"Na tropie dzikich zwierząt" - odcinek trzeci
Program "Na tropie dzikich zwierząt" to połączenie zabawy z nauką. W tym samym celu KINDER Niespodzianka stworzyła serię figurek Natoons. To kolekcja figurek zwierząt, które naturalnie występują w Azji i innych częściach świata. Jeszcze więcej zabawy i wartościowych informacji ze świata zwierząt dostarcza aplikacja APPLAYDU. Wystarczy zeskanować zabawkę w aplikacji, by odblokować postać i dodatkowe treści. APPLAYDU można pobrać zupełnie za darmo w Google Play i App Store.
Dawid i Stefan najpierw będą spacerować po ulicach chińskiego miasta Chengdu, a następnie wyruszą w podróż na prowincję, gdzie można podziwiać rozległe pola ryżowe oraz chińskie gospodarstwa. Bohaterowie programu będą rozglądać się za kozami, a przy okazji zaczerpną wiedzy u osób, które na co dzień się nimi opiekują.
Kozy – zwierzęta udomowione
Kozy są jednymi z pierwszych udomowionych zwierząt przez człowieka. Proces ten miał miejsce około 11 tys. lat temu na terenie "Żyznego Półksiężyca" – to pas ziem ciągnący się od Egiptu poprzez Palestynę i Syrię po Mezopotamię. Na obszarze dzisiejszego Iranu, Iraku, Turcji i Palestyny istnieją zachowane znaleziska, które świadczą o tym, że już w 8–7 tysiącleciu p.n.e. kozy utrzymywano jako zwierzęta udomowione. Z kolei w Europie najwcześniejsze ślady udomowienia kóz pochodzą z wykopalisk osadnictwa palowego w Szwajcarii. Datuje się je na okres z przedziału od 4500–4000 lat p.n.e. W krajach Azji Zachodniej około 2000 lat p.n.e. kóz najczęściej używano jako zwierząt ofiarnych.
Kozy podobnie jak psy towarzyszyły człowiekowi w trakcie rozwoju cywilizacji. Ich rozprzestrzenianie się na świecie było ściśle związane z migracjami ludności, rozwojem szlaków handlowych i wymiany towarów. Pozyskiwano z nich mięso, mleko, sierść czy skóry, dlatego przez wieki chów kóz był niezwykle istotny ekonomicznie na wielu kontynentach.
Zwierzęta te potrafią się zaadaptować do przeróżnych, nawet bardzo surowych warunków środowiska. Przystosowały się do życia w niemalże wszystkich strefach klimatycznych, nawet takich, w których krowy czy owce by nie przetrwały. Jedynie nie nadają się do hodowli na pustyniach oraz arktycznych tundrach i tajgach. W tych skrajnie niekorzystynych okolicznościach zostały zastąpione odpowiednio przez wielbłądy i renifery. Kozy to niezwykle wytrzymałe zwierzaki, więc nawet długotrwałe susze nie wpływają na ich rozród.
Cechy wyglądu kozy domowej
Koza domowa (łacińska nazwa Capra hircus) to ssak z rodziny wołowatych. W obrębie gatunku istnieje ponad 300 różnych ras.
Jej ciało pokrywa sierść, która w zależności od rasy może być długa i miękka lub krótka i szorstka. Może też występować w wielu kolorach: białym, czarnym, brązowym, brunatnym, czerwonym lub szarym. Cechą charakterystyczną kozy są rogi, których końcówki mogą być proste lub zakrzywione. Istnieje tylko kilka ras, które rogów nie posiadają, to np. rasa szwajcarska czy angorska.
Koza domowa – styl życia
Koza domowa prowadzi dzienny tryb życia. Samce są bardziej samotne, natomiast samice dobrze odnajdują się w stadzie i są towarzyskie. Można je spotkać w grupach liczących nawet 500 osobników. Uwielbiają mieszkać na terenach trawiastych i łąkach, jednak jeśli będą musiały egzystować w trudniejszych warunkach, np. w obszarach górskich czy skalistych, to się dostosują, ponieważ nie ma wygórowanych oczekiwań.
Jest zwierzęciem roślinożernym, więc głównie żywi się trawą i krzewami, ale z chęcią zje też soczyste owoce. Z kolei dieta osobników hodowlanych głównie opiera się na paszach.
Kozy żyją zwykle około 12-15 lat. Dojrzałość płciową osiągają pomiędzy 3-15 miesiącem życia. Ciąża trwa od 140 do 152 dni, a samice rodzą zwykle od 2 do 4 młodych koźląt.
Według danych FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) liczba kóz na świecie stale rośnie. Obecnie światowa populacja kóz liczy ponad 850 000 000 sztuk.
Ciekawostki o kozach:
- Nie lubią być mokre, więc kiedy pada deszcz, szukają schronienia.
- Samiec kozy domowej nazywany jest capem.
- Mleko kozie jest przysmakiem w wielu rejonach świata. Ceni się je m.in. ze względu na bogate właściwości odżywcze.
- Dwie kozy mogą dostarczyć tyle mleka, ile jedna, mało wydajna krowa - z tym, że krowa zdecydowanie więcej je.
- W mitologii greckiej koza Amaltea wykarmiła Zeusa, najwyższego z bogów. W dowód wdzięczności władca nieba i ziemi z jej złamanego rogu uczynił tzw. "róg obfitości", który miał cudowną moc ciągłego napełniania się jedzeniem.
- Tarcza bogini Ateny była pokryta kozią skórą.
- W czasach starożytnych koza była zwierzęciem o dużym znaczeniu gospodarczym. Dowodem na to są zachowane do dzisiaj dzieła sztuki, m.in. egipskie płaskorzeźby.
- Kozy ze względu na swoją naturę stały się symbolem płodności, wytrzymałości fizycznej, ale też niewyczerpanej energii.
>>Kliknij i pobierz kolorowankę kozy domowej
"Na tropie dzikich zwierząt" - gdzie i kiedy oglądać?
Premiera 3. odcinka "Na tropie dzikich zwierząt" już 29 listopada na antenie Discovery Channel. Kolejne epizody będą emitowane w środy. Serię można oglądać również na platformie Player.pl.
Ile informacji o kozie domowej udało ci się zapamiętać? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż quiz.
Źródło zdjęcia głównego: fot. Paweł Sudoł