Grenlandia to największa wyspa na świecie – jej powierzchnia wynosi ponad 2 mln km kw., czyli prawie 7 razy tyle, co powierzchnia Polski. Niektórzy mylnie uważają ją przez to za kontynent – Grenlandia leży jednak na tej samej płycie tektonicznej, co Ameryka Północna, geograficznie leży więc w Ameryce. 85 proc. wyspy pokryte jest lądolodem, tylko niewielka część Grenlandii nadaje się więc do zamieszkania. Kim są jej mieszkańcy i jak wygląda ich życie?
Kto mieszka na Grenlandii? Krótka historia wyspy
W odkryciu wyspy przez Europejczyków, niebagatelną rolę odgrywa Islandia. Grenlandia została bowiem odkryta przez norweskich Wikingów, którzy zabłądzili w drodze na Islandię. W chwili przybycia Wikingów, wyspa była niezamieszkana. Wcześniej zamieszkiwały ją ludy arktyczne. Przodkowie obecnych Inuitów (dawniej nazywanych Eskimosami) przybyli na wyspę dopiero w XIII w. z terenów Ameryki Północnej. Byli oni jedynymi mieszkańcami Grenlandii przez kilkaset lat, aż do czasu skolonizowania wyspy przez Danię w XVIII w.
Podróże samolotem i nie tylko
Obecnie Grenlandia jest autonomicznym terytorium zależnym od Danii. Czy Grenlandia to państwo? Choć wyspa nie ma statusu państwa, posiada dużą autonomię, powiększoną w 2009 r. po przeprowadzeniu referendum wśród mieszkańców. Dlaczego Grenlandia należy do Danii? Ekonomia wyspy jest mocno zależna od corocznej dotacji przekazywanej przez Danię – choć więc istnieją na Grenlandii mocne tendencje autonomiczne, na pełną niezależność przyjdzie jej jeszcze trochę poczekać.
Kim są dzisiejsi mieszkańcy Grenlandii?
Ludzie zamieszkujący wyspę to w większości potomkowie Inuitów, przybyłych około XIII w. z terenów Ameryki Północnej – stanowią około 89 proc. ludności Grenlandii. Pozostali mieszkańcy wyspy to Europejczycy o różnym stopniu wymieszania – w przeważającej części Duńczycy. Inuici do niedawna znani byli w polskiej literaturze jako Eskimosi. Na Grenlandii część osób uważa jednak to określenie za obraźliwe, w wolnym tłumaczeniu oznacza ono bowiem tyle co "zjadacz surowego mięsa". Inuita natomiast w języku rdzennych mieszkańców znaczy po prostu "człowiek" lub "osoba".
Największa wyspa świata jest bardzo słabo zaludniona – żyje tam około 57 tys. ludzi, czyli tyle, co w średniej wielkości polskim miasteczku. Najbardziej zaludnione są zachód i południe wyspy, gdzie znajduje się stolica Grenlandii – Nuuk. Na wschodzie i północy żyją jedynie niewielkie skupiska Inuitów polarnych, znajduje się tam również amerykańska baza wojskowa.
Czym może zaskoczyć nas Grenlandia? Ciekawostki na temat wyspy
Grenlandia większości z nas kojarzy się jedynie z wielką, lodową wyspą, zamieszkałą przez Eskimosów, którzy budują igloo i polują na wieloryby ubrani w ludowe stroje. Jest to jednak tylko część prawdy. Choć istotnie większość wyspy pokryta jest wiecznym lodem, istnieje tam również krótka wegetacja, a ludzie, choć tradycja jest dla nich niezwykle ważna, żyją w sposób, który nie różni się znacznie od europejskich standardów. Czym jeszcze może zaskoczyć nas Grenlandia?
- Na Grenlandii znajduje się tylko 18 miast – w najmniejszym z nich mieszka jedynie 500 osób. Na wyspie jest również około 60 osad. Ze względu na niewielką ilość dróg transport między skupiskami ludzkimi jest bardzo ograniczony i bardzo drogi – przykładowo przelot ze stolicy Grenlandii do Kopenhagi jest tańszy niż przedostanie się z zachodniego wybrzeża na wschód wyspy.
- Najwyższy punkt Królestwa Danii znajduje się na Grenlandii – choć Dania nie kojarzy nam się z wysokimi górami, jej najwyższy punkt znajduje się na wysokości 3700 m n.p.m. Grenlandia jest autonomiczną częścią Królestwa Danii, formalnie znajduje się więc w jej granicach.
- Największy park narodowy na świecie znajduje się na terenie Grenlandii – surowy klimat i niska temperatura sprawiają jednak, że zimą przebywa na jego terenie nie więcej niż 30 osób. Założony w 1978 r. Park Narodowy Grenlandii ma blisko 2 mln km kw. Możemy w nim obserwować faunę i florę typową dla Grenlandii – zwierzęta takie jak niedźwiedź polarny i wół piżmowy oraz występujące głównie na zachodnim wybrzeżu rośliny – jaskry, wierzby polarne i niewielkie krzewinki.
- Grenlandia jest praktycznie pozbawiona dróg i linii kolejowych – ma jednak kilka lotnisk. Najważniejsze lotnisko znajduje się w stolicy Grenlandii – Nuuk.
Zobacz także:
- Dlaczego warto odwiedzić Ksamil? Albania, jakiej nie znasz
- Dolomity – jedne z najpiękniejszych gór w Europie
- Rostock – atrakcje turystyczne. Co warto tam zobaczyć?
Autor: Adrian Adamczyk
Źródło zdjęcia głównego: Christine Zenino Travel Photography/Getty Images