W Polsce gaszenie pożarów oraz środki gaśnicze podzielone są według kategorii i dotyczą konkretnych rodzajów zagrożeń pożarowych. Grupy pożarów i środki gaśnicze (i ich zastosowanie) dzielimy na 4 kategorie: A, B, C i D. Dotyczą one pożarów ciał stałych, gazów i palnych cieczy. Do każdej grupy zagrożeń możemy przypisać podstawowe środki gaśnicze , choć o tym, jakie środki gaśnicze są w użyciu w danej sytuacji, często decyduje indywidualny charakter akcji przeciwpożarowej.
Jakie są środki gaśnicze?
Wyróżniamy wiele rodzajów środków gaśniczych . Część z nich przeznaczona jest do użytku przez straż pożarną i inne służby, a z części możemy korzystać samemu. Odpowiadając ogólnie na pytanie, co to są środki gaśnicze , można przywołać definicję, zgodnie z którą środki gaśnicze to substancje, które służą przerwaniu procesu palenia .
Podstawowe środki gaśnicze możemy podzielić na trzy kategorie substancji :
· wodne – grupa środków, w skład których wchodzą: piana gaśnicza, mgła wodna i zwilżacze,
· proszki gaśnicze – proszki typu ABC, proszki BC oraz proszki typu D,
· dwutlenek węgla.
Czasem osobno wyróżnia się także koce gaśnicze jako element środków gaśniczych (nie służą one jednak gaszeniu pożarów lecz miejscowemu zdławieniu ognia).
Środki gaśnicze i ich zastosowanie
Ze względu na konkretny charakter gaszenia pożarów oraz środków gaśniczych istotne jest, by odpowiednio dobrać środek do zagrożenia. Służą temu powyżej wskazane oznaczenia literowe, które wyróżniają nie tylko to, jakie są środki gaśnicze , ale także to, jakie jest ich przeznaczenie. Konkretne oznaczenie zgodnie z polskim prawem zawsze musi znajdować się na wybranym środku gaśniczym, np. gaśnicy proszkowej.
Środki gaśnicze i ich przeznaczenie:
· Grupa A – środki gaśnicze stosowane do palących się przedmiotów stałych. Charakterystycznym procesem, który towarzyszy procesowi spalania materii stałej, jest proces żarzenia się, czyli wytwarzania się żaru, który również jest niebezpieczny dla zdrowia. Gaszenie pożarów oraz środki gaśnicze z tej kategorii powinny uwzględniać prawdopodobieństwo powstania żaru. W tym obrębie istnieje wiele rodzajów pożarów, grup pożarów i środki gaśnicze muszą być wobec tego indywidualnie dobierane do konkretnego ryzyka. Uogólniając, do zagrożeń oznaczonych literą „A” stosuje się wodę, piany gaśnicze, gaśnice proszkowe, dwutlenek węgla, koce gaśnicze, piasek i inne środki gaśnicze w zależności od konkretnej sytuacji.
· Grupa B – to grupa zagrożeń pożarowych związanych z paleniem się wszelkich cieczy palnych, a także substancji topiących się. W praktyce grupa „B” najczęściej obejmuje zagrożenia związane z paleniem się nafty, benzyny, stearyny, wosku, eteru, acetonu, dwusiarczku węgla i podobnych substancji. Środki gaśnicze i ich zastosowanie w obrębie tej kategorii skupione są przede wszystkim na tym, by „zlepić” pożar, odcinając ogniu dostęp do tlenu i w ten sposób pozbyć się pożaru. Podstawowe środki gaśnicze stosowane do eliminacji tych zagrożeń to : piany gaśnicze, dwutlenek węgla, halony i proszki.
· Grupa C – to grupa pożarów i środków gaśniczych związana z zagrożeniami palenia się gazów. Najczęściej jest to metan i etan, ale także propan, butan, acetylen. Środki gaśnicze i ich przeznaczenie zorientowane są przede wszystkim na izolację materiału palnego od tlenu, bez którego proces palenia nie może występować. W przypadku poważniejszych pożarów w budynkach często stosuje się gaszenie dwutlenkiem węgla, choć jest to metoda niebezpieczna (człowiek traci przytomność, gdy stężenie czystego dwutlenku węgla w powietrzu przekracza 15% objętości).
· Grupa D – grupa obejmująca pożary lekkich metali i metali alkalicznych, czyli np. sodu, potasu, glinu lub uranu. Jest to najrzadziej występujące zagrożenie pożarowe i najbardziej specyficzne, dlatego trudno jest w sposób podręcznikowy i uniwersalny wskazać konkretną grupę środków gaśniczych w tym przypadku.
Podstawowe środki gaśnicze, które każdy powinien posiadać
Warto wiedzieć, że niektóre środki gaśnicze są częściowo uniwersalne . Przykładowo, gaśnice proszkowe posiadają oznaczenia ABC, co oznacza, że skutecznie będą przeciwdziałały zagrożeniom z tych kategorii, ale będą bezużyteczne przy zagrożeniach kategorii D. Zagrożenia sklasyfikowane w zbiorze D są jednak niezwykle rzadkie. Dlatego też gaśnica proszkowa to idealny przykład podstawowego środka gaśniczego, w który zdecydowanie warto się zaopatrzyć. Może to być środek gaśniczy o pojemności cylindra 0,5 litra, a więc mała, lekka i poręczna gaśnica, która jednak doskonale sprawdzi się w sytuacji zagrożenia. Kolejnym elementem, który może się przydać w wielu sytuacjach, jest koc przeciwpożarowy . Jest niezwykle skuteczny zwłaszcza w przypadku małego źródła ognia pochodzenia nieelektrycznego.
Autor: Redakcja Dzień Dobry TVN