Każdy, kto jeszcze nie wie, jakie witaminy rozpuszczają się tłuszczach, powinien uświadomić sobie, jak duże znaczenie mają one dla zdrowia człowieka. Witamina A zapewnia prawidłowe widzenie, witamina D ma wpływ na gospodarkę wapniowo-potasową, witamina E jest przeciwutleniaczem, natomiast witamina K oddziałuje na proces krzepnięcia krwi.
Więcej:
- Poznaj najlepsze sposoby na katar
- Jak schudnąć z ud? Jakie ćwiczenia są najlepsze? Jaka dieta?
- Jedzenie skórki od banana wspomaga odchudzanie
Jakie witaminy rozpuszczają się w tłuszczach?
Witaminy to substancje potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Zapotrzebowanie na nie różni się w zależności od stanu fizjologicznego, płci, masy ciała, wieku, sposobu odżywiania. Powszechnie znany jest również podział na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie. Do pierwszej grupy należą: A, D, E i K.
Poza odpowiedzią na pytanie, jakie witaminy rozpuszczają się w tłuszczach , warto również wiedzieć, czym różnią się one od drugiej z wymienionych grup. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczu magazynowane są w różnych tkankach (przede wszystkim w wątrobie). Ich wchłanianie staje się możliwe dzięki tłuszczom znajdującym się w pożywieniu. Są to cząsteczki polarne, których dostępność zależy od prawidłowego wchłaniania tłuszczów. Chorzy, zmagający się z zaburzeniami w kwestii wchłania tłuszczu, są narażeni na występowanie niedoborów witamin z tej grupy.
Witaminy rozpuszczające się w tłuszczach ( w porównaniu do tych rozpuszczalnych w wodzie) są bardziej stabilne – mniej wrażliwe na obecność tlenu, światła i wysokich temperatur.
Charakterystyka witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
Witamina A została odkryta w 1931 roku. Od tamtej pory przeprowadzono wiele badań, które pokazały, że nie jeden, a kilka związków wykazuje właściwości witaminy A. Należy do nich retinol (witamina A1), 3-dehydroretinol (witamina A2) oraz wybrane stereoizomery retinolu. Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę A wynosi 1000 µg na dzień. Można je zaspokoić, decydując się na spożywanie tranu rybiego czy wątróbki zwierzęcej. Fizjologicznie czynne karoteny znajdują się również w owocach i warzywach (np. w marchwi, pomidorach, dyni, brokułach, papryce).
Witamina D to substancja rozpuszczalna w tłuszczach , którą stanowi grupa związków, spośród których najważniejsze są witaminy D2 (ergokalcyferol) i D3 (cholekalcyferol). Czystą krystaliczną witaminę D2 wyodrębniono w 1931 roku, natomiast w 1937 roku otrzymano witaminę D3. Według norm, zapotrzebowanie osoby dorosłej na tę substancję wynosi 20–25 µg na dzień. U dzieci jest ono o połowę mniejsze. Źródłem witaminy D są ryby (np. łosoś), tran, kurczak, wątroba wieprzowa i wołowa.
Historia witaminy E rozpoczęła się w 1922 roku, kiedy to Evans i Bishop stwierdzili istnienie czynnika pokarmowego zapobiegającego bezpłodności u szczurów. Czysty α-tokoferol wyodrębniono w 1937 roku. Następne lata badań nad witaminą E wykazały, że znaleźć ją można w takich produktach, jak jajach, masło, szprotki, migdały, oleje, kiełki, zielonolistne warzywa, pszenica. Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę E wynosi 10–30 mg.
Tak samo jak witaminy A, D i E, rozpuszczalną w tłuszczach jest witamina K, która w rzeczywistości jest grupą związków, pochodnych chinonowych. Czystą witaminę K po raz pierwszy wyodrębniono z liści lucerny. Miało to miejsce w 1939 roku. Zapotrzebowanie na witaminę K w przypadku osób dorosłych wynosi 55–65 µg na dzień. Filochinon (witaminę K1) można znaleźć m.in. w warzywach o zielonych liściach, oleju sojowym, truskawkach, jajach, wątrobie wołowej. Tymczasem menachinon (witamina K2) jest produkowana przez bakterie w jelitach.
Znaczenie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
Warto wiedzieć, jakie witaminy są rozpuszczalne w tłuszczach z jednego ważne powodu – mają one ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka. Witamina A reguluje wzrost tkanki nabłonkowej, ma wpływ na stan paznokci, włosów i skóry. Ma też właściwości przeciwutleniające, wzmacnia układ odpornościowy, pomaga zwalczać wirusy i bakterie. Zapewnia prawidłowe widzenie, zwłaszcza nocne. Tymczasem witamina D ma kluczowe znaczenie dla gospodarki wapniowo-potasowej. Pobudza wchłanianie fosforu i wapnia z jelit. W sposób pośredni oddziałuje na system nerwowy.
Najważniejszym przeciwutleniaczem występującym w komórkach jest witamina E, która skutecznie chroni przed reaktywnymi formami tlenu. Pomaga ona w leczeniu bezpłodności, chroni ściany naczyń krwionośnych i bierze udział w syntezie substancji przeciwkrzepliwych. Wykazano również, że witamina E wpływa na wydolność mięśni i wspomaga prawidłowe funkcjonowanie wzroku. Z kolei witamina K ma znaczenie dla procesu krzepnięcia krwi. Hamuje ona obfite krwawienia miesiączkowe, ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Autor: Adrian Adamczyk