Czy wiesz, że pierwotne zmiany miażdżycowe powstają już w życiu płodowym?1 Jednak to, czy choroba rozwinie się w dorosłym życiu oraz będzie przyczyną chorób sercowo-naczyniowych w dużej mierze zależy wyłącznie od ciebie. Podstawą jest prowadzenie zdrowego stylu życia oraz natychmiastowa zmiana nawyków w sytuacji, gdy badania kontrolne będą wskazywać na postępujący rozwój miażdżycy.
Podatność na miażdżycę zapisana w genach
Obserwacje naukowców sugerują, że wystawienie płodu na zwiększone stężenie cholesterolu (m.in. na skutek występującej u matki hipercholesterolemii) zwiększa podatność na rozwój zmian miażdżycowych w późniejszym życiu2.
Przeprowadzone badania epidemiologiczne zwracają uwagę także na związek między niską masą urodzeniową a większym ryzykiem występowania zespołu metabolicznego i miażdżycopochodnych chorób3.
Profilaktyka miażdżycy – na czym polega?
Działania prewencyjne zmierzające do ograniczenia rozwoju miażdżycy koncentrują się przede wszystkim na zmianie dotychczasowych nawyków, o ile wykazują niekorzystny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Powinny być podejmowane nie tylko przez osoby znajdujące się w grupie ryzyka, ale każdego, kto chce uniknąć miażdżycy oraz jej następstw.
Modyfikacja diety
Wprowadzenie zmian w dotychczasowej diecie to kluczowy element działań prewencyjnych. Warto pamiętać, że zdrowa dieta pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, także spowodowanych miażdżycą.
Zgodnie z rekomendacjami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego:
- dzienne spożycie warzyw powinno wynosić 200 g,
- dzienne spożycie owoców powinno wynosić 200 g,
- dobowe spożycie błonnika powinno oscylować w granicach 35-40 g,
- ryby należy spożywać co najmniej 2 razy w tygodniu,
- alkohol należy ograniczyć do 20 g na dobę (mężczyźni) oraz 10 g na dobę (kobiety),
- nasycone kwasy tłuszczowe powinny pokrywać mniej niż 10 proc. zapotrzebowania energetycznego,
- należy maksymalnie ograniczyć spożycie tłuszczów trans4.
W przypadku podwyższonego poziomu cholesterolu warto włączyć do diety sterole roślinne, np. wprowadzając do swojego menu margarynę Optima Cardio. Udowodniono, że obniżają one stężenie cholesterolu o 7-10 proc. w okresie 2-3 tygodni przy ich dziennym spożyciu 1,5-2,4 g dziennie (w połączeniu ze zdrowym stylem życia)5.
Aktywność fizyczna
Prowadzenie aktywnego trybu życia pomaga zmniejszyć ryzyko rozwoju miażdżycy6. Wcale jednak nie trzeba wykonywać intensywnych treningów na siłowni. Forma aktywności nie ma większego znaczenia – ważne jest, by ćwiczyć regularnie.
Osobom zdrowym zaleca się nawet codzienny wysiłek fizyczny o umiarkowanej intensywności. Każda sesja treningowa powinna trwać minimum 10 minut. Zaś łączny czas umiarkowanej aktywności fizycznej powinien wynosić średnio 2,5-5 godzin tygodniowo. U osób z objawami chorób krążenia rekomenduje się umiarkowany wysiłek fizyczny 3-5 razy w tygodniu przez ok. 30 minut7.
Ograniczenie palenia tytoniu
Palenie tytoniu zwiększa ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, dlatego – w kontekście profilaktyki miażdżycy8 – należy rzucić lub ograniczyć do minimum papierosy. W walce z tym nałogiem pomóc może m.in. farmakoterapia.
Utrzymanie optymalnych wartości ciśnienia tętniczego
Przeprowadzone badania wskazują na ścisły związek między miażdżycą a nadciśnieniem tętniczym9. Należy zatem dążyć do utrzymania wartości ciśnienia tętniczego mieszczących się w obowiązujących normach. Najprostszym sposobem jest prawidłowa dieta, np. zgodna z zasadami diety DASH. Zaś w przypadku osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym istotne jest trzymanie się wytyczonego planu leczenia.
Twoje zdrowie leży przede wszystkim w twoich rękach. Im szybciej zaczniesz prowadzić zdrowszy tryb życia, tym mniejsze będzie ryzyko rozwoju miażdżycy. Zadbaj o siebie już teraz!
- 1 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9389731/
- 2 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12205026/
- 3 Miażdżyca — choroba całego życia i całej populacji krajów cywilizacji zachodniej; Choroby Serca i Naczyń 2006, tom 3, nr 1, 1–6; Copyright © 2006 Via Medica, ISSN 1733–2346
- 4 Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące postępowania w profilaktyce chorób układu krążenia; Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 4, 192–198; Copyright © 2012 Via Medica, ISSN 1733–2346
- 5 https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can
- 6 Wytyczne ESC dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej w 2016 roku; Kardiologia Polska 2016; 74, 9: 821–936; DOI: 10.5603/KP.2016.0120; ISSN 0022–9032
- 7 Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące postępowania w profilaktyce chorób układu krążenia; Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 4, 192–198; Copyright © 2012 Via Medica, ISSN 1733–2346
- 8 Wytyczne ESC dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej w 2016 roku; Kardiologia Polska 2016; 74, 9: 821–936; DOI: 10.5603/KP.2016.0120; ISSN 0022–9032
- 9 Regresja zmian naczyniowych w nadciśnieniu tętniczym — antagonista wapnia czy inhibitor konwertazy angiotensyny?; Kontrowersje w nadciśnieniu tętniczym; Nadciśnienie Tętnicze 2005, tom 9, nr 6
Autor: Adrianna Kowalczyk
Źródło zdjęcia głównego: mat. prasowe