Pierwsza pomoc w razie wstrząsu anafilaktycznego wymaga użycia adrenaliny. Niezbędne jest też wezwanie służb medycznych. Pacjent po wstrząsie anafilaktycznym często wymaga leczenia stacjonarnego w szpitalu.
Wstrząs anafilaktyczny – co to jest?
Wstrząs anafilaktyczny , czy też inaczej anafilaksja, to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Najczęściej występuje u kobiet, dzieci i młodzieży, jednak każdy, kto zmaga się z jakimś uczuleniem powinien wiedzieć, co to jest wstrząs anafilaktyczny . Opisywany jest on jako reakcja organizmu w odpowiedzi na jakąś substancję uczulającą, która w chwili pierwszego kontaktu prowadzi do wytworzenia przeciwciał klasy IgE. Za pomocą specjalnych receptorów przytwierdzają się one do powierzchni komórek układu odpornościowego, które krążą we krwi. Gdy dochodzi do następnego kontaktu z czynnikiem uczulającym, to wychwytywany jest on przez IgE. Po połączeniu przeciwciał zakotwiczonych na bazofilach i komórkach tucznych z alergenami dochodzi do aktywacji komórki, która wyrzuca na zewnątrz różne substancje chemiczne (przede wszystkim histaminę i tryptazę), prowadzące do reakcji alergicznej.
Po jakim czasie od kontaktu z alergenem pojawia się wstrząs anafilaktyczny ? Reakcja na czynnik uczulający odczuwalna jest już po kilku sekundach od kontaktu z nim. Jednym z pierwszych objawów wstrząsu jest nagły spadek ciśnienia. Następnie dochodzi do przyspieszenia akcji serca, skóra staje się blada, spocona, chory traci przytomność. W niektórych przypadkach dochodzi do drgawek, a na skórze pojawia się pokrzywka. Objawem wstrząsu może być łzawienie spojówek, kaszel, nudności, wymioty, biegunka, znacznie podwyższona temperatura, zawroty głowy. Do groźniejszych reakcji na alergen zalicza się obrzęk dróg oddechowych, warg, języka utrudniający oddychanie. Taki przebieg wstrząsu anafilaktycznego wymaga natychmiastowego wezwania pogotowia, gdyż następstwem obrzęku tkanek może być uduszenie się pacjenta. W Polsce każdego roku z powodu wstrząsu anafilaktycznego umiera kilkadziesiąt osób. Wiele z nich mogłoby przeżyć, gdyby posiadali podstawową wiedzę na temat przebiegu wstrząsu anafilaktycznego i postępowania w razie anafilaksji.
Najczęstsze przyczyny wstrząsu anafilaktycznego
Wstrząs anafilaktyczny u dzieci powodują pokarmy, takie jak jajka, pszenica, mleko krowie, ryby, soja, orzechy laskowe i ziemne. U dorosłych powodów wstrząsu należ szukać m.in. w cytrynach, owocach morza. Tego rodzaju reakcja następuje też na skutek użądlenia osy, pszczoły czy szerszenia. Przyczyną wstrząsu anafilaktycznego mogą być leki, np. ibuprofen, naproksen, aspiryna, czy wykorzystywane w radiologii środki kontrastowe zawierające jod. Jaki inny popularny lek może wywołać silny wstrząs anafilaktyczny? Odpowiedzią na to pytanie jest penicylina. Wstrząs anafilaktyczny może nastąpić również po innych antybiotykach, m.in. po aminoglikozydach. Do czynników, które mogą wzmocnić przebieg anafilaksji, zalicza się alkohol, wysoką temperaturę, silny stres i wysiłek fizyczny.
Wstrząs anafilaktyczny – pierwsza pomoc
Osoby, które na własnej skórze przekonały się, czym jest wstrząs anafilaktyczny, powinny wiedzieć, jak przebiega leczenie po tak silnej reakcji na alergen oraz poznać wszelkie wytyczne , które mogą uratować życie w razie niespodziewanego kontaktu z czynnikiem uczulającym. Postępowanie w razie wstrząsu anafilaktycznego nie jest skomplikowane, najważniejsze jest jednak, aby działać szybko. Po wystąpieniu pierwszych objawów należy skontaktować się ze służbami medycznymi. Zanim jednak zjawi się pogotowie ratunkowe, trzeba sprawdzić, czy poszkodowany oddycha. Jeśli pacjent jest przytomny, zaleca się ułożyć go na plecach z uniesionymi nogami (poprawia to ukrwienie najważniejszych narządów). Gdyby doszło do niewydolności oddechowej, polecana jest pozycja siedząca. Ważne jest też, aby usunąć źródło reakcji (np. żądło pszczoły). Następnie należy sprawdzić, czy chory ma przy sobie adrenalinę – w sytuacji wstrząsu anafilaktycznego może ona uratować życie. Jej działanie jest natychmiastowe. Strzykawkę wypełnioną lekarstwem należy wbić (przez ubranie) w zewnętrzną część uda. Pierwsza pomoc w sytuacji wstrząsu anafilaktycznego obejmuje również dożylne podanie płynów, które podnoszą ciśnienie krwi oraz kortyzonu zmniejszającego duszności. W niektórych przypadkach niezbędne jest wykonanie konikotomii. Pacjenci, u których wstrząs anafilaktyczny miał ciężki przebieg, umieszczani są w szpitalu na kilkudniową obserwację.
Zobacz też:
Niebezpieczne substancje w domu. Jak chronić przed nimi dzieci?
Gadżety dla alergików – sprawdzone urządzenia, dzięki którym nie straszne będą roztocza i pyłki
Zobacz wideo: Wstrząs anafilaktyczny - czy grozi każdemu alergikowi?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Moment RF