Osutka to zmiany skórne powstałe w wyniku alergicznej reakcji na leki. Powodują je zarówno lekarstwa podawane bezpośrednio na skórę, jak i doustnie. Może być również następstwem choroby zakaźnej. Przybiera różne formy i ma różne objawy.
Osutka – rodzaje
Osutka polekowa – jest następstwem przyjmowania leków i zostaje zdiagnozowana po przeprowadzeniu odpowiednich testów. Osutka polekowa przyjmuje różne formy zmian skórnych, zajmując skórę, jak i błony śluzowe.
Osutka plamista i osutka plamisto-grudkowa – pojawiają się zwykle po podawaniu antybiotyków, leków przeciwzapalnych, leków moczopędnych i preparatów przeciwpadaczkowych. Osutka plamista objawia się nieregularnymi czerwonymi plamami na ciele, natomiast w osutce plamisto-grudkowej dodatkowo pojawiają się pęcherzyki. Osutki plamiste bardzo często występują wraz z osutką liszajową, która objawia się jasnoczerwonymi, łuszczącymi się plamami. Osutka liszajowata jest reakcją organizmu na przyjmowane leki, ale występuje też w przypadku osutki kiłowej jako jej powikłanie.
Zobacz wideo: Zadbaj o skórę po lecie
Osutka opryszczkowa – jest z kolei objawem opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, które objawia się pęcherzykami wewnątrz jamy ustnej. Powstałe zmiany są bolesne i uniemożliwiają jedzenie i picie. Osutka ta występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Osutka wirusowa – spotykana w formie opryszczki, wywoływana jest przez bardzo popularny wirus HSV. Osutka wirusowa u dzieci pojawia się zazwyczaj w pierwszych latach życia, do 5 lat, chociaż dotyka również niemowlęta. Oprócz zmian skórnych pojawiają się również gorączka, rozdrażnienie, osłabienie i ból mięśni.
Leczenie osutki polekowej
Diagnostyka osutki jest kilkuetapowa. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, aby ustalić, jakie leki przyjmował w ostatnim czasie lub jakie choroby przechodził. Dla potwierdzenia wstępnie postawionej diagnozy przeprowadza się szereg testów, m.in test na odczyny naskórkowe, ekspozycji, radioalergosorpcji.
Osutki wywołane przez choroby zakaźne leczy się poprzez podanie odpowiednich leków. Natomiast osutki polekowe eliminowane są przez oczyszczenie z organizmu nagromadzonych substancji wywołujących alergię. Najczęściej polega to na odstawieniu leków i podaniu środków przeczyszczających i moczopędnych.
Co to jest osutka kiłowa?
Osutka kiłowa wywoływana jest przez kiłę. Kiła, w zależności od poziomu zakażenia, występuje w różnych formach. Rozwój osutki kiłowej zaczyna się w dziesiątym tygodniu zakażenia chorobą. Jej leczenie może trwać nawet dwa lata. Osutka kiłowa objawia się owrzodzeniem ciała i błon śluzowych. Zmianami objęte zostają narządy płciowe, odbyt, twarz, dłonie, stopy, tułów, migdałki, język, wargi, wewnętrzna strona policzków. Osutka ta charakteryzuje się wykwitami o jasnoróżowej barwie. Przybierają one postać grudek i ropiejących wrzodów. Zwykle nie są one zakaźne, ale wywołują duży ból i dyskomfort.
Osutka skórna – jak powstaje?
Mechanizm powstania osutki nie został do tej pory poznany. Wiadomo, że jest to reakcja alergiczna, a więc obronna organizmu, ale jej bezpośrednie przyczyny pozostają niewiadomą. Z pewnością jest to związane z systemem immunologicznym pacjenta, który rozpoczyna swoją aktywność.
Do najczęstszych objawów osutki skórnej można zaliczyć:
- rumień w postaci trwałej lub pojawiający się na chwilę (może mieć różne postacie i wielkości),
- zmiany wypryskowe w postaci łagodnej (krostki) lub ostrej w formie pęcherzy,
- zmiany na paznokciach,
- łysienie lub wyraźne przerzedzenie włosów,
- łuszczenie się skóry, zmiany przypominające liszaje,
- ostre swędzenie skóry,
- obrzęk miejscowy,
- zmiany krwotoczne.
Różne leki mogą powodować różne zmiany skórne. Reakcja organizmów może być spowodowana zarówno źle dobraną dawką leków, jak i ich składem. Składniki, które mogą powodować osutkę polekową to: penicylina, sulfonamida, niesteroidowe leki przeciwzapalne, barbiturany, tiazydy, środki antykoncepcyjne, lit, kortykosteroidy, brom, jod, ibuprofen, furosemid, penicylamina, izoniazyd, hydralazyna.
Osutka skórna może być spowodowana:
- przedawkowaniem leków,
- przyjęciem leków, które wchodzą ze sobą w interakcję,
- uczuleniem na niektóre składniki leków,
- zaburzeniami w prawidłowym procesie metabolizmu,
- ukrytymi chorobami, które drażnione niektórymi lekami dają o sobie znać.
Osutka w świecie roślin
Osutka jest chorobą, która występuje również w świecie roślin. Atakuje drzewa jak i rośliny dekoracyjne. Osutka sosny to choroba wywołana przez grzyba, która objawia się przebarwieniami igieł, a w końcu ich wypadnięciem. Osutka jest szczególnie groźna dla młodych drzew, które są w fazie kształtowania i wzrostu. Igły drzewa pokrywają się żółtymi podłużnymi plamami i czarnymi kropkami. Choroba atakuje głównie wczesną jesienią, a wraz z nadejściem wiosny porażone igły opadają. Rozwojowi osutki sosny sprzyja wilgotne powietrze i deszcz. Jej leczenie polega na rozpylaniu środków chemicznych i systematycznym przycinaniu drzewa.
Zobacz także:
- Jak wygląda opryszczka narządów płciowych u mężczyzn, a jak u kobiet? Jakie są sposoby jej leczenia?
- Przyczyny oraz sposoby leczenia opryszczki u niemowląt
- Od czego robi się opryszczka na ustach? Przyczyny, objawy i leczenie
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Prostock-Studio/Getty Images