. Nieodpowiednie dobranie metod terapii może okazać się nieskuteczne, a w skrajnym przypadku może zaowocować niepożądanymi, odwrotnymi efektami.
Arachnofobia – terapia VR
Jednym ze sposobów oswajania pacjentów z lękiem przed pająkami jest wykorzystanie technologii VR. Pacjentowi zakłada się na oczy gogle do wirtualnej rzeczywistości, w których oswaja się on ze swoim lękiem dzięki wcześniej przygotowanym scenariuszom wyświetlanym w okularach. Ta metoda wykorzystywana jest na świecie nie tylko do walki z lękiem przed pająkami, ale też innymi fobiami, np. lękiem wysokości czy klaustrofobią.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN